Proverbios 8

1 ¿No grita la sabiduría? ¿La comprensión no levanta la voz?

ئایا دانایی بانگەواز ناکات؟ ئەی تێگەیشتن دەنگی خۆی هەڵنابڕێت؟

2 En la cima de los lugares altos por cierto, donde los caminos se encuentran, ella se para.

لەسەر لووتکەی بەرزاییەکان، لەسەر ڕێگاکان، لە چواڕیانەکان ڕادەوەستێت.

3 Junto a las puertas, a la entrada de la ciudad, en las puertas de entrada, llora en voz alta:

لەلای دەروازەی شارەکان، لەبەردەم دەرگاکان، هاوار دەکات:

4 “¡Os llamo a vosotros, hombres! Envío mi voz a los hijos de la humanidad.

«ئەی خەڵکینە، بۆ ئێوە بانگ دەکەم، دەنگم بۆ ئادەمیزادە.

5 ¡Tú, simple, entiende la prudencia! ¡Necios, tened un corazón comprensivo!

ساویلکەکان، فێری ژیری بن، گێلەکان، فێری تێگەیشتن بن.

6 Escuchad, porque voy a hablar de cosas excelentes. La apertura de mis labios es para las cosas correctas.

گوێ بگرن، چونکە باسی شتی بەرزتان بۆ دەکەم، کردنەوەی لێوەکانم بۆ ڕاستەڕێییە.

7 Porque mi boca dice la verdad. La maldad es una abominación para mis labios.

ڕاستگۆیی وێردی دەممە، خراپەش قێزەونە بۆ لێوەکانم.

8 Todas las palabras de mi boca son en justicia. No hay nada torcido ni perverso en ellos.

قسەکانی دەمم هەموو ڕاستودروستن، هیچ فێڵ یان خواروخێچی تێدا نییە.

9 Todo está claro para el que entiende, derecho a los que encuentran el conocimiento.

هەموو ڕێکن لای کەسی تێگەیشتوو، ڕاستەڕێیە لای ئەوانەی زانیاری دەدۆزنەوە.

10 Recibe mi instrucción antes que la plata, conocimiento más que el oro de la elección.

تەمبێکردن لە من وەربگرن نەک زیو، زانیاریش زیاتر لە زێڕی پوختەکراو،

11 Porque la sabiduría es mejor que los rubíes. Todas las cosas que se puedan desear no se pueden comparar con ella.

چونکە دانایی لە یاقووت باشترە، هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

12 “Yo, la sabiduría, he hecho de la prudencia mi morada. Descubra el conocimiento y la discreción.

«من داناییم، لەگەڵ ژیریدا نیشتەجێم، زانیاری و سەلیقەم هەیە.

13 El temor a Yahvé es odiar el mal. Odio el orgullo, la arrogancia, el mal camino y la boca perversa.

ئەوەی لەخواترس بێت، ڕقی لە خراپە دەبێت، من ڕقم لە لووتبەرزی و خۆبەزلزانییە، لە ڕێگای خراپ و لە قسەی بە فێڵە.

14 El consejo y el buen conocimiento son míos. Tengo comprensión y poder.

ڕاوێژ و دانایی تەواو هی منن، تێگەیشتن هی منە، هێز هی منە.

15 Por mí reinan los reyes, y los príncipes decretan la justicia.

بە منەوە پاشاکان پاشایەتی دەکەن و فەرمانڕەوایان بە ڕاستودروستی یاسا دەردەکەن.

16 Por mí gobiernan los príncipes, nobles, y todos los gobernantes justos de la tierra.

بە منەوە میرەکان میرایەتی دەکەن، بەگەکان و هەموو ئەوانەی بە ڕاستودروستی دادوەری دەکەن.

17 Yo amo a los que me aman. Los que me buscan con diligencia me encontrarán.

من ئەوانەم خۆشدەوێت کە منیان خۆشدەوێ، ئەوانەش کە بە پەرۆشەوە بەدوامدا دەگەڕێن، دەمدۆزنەوە.

18 Conmigo están las riquezas, el honor, riqueza duradera y prosperidad.

دەوڵەمەندی و ڕێزداری لەلای منە، ڕاستودروستی و ئەو سامانەی کە دەمێنێتەوە.

19 Mi fruto es mejor que el oro, sí, que el oro fino, mi rendimiento que la plata de elección.

بەرهەمی من لە زێڕ باشترە، لە زێڕی بێگەردیش، دەغڵیشم لە زیوی پوختەکراو باشترە.

20 Yo ando en el camino de la justicia, en medio de los caminos de la justicia,

بە ڕێچکەی ڕاستودروستیدا دەڕۆم، لەسەر ڕێبازی دادپەروەری،

21 para dar riqueza a los que me aman. Lleno sus tesoros.

تاکو سامان بکەمە میرات بۆ ئەوانەی منیان خۆشدەوێت و ئەمبارەکانیان پڕ بکەم.

22 “Yahvé me poseyó en el comienzo de su obra, ante sus hazañas de antaño.

«یەزدان لە سەرەتای بەدیهێنانەکەی منی دروستکرد، هەر لە کۆنەوە لەپێش کارەکانی.

23 Fui establecido desde siempre, desde el principio, antes de que la tierra existiera.

لە ئەزەلەوە من دامەزراوم، لە سەرەتاوە، لەپێش زەوی.

24 Cuando no había profundidades, nací yo, cuando no había manantiales que abundaran en agua.

هێشتا زەریاکان نەببوون من بەدیهێنراوم، هێشتا کانییە پڕ ئاوەکان نەبوون.

25 Antes de que las montañas se asentaran en su lugar, antes de las colinas, nací yo;

پێش ئەوەی چیاکان بچەسپێن، پێش گردەکان، من بەدیهێنراوم،

26 cuando aún no había hecho la tierra ni los campos, ni el principio del polvo del mundo.

هێشتا نە زەوی و نە پانتاییەکانی دروستکردبوو، نە سەرەتای خۆڵی زەوی.

27 Cuando estableció los cielos, yo estaba allí. Cuando estableció un círculo en la superficie de las profundidades,

کاتێک کە ئاسمانی جێگیر کرد من لەوێ بووم، کاتێک کە هێڵی ئاسۆی بەسەر قووڵاییدا کێشا،

28 cuando estableció las nubes de arriba, cuando los manantiales de las profundidades se hicieron fuertes,

کاتێک کە هەوری لە ئاسمان ڕاگرت و سەرچاوەی قووڵاییەکانی چەسپاند،

29 cuando le dio al mar su límite, para que las aguas no violen su mandamiento, cuando marcó los cimientos de la tierra,

کاتێک کە سنووری بۆ دەریا کێشا بۆ ئەوەی ئاوەکان فەرمانی ئەو نەشکێنن، کاتێک کە بناغەی زەوی داڕشت.

30 entonces yo era el artesano a su lado. Era una delicia día a día, siempre regocijándose ante él,

لەگەڵ ئەو وەستایەکی لێزان بووم، ڕۆژبەڕۆژ شادمانی ئەو بووم، هەمیشە لەبەردەمیدا دڵخۆش بووم،

31 regocijo en todo su mundo. Mi deleite fue con los hijos de los hombres.

لە زەوییە ئاوەدانەکەی دڵخۆش دەبووم، لەگەڵ ئادەمیزاد شادمان بووم.

32 “Ahora, pues, hijos míos, escuchadme, porque son dichosos los que guardan mis caminos.

«ئەی کوڕینە، ئێستاش گوێم لێ بگرن، خۆزگە دەخوازرێ بەوانەی ڕێگای من دەپارێزن.

33 Escucha la instrucción y sé sabio. No lo rechaces.

گوێ لە تەمبێکردن بگرن و دانا بن، پشت گوێی مەخەن.

34 Dichoso el hombre que me escucha, vigilando diariamente a mis puertas, esperando en los puestos de mi puerta.

خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی گوێم لێ دەگرێت، ڕۆژبەڕۆژ لەلای دەرگاکەم ئاگادارە، لەلای دەروازەی دەرگاکەم ئێشک دەگرێت،

35 Porque quien me encuentra, encuentra la vida, y obtendrá el favor de Yahvé.

چونکە ئەوەی من بدۆزێتەوە، ژیان دەدۆزێتەوە، ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.

36 Pero el que peca contra mí hace daño a su propia alma. Todos los que me odian aman la muerte”.

بەڵام ئەوەی من نەدۆزێتەوە زیان بە خۆی دەگەیەنێت، هەموو ئەوانەی ڕقیان لە منە، مردنیان خۆشدەوێت.»