Proverbios 30

1 Las palabras de Agur hijo de Jakeh, la revelación: dice el hombre a Ithiel, a Ithiel y Ucal:

سخنان آگور پسر یاکه، شامل این پیام است: خدایا، خسته‌ام؛ ای خدا، خسته و درمانده‌ام.

2 “Seguramente soy el hombre más ignorante, y no tienen la comprensión de un hombre.

من نادان‌ترینِ آدمیان هستم و عاری از شعور بشری.

3 No he aprendido la sabiduría, ni tengo el conocimiento del Santo.

حکمتی در من نیست و شناختی از خدا ندارم.

4 ¿Quién subió al cielo y descendió? ¿Quién ha recogido el viento en sus puños? ¿Quién ha atado las aguas en su manto? ¿Quién ha establecido todos los confines de la tierra? ¿Cómo se llama y cómo se llama su hijo, si lo sabe?

آن کیست که آسمان و زمین را زیر پا می‌گذارد؟ آن کیست که باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پیچد؟ آن کیست که حدود زمین را برقرار کرده است؟ نامش چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو!

5 “Toda palabra de Dios es impecable. Es un escudo para los que se refugian en él.

سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند یک سپر از تمام کسانی که به او پناه می‌برند محافظت می‌کند.

6 No añadas nada a sus palabras, para que no te reprenda y te encuentre mentiroso.

به سخنان او چیزی اضافه نکن، مبادا تو را توبیخ نماید و تو دروغگو قلمداد شوی.

7 “Dos cosas te he pedido. No me niegues antes de morir.

ای خدا، قبل از آنکه بمیرم دو چیز از تو می‌طلبم:

8 Aleja de mí la falsedad y la mentira. No me des ni pobreza ni riqueza. Aliméntame con el alimento que me es necesario,

مرا از دروغ گفتن حفظ کن و مرا نه تهیدست بگردان و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به من بده؛

9 no sea que me llene, te niegue y diga: “¿Quién es Yahvé? o para que no sea pobre y robe, y así deshonrar el nombre de mi Dios.

چون اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر تهیدست گردم امکان دارد دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت نمایم.

10 “No calumnies al siervo ante su amo, para que no te maldiga y seas considerado culpable.

هرگز از کسی نزد کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا به نفرین او گرفتار شوی.

11 Hay una generación que maldice a su padre, y no bendice a su madre.

هستند کسانی که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند.

12 Hay una generación que es pura a sus propios ojos, pero no se han lavado de su suciedad.

هستند کسانی که خود را پاک می‌دانند در حالی که به گناه آلوده‌اند.

13 Hay una generación, ¡oh, qué elevados son sus ojos! Sus párpados se levantan.

هستند کسانی که از نگاهشان کبر و غرور می‌بارد،

14 Hay una generación cuyos dientes son como espadas, y sus mandíbulas como cuchillos, para devorar a los pobres de la tierra, y a los necesitados de entre los hombres.

هستند کسانی که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر بیفتند و آنها را ببلعند.

15 “La sanguijuela tiene dos hijas: ‘Da, da’. “Hay tres cosas que nunca se satisfacen; cuatro que no dicen: “¡Basta!”:

زالو را دو دختر است که فریاد می‌کشند: «بده! بده!» سه چیز هست که هرگز سیر نمی‌شوند، بلکه چهار چیز، که نمی‌گویند: «بس است!»:

16 Sheol, el vientre estéril, la tierra que no se conforma con el agua, y el fuego que no dice: “¡Basta! (Sheol h7585)

دنیای مردگان، رحم نازا، زمین بی‌آب، آتش مشتعل. (Sheol h7585)

17 “El ojo que se burla de su padre, y desprecia la obediencia a su madre, los cuervos del valle lo recogerán, las águilas jóvenes lo comerán.

کسی که پدر خود را مسخره کند و مادرش را تحقیر نماید، کلاغها چشمانش را از کاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.

18 “Hay tres cosas que son demasiado sorprendentes para mí, cuatro que no entiendo:

سه چیز برای من بسیار عجیبند، بلکه چهار چیز که من آنها را نمی‌فهمم:

19 El camino del águila en el aire, el camino de una serpiente sobre una roca, el camino de un barco en medio del mar, y el camino de un hombre con una doncella.

پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار روی صخره، عبور کشتی از دریا، و راهِ مرد با دختر جوان.

20 “Así es el camino de la mujer adúltera: Come y se limpia la boca, y dice: “No he hecho nada malo”.

همچنین است راه زن بدکاره که می‌خورَد و دهانش را پاک می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکردم.»

21 “Por tres cosas tiembla la tierra, y menos de cuatro, no puede soportar:

سه چیز است که زمین را می‌لرزاند، بلکه چهار چیز که زمین تاب تحملش را ندارد:

22 Para un siervo cuando es rey, un tonto cuando está lleno de comida,

برده‌ای که پادشاه شود، احمقی که سیر و توانگر گردد،

23 para una mujer sin amor cuando está casada, y una sirvienta que es heredera de su señora.

زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای بانوی خود را بگیرد.

24 “Hay cuatro cosas que son pequeñas en la tierra, pero son sumamente sabios:

چهار چیز است بر زمین که بسیار کوچک اما بی‌اندازه دانا هستند:

25 Las hormigas no son un pueblo fuerte, sin embargo, proporcionan su alimento en el verano.

مورچه‌ها که ضعیف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند،

26 Los huracanes no son más que un pueblo débil, pero hacen sus casas en las rocas.

گورکنها که ناتوانند اما در میان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،

27 Las langostas no tienen rey, sin embargo, avanzan en las filas.

ملخها که رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حرکت می‌کنند،

28 Puedes atrapar una lagartija con las manos, sin embargo, está en los palacios de los reyes.

و مارمولکها که می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به کاخ پادشاهان نیز راه می‌یابند.

29 “Hay tres cosas que son majestuosas en su marcha, cuatro que son majestuosos en su marcha:

سه چیز است که راه رفتنشان باوقار است، بلکه چهار چیز که با متانت می‌خرامند:

30 El león, que es el más poderoso de los animales, y no se aparta por ninguna;

شیر که سلطان حیوانات است و از هیچ چیز نمی‌ترسد،

31 el galgo; el macho cabrío; y el rey contra el que no hay que levantarse.

طاووس، بز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند.

32 “Si has hecho una tontería al alzarte, o si has pensado mal, pon tu mano sobre tu boca.

اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پلید در سر پرورانده‌ای، به خود بیا و از این کارت دست بکش.

33 Pues como el batido de la leche produce mantequilla, y el retorcimiento de la nariz produce sangre, por lo que el forzamiento de la ira produce contienda”.

از زدن شیر، کره به دست می‌آید؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگیختن خشم، نزاع درمی‌گیرد.