Proverbios 23
1 Cuando te sientas a comer con una regla, considera con diligencia lo que tienes delante;
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 poner un cuchillo en la garganta si eres un hombre dado al apetito.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 No estés deseoso de sus delicias, ya que son alimentos engañosos.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 No te canses de ser rico. En tu sabiduría, muestra moderación.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 ¿Por qué pones tus ojos en lo que no es? Porque ciertamente le salen alas como a un águila y vuela en el cielo.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 No comas la comida de quien tiene un ojo tacaño, y no anhelan sus delicias,
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 pues mientras piensa en el costo, así es. “¡Come y bebe!”, te dice, pero su corazón no está contigo.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 Vomitarás el bocado que has comido y desperdiciar tus agradables palabras.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 No hables al oído de un tonto, porque despreciará la sabiduría de tus palabras.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 No muevas el antiguo mojón. No invadan los campos de los huérfanos,
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 para su Defensor es fuerte. Él defenderá su caso contra ti.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Aplica tu corazón a la instrucción, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 No retengas la corrección de un niño. Si lo castigas con la vara, no morirá.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 Hijo mío, si tu corazón es sabio, entonces mi corazón se alegrará, incluso el mío.
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 Sí, mi corazón se alegrará cuando tus labios dicen lo que es correcto.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Que tu corazón no envidie a los pecadores, sino que teman a Yahvé todo el día.
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 Ciertamente, hay una esperanza futura, y tu esperanza no será cortada.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Escucha, hijo mío, y sé sabio, ¡y mantener tu corazón en el camino correcto!
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 No te encuentres entre los que beben demasiado vino, o los que se atiborran de carne;
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 porque el borracho y el glotón se volverán pobres; y la somnolencia los viste de harapos.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Escucha a tu padre que te dio la vida, y no desprecies a tu madre cuando sea vieja.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Compra la verdad y no la vendas. Consigue sabiduría, disciplina y comprensión.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 El padre de los justos tiene una gran alegría. Quien engendra un hijo sabio se deleita en él.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 ¡Que se alegren tu padre y tu madre! ¡Que se alegre la que te parió!
26 Hijo mío, dame tu corazón; y que tus ojos se mantengan en mis caminos.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 Para una prostituta es un pozo profundo; y una esposa caprichosa es un pozo estrecho.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 Sí, está al acecho como un ladrón, y aumenta los infieles entre los hombres.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 ¿Quién se lamenta? ¿Quién tiene pena? ¿Quién tiene conflictos? ¿Quién tiene quejas? ¿Quién tiene moretones innecesarios? ¿Quién tiene los ojos inyectados en sangre?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Los que se quedan mucho tiempo en el vino; los que van a buscar vino mezclado.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 No mires el vino cuando está rojo, cuando brilla en la taza, cuando baja sin problemas.
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 Al final, muerde como una serpiente, y envenena como una víbora.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Tus ojos verán cosas extrañas, y tu mente imaginará cosas confusas.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Sí, serás como el que se acuesta en medio del mar, o como el que se acuesta encima de los aparejos:
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 “¡Me golpearon, y no me hirieron! ¡Me golpean y no lo siento! ¿Cuándo me despertaré? Puedo hacerlo de nuevo. Buscaré más”.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
