Proverbios 29
1 El que a menudo es reprendido y endurece su cuello será destruido de repente, sin remedio.
Ang tawo nga midawat ug daghang mga pagbadlong apan nagpatikig sa iyang liog moabot ang higayon nga mapukan ug dili na gayod maayo.
2 Cuando los justos prosperan, el pueblo se alegra; pero cuando los malvados gobiernan, el pueblo gime.
Kung kadtong nagabuhat ug matarong modaghan, maglipay ang katawhan, apan kung ang daotan nga tawo ang magmamando, manghupaw ang katawhan.
3 Quien ama la sabiduría alegra a su padre; pero un compañero de prostitutas despilfarra su riqueza.
Si bisan kinsa nga nahigugma sa kaalam makalipay sa iyang amahan, apan siya nga nagkig-uban sa mga nagbaligya ug dungog nagaguba sa iyang bahandi.
4 El rey, mediante la justicia, hace que la tierra sea estable, pero el que acepta sobornos lo derriba.
Ang hari magtukod sa yuta pinaagi sa katarong, apan siya nga gusto makasapi maoy moguba niini.
5 El hombre que adula a su prójimo extiende una red para sus pies.
Ang tawo nga nag-ulog-ulog sa iyang silingan sama lamang nga nagbukhad ug pukot alang sa iyang mga tiil.
6 El hombre malvado está atrapado por su pecado, pero los justos pueden cantar y alegrarse.
Malit-ag ang tawong daotan pinaagi sa iyang kaugalingon nga sala, apan siya nga nagbuhat ug matarong mag-awit ug magmalipayon.
7 Los justos se preocupan por la justicia de los pobres. Los malvados no se preocupan por el conocimiento.
Siya nga nagbuhat ug matarong nag-amping sa katungod sa mga kabos; ang tawong daotan dili makasabot niana nga kahibalo.
8 Los burlones agitan una ciudad, pero los hombres sabios apartan la ira.
Ang mga matamayon nagbutang ug kalayo sa siyudad, apan kadtong maalamon molikay sa kapungot.
9 Si un hombre sabio va a la corte con un hombre necio, el tonto se enfurece o se burla, y no hay paz.
Kung adunay panaglalis sa tawong maalamon ug sa buangbuang, masuko lamang siya ug mokatawa, ug wala gayoy pagpahulay.
10 Los sanguinarios odian al hombre íntegro; y buscan la vida de los rectos.
Ang mga mamumuno magdumot kaniya nga walay sala ug pangitaon ang kinabuhi sa mga matarong.
11 Un tonto descarga toda su ira, pero un hombre sabio se controla a sí mismo.
Ipakita gayod sa buangbuang ang tanan niyang kasuko, apan ang tawong maalamon makapugong niini ug mapailubon sa iyang kaugalingon.
12 Si un gobernante escucha las mentiras, todos sus funcionarios son malvados.
Kung ang magmamando magtagad sa mga bakak, ang tanan niyang mga kadagkoan mahimong daotan.
13 El pobre y el opresor tienen esto en común: Yahvé da la vista a los ojos de ambos.
Ang tawong kabos ug ang madaogdaogon managsama lamang, kay si Yahweh ang naghatag ug kahayag sa ilang mga mata.
14 El rey que juzga con justicia a los pobres, su trono se establecerá para siempre.
Kung maghukom ang hari sa mga kabos pinaagi sa kamatuoran, matukod ang iyang trono hangtod sa kahangtoran.
15 La vara de la corrección da sabiduría, pero un niño abandonado a sí mismo causa vergüenza a su madre.
Ang bunal ug ang pagpadlong mohatag ug kaalam; apan ang bata nga gilikay gikan sa pagpanton magpakaulaw sa iyang inahan.
16 Cuando los malvados aumentan, el pecado aumenta; pero los justos verán su caída.
Kung ang mga tawong daotan anaa sa gahom, modagsang ang pagpakasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong makakita sa pagkapukan sa mga tawong daotan.
17 Corrige a tu hijo, y él te dará la paz; sí, traerá deleite a tu alma.
Pantuna ang imong anak nga lalaki ug papahulayon ka niya; ug magdala siya ug kalipay sa imong kinabuhi.
18 Donde no hay revelación, el pueblo abandona la contención; pero el que guarda la ley es bendecido.
Diin wala nay makita nga mga pagpanagna ang mga tawo managdagan, apan bulahan siya nga nagtuman sa balaod.
19 Un siervo no puede ser corregido con palabras. Aunque lo entiende, no responde.
Dili nimo mabadlong ang mga ulipon pinaagi sa mga pulong, bisan tuod makasabot siya, magpakahilom lamang gihapon.
20 ¿Ves a un hombre que se precipita en sus palabras? Hay más esperanza para un tonto que para él.
Nakakita na ba ka ug tawo nga madali-dalion sa iyang gipamulong? Mas aduna pay paglaom ang usa ka buangbuang kaysa kaniya.
21 El que mima a su siervo desde la juventud hará que se convierta en un hijo al final.
Siya nga mapatuyangon sa iyang ulipon gikan sa iyang pagkabatan-on, adunay kasamok sa kaulahian niini.
22 Un hombre enfadado suscita conflictos, y un hombre iracundo abunda en el pecado.
Ang masuk-anon nga tawo makapukaw sa panagbingkil ug ang hanas sa kaligutgot makahimo ug daghang mga sala.
23 La soberbia del hombre lo abate, pero uno de espíritu humilde gana honor.
Ang garbo sa tawo makapaubos kaniya; apan siya nga adunay mapainubsanon nga espiritu mapasidunggan.
24 Quien es cómplice de un ladrón es enemigo de su propia alma. Presta juramento, pero no se atreve a declarar.
Siya nga makig-uban sa mga kawatan masilag sa iyang kaugalingon nga kinabuhi; madungog niya ang pagtunglo ug walay ikasulti.
25 El miedo al hombre resulta ser una trampa, pero quien pone su confianza en Yahvé está a salvo.
Ang kahadlok sa tawo naghimo ug lit-ag, apan siya nga mosalig kang Yahweh mapanalipdan.
26 Muchos buscan el favor del gobernante, pero la justicia del hombre viene de Yahvé.
Daghan ang nagapangita sa dagway sa magmamando, apan gikan kang Yahweh moabot ang katarong alang kaniya.
27 El hombre deshonesto detesta al justo, y los rectos en sus caminos detestan a los malvados.
Ang walay katarong nga tawo gidumtan niadtong nagbuhat ug matarong, apan siya nga matarong ang dalan gidumtan sa mga tawong daotan.
