Proverbios 3

1 Hijo mío, no olvides mis enseñanzas, pero que tu corazón guarde mis mandamientos,

پسرم، چیزهایی را که به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نکن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورهای من پیروی کن.

2 porque te añadirán la duración de los días, años de vida, y la paz.

3 No dejes que la bondad y la verdad te abandonen. Átalos alrededor de tu cuello. Escríbelos en la tabla de tu corazón.

محبت و راستی را هرگز فراموش نکن بلکه آنها را بر گردنت بیاویز و بر صفحهٔ دلت بنویس،

4 Así encontrarás el favor, y buen entendimiento ante Dios y los hombres.

اگر چنین کنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان.

5 Confía en Yahvé con todo tu corazón, y no te apoyes en tu propio entendimiento.

با تمام دل خود به خداوند اعتماد کن و بر عقل خود تکیه منما.

6 Reconócelo en todos tus caminos, y él enderezará tus caminos.

در هر کاری که انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام کارهایت تو را موفق خواهد ساخت.

7 No seas sabio en tus propios ojos. Teme a Yahvé y apártate del mal.

به حکمت خود تکیه نکن بلکه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری کن،

8 Será salud para tu cuerpo, y alimento para tus huesos.

و این مرهمی برای زخمهایت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشید.

9 Honra a Yahvé con tu sustancia, con las primicias de todo su incremento;

از دارایی خود برای خداوند هدیه بیاور، نوبر محصولت را به او تقدیم نما و به این وسیله او را احترام کن.

10 para que tus graneros se llenen de abundancia, y sus cubas rebosarán de vino nuevo.

آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هایت از شراب تازه لبریز خواهد گردید.

11 Hijo mío, no desprecies la disciplina de Yahvé, ni te canses de su corrección;

پسرم، نسبت به تأدیب خداوند بی‌اعتنا نباش، و هرگاه سرزنشت کند، ناراحت نشو.

12 porque al que ama Yahvé, lo corrige, como un padre reprende al hijo en el que se deleita.

زیرا خداوند کسی را تأدیب می‌کند که دوستش می‌دارد. همان‌طور که هر پدری پسر محبوب خود را تنبیه می‌کند تا او را اصلاح نماید، خداوند نیز تو را تأدیب و تنبیه می‌کند.

13 Feliz es el hombre que encuentra la sabiduría, el hombre que consigue la comprensión.

خوشا به حال کسی که حکمت و بصیرت پیدا می‌کند؛

14 Para ella es mejor la ganancia que la obtención de plata, y su retorno es mejor que el oro fino.

زیرا یافتن آن از یافتن طلا و نقره، نیکوتر است!

15 Ella es más preciosa que los rubíes. Ninguna de las cosas que puedes desear se puede comparar con ella.

ارزش حکمت از جواهرات بیشتر است و آن را نمی‌توان با هیچ گنجی مقایسه کرد.

16 La duración de los días está en su mano derecha. En su mano izquierda hay riquezas y honor.

حکمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد.

17 Sus caminos son caminos de placer. Todos sus caminos son la paz.

حکمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبریز می‌کند.

18 Ella es un árbol de vida para los que se aferran a ella. Feliz es todo aquel que la retiene.

خوشا به حال کسی که حکمت را به چنگ آورد، زیرا حکمت مانند درخت حیات است.

19 Por la sabiduría, Yahvé fundó la tierra. Mediante el entendimiento, estableció los cielos.

خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد و به عقل خویش آسمان را برقرار نمود.

20 Por su conocimiento, las profundidades se rompieron, y los cielos dejan caer el rocío.

به علم خود چشمه‌ها را روی زمین جاری ساخت و از آسمان بر زمین باران بارانید.

21 Hijo mío, que no se aparten de tus ojos. Mantén la sensatez y la discreción,

پسرم، حکمت و بصیرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نکن؛

22 así serán la vida de tu alma, y gracia para tu cuello.

زیرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشید،

23 Entonces, seguirás tu camino con seguridad. Tu pie no tropezará.

و تو در امنیت خواهی بود و در راهی که می‌روی هرگز نخواهی لغزید؛

24 Cuando te acuestes, no tendrás miedo. Sí, te acostarás y tu sueño será dulce.

با خیال راحت و بدون ترس خواهی خوابید؛

25 No tengas miedo del miedo repentino, ni de la desolación de los malvados, cuando llegue;

از بلایی که به طور ناگهانی بر بدکاران نازل می‌شود، نخواهی ترسید،

26 porque Yahvé será tu confianza, y evitará que te cojan el pie.

زیرا خداوند تو را حفظ کرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

27 No niegues el bien a quien se lo merece, cuando está en el poder de tu mano hacerlo.

اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.

28 No digas a tu prójimo: “Vete y vuelve”; mañana te lo daré”. cuando lo tengas a tu lado.

هرگز به همسایه‌ات مگو: «برو فردا بیا»، اگر همان موقع می‌توانی به او کمک کنی.

29 No trates de hacer el mal a tu prójimo, ya que habita con seguridad junto a ti.

علیه همسایه‌ات که با خیال راحت در جوار تو زندگی می‌کند توطئه نکن.

30 No te pelees con un hombre sin motivo, si no te ha hecho ningún daño.

با کسی که به تو بدی نکرده است بی‌جهت دعوا نکن.

31 No envidies al hombre violento. No elijas ninguno de sus caminos.

به اشخاص ظالم حسادت نکن و از راه و روش آنها پیروی ننما،

32 Porque el perverso es una abominación para Yahvé, pero su amistad es con los rectos.

زیرا خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، اما به درستکاران اعتماد می‌کند.

33 La maldición de Yahvé está en la casa de los malvados, pero bendice la morada de los justos.

لعنت خداوند بر بدکاران است، اما برکت و رحمت او شامل حال درستکاران می‌باشد.

34 Seguramente se burla de los burlones, pero da gracia a los humildes.

خداوند مسخره‌کنندگان را مسخره می‌کند، اما به فروتنان فیض می‌بخشد.

35 Los sabios heredarán la gloria, pero la vergüenza será la promoción de los tontos.

دانایان از عزت و احترام برخوردار خواهند گردید، ولی نادانان رسوا خواهند شد.