Proverbios 6
1 Hijo mío, si te has convertido en garantía de tu prójimo, si has golpeado tus manos en prenda por un extraño,
Anak ko, kong ikaw mahimong magpapasalig alang sa imong isigkatawo, Kong ikaw sa imong mga kamot makadagmal sa usa ka dumuloong;
2 estás atrapado por las palabras de tu boca; estás atrapado con las palabras de tu boca.
Ikaw nabitik tungod sa mga pulong sa imong baba, Ikaw nadakpan tungod sa mga pulong sa imong baba.
3 Hazlo ahora, hijo mío, y líbrate, ya que has llegado a la mano de tu vecino. Ve, humíllate. Presiona tu súplica con tu vecino.
Buhata kini karon, anak ko, ug gumawas ka sa imong kaugalingon, Sanglit ikaw nagapus sa kamot sa imong isigkatawo: Lakaw, magpaubos ka sa imong kaugalingon, ug magpakilooy sa imong isigkatawo;
4 No le des sueño a tus ojos, ni el sueño a sus párpados.
Ayaw paghatagi ug katulog ang imong mga mata, Ni paghinanok ang imong mga tabon-tabon;
5 Libérate, como una gacela de la mano del cazador, como un pájaro de la trampa del cazador.
Gumawas ka sa imong kaugalingon ingon sa usa ka lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, Ug ingon sa usa ka langgam gikan sa kamot sa mangangayam sa langgam.
6 Ve a la hormiga, perezoso. Considera sus formas, y sé sabio;
Umadto ka sa olmigas, ikaw nga tapulan; Palandunga ang iyang mga dalan, ug pagmaalamon:
7 que no tienen jefe, supervisor o gobernante,
Nga bisan walay pangulo, Capatas, kun punoan,
8 le proporciona el pan en el verano, y recoge su alimento en la cosecha.
Nagaandam sa iyang kalan-on sa ting-init, Ug nagahipos sa iyang makaon sa ting-ani.
9 ¿Cuánto tiempo vas a dormir, perezoso? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
Unsa ang kadugayon nga ikaw matulog, Oh tapulan? Anus-a ka mobangon gikan sa imong pagkatulog?
10 Un poco de sueño, un poco de sopor, un pequeño pliegue de las manos para dormir —
Usa ka diyutay nga pagkatulog, usa ka diyutay nga paghinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:
11 así que tu pobreza vendrá como un ladrón, y su escasez como hombre armado.
Busa ang imong pagkakabus modangat ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga may hinagiban.
12 Una persona sin valor, un hombre de iniquidad, es el que anda con la boca perversa,
Usa ka tawo nga walay hinungdan, usa ka tawo sa kasal-anan, Mao siya nga nagalakat nga may usa ka masukihong baba;
13 que guiña los ojos, que hace señales con los pies, que hace gestos con los dedos,
Nga nagapangidhat sa iyang mga mata, nga namulong uban sa iyang mga tiil, Nga nagabuhat ug mga ilhanan uban sa iyang mga tudlo;
14 en cuyo corazón hay perversidad, que urde el mal continuamente, que siempre siembra la discordia.
Sa kang kinsang kasingkasing anaa ang pagkamasukihon, Nga nagalalang ug dautan sa kanunay, Nga nagapugas sa pagpakiglalis.
15 Por lo tanto, su calamidad vendrá de repente. Se romperá de repente, y eso sin remedio.
Busa ang iyang kalisdanan modangat sa hinanali; Sa usa ka hinanali siya mabungkag, ug nga niana walay arang ikatabang.
16 Hay seis cosas que Yahvé odia; sí, siete que son una abominación para él:
Adunay unom ka butang nga gidumtan ni Jehova; Oo, pito nga maoy dulumtanan niya:
17 ojos arrogantes, una lengua mentirosa, manos que derraman sangre inocente,
Mapahitas-ong mga mata, usa ka dila nga bakakon, Ug mga kamot nga nag-ula sa dugo nga inocente;
18 un corazón que urde planes perversos, pies que son rápidos en correr a la travesura,
Usa ka kasingkasing nga nagalalang sa dautang mga tinguha, Mga tiil nga matulin nga modalagan ngadto sa binilyako,
19 un testigo falso que dice mentiras, y el que siembra la discordia entre hermanos.
Usa ka bakakon nga saksi nga nagapamulong ug mga bakak, Ug kadto nga nagapugas sa pagkalalis sa mga kaigsoonan.
20 Hijo mío, cumple el mandamiento de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre.
Anak ko, bantayi ang sugo sa imong amahan, Ug ayaw pagbiyai ang balaod sa imong inahan:
21 Átalas continuamente en tu corazón. Átalos alrededor de tu cuello.
Bugkuson mo sila kanunay sa imong kasingkasing; Ibaligtos sila sa imong liog.
22 Cuando camines, te guiará. Cuando duermas, te vigilará. Cuando te despiertes, hablará contigo.
Sa diha nga ikaw magalakaw, kini magatultol kanimo; Sa diha nga ikaw matulog, kini magabantay kanimo; Ug sa diha nga ikaw mahigmata kini makigsulti kanimo.
23 Porque el mandamiento es una lámpara, y la ley es ligera. Los reproches de instrucción son el camino de la vida,
Kay ang sugo maoy usa ka lamparahan; ug ang balaod maoy suga; Ug ang pagbadlong sa pahamatngon maoy dalan sa kinabuhi:
24 para alejarte de la mujer inmoral, de los halagos de la lengua de la esposa díscola.
Sa pagpalikay kanimo gikan sa dautang babaye, Gikan sa pag-uloulo sa dila sa dumuloong.
25 No codicies su belleza en tu corazón, ni dejar que te cautive con sus párpados.
Ayaw kaibug sa iyang kaanyag diha sa imong kasingkasing; Ni pabihag ikaw kaniya uban sa mga tabontabon sa iyang mga mata.
26 Porque una prostituta te reduce a un trozo de pan. La adúltera caza tu preciosa vida.
Kay tungod sa usa ka babaye nga bigaon ang usa ka tawo mataral lamang ngadto sa usa ka tipak nga tinapay; Ug ang babayeng mananapaw mangita alang sa bililhon nga kinabuhi.
27 ¿Puede un hombre recoger fuego en su regazo, y sus ropas no sean quemadas?
Makadala ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan, Ug ang iyang mga sapot dili ba masunog?
28 O se puede caminar sobre las brasas, y sus pies no se quemen?
Kun makalakat ba ang usa ka tawo ibabaw sa mainit nga mga baga, Ug ang iyang mga tiil dili ba mapagtong?
29 Así es el que se acerca a la mujer de su prójimo. Quien la toque no quedará impune.
Busa siya nga moadto sa asawa sa iyang isigkatawo; Bisan kinsa nga makapanghilabut kaniya dili gayud makagawas sa silot.
30 Los hombres no desprecian al ladrón si roba para satisfacerse cuando tiene hambre,
Ang mga tawo dili magatamay sa usa ka kawatan, kong siya mangawat Aron sa pagtagbaw sa iyang kaugalingon sa diha nga siya pagagutom:
31 pero si se le encuentra, deberá restituir siete veces. Dará toda la riqueza de su casa.
Apan kong siya hidakpan, magauli siya sa pito ka pilo nga gidaghanon; Siya magahatag sa tanan niyang manggad sa iyang balay.
32 El que comete adulterio con una mujer está vacío de entendimiento. Quien lo hace destruye su propia alma.
Siya nga makapanapaw sa usa ka babaye maoy tawong walay salabutan: Siya nagabuhat niini aron sa paglaglag sa iyang kaugalingong kalag.
33 Recibirá heridas y deshonra. Su reproche no será borrado.
Ang mga samad ug pagkawalay dungog mao ang iyang mamakuha; Ug ang iyang pagkawalay-ulaw dili na gayud mapapas
34 Porque los celos despiertan la furia del marido. No perdonará en el día de la venganza.
Kay ang pangabugho mao ang kapungot sa usa ka tawo; Ug siya dili mopasaylo sa adlaw sa pagpanimalus.
35 No considerará ningún rescate, ni estará contento, aunque le des muchos regalos.
Siya dili motagad ug bisan unsang paglukat; Ni matagbaw siya bisan pa kong hatagan mo ug daghang mga gasa.
