Proverbios 17
1 Mejor es un bocado seco con tranquilidad, que una casa llena de fiestas con disputas.
Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
2 El siervo que trata con sabiduría gobernará sobre el hijo que causa vergüenza, y tendrá parte en la herencia entre los hermanos.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
3 El crisol es para la plata y el horno para el oro, pero Yahvé pone a prueba los corazones.
Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
4 El malhechor hace caso a los labios perversos. Un mentiroso da oídos a una lengua traviesa.
Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
5 Quien se burla de los pobres reprocha a su Hacedor. El que se alegra de la calamidad no quedará impune.
Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
6 Los hijos de los niños son la corona de los ancianos; la gloria de los niños son sus padres.
Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
7 Un discurso excelente no es propio de un tonto, y mucho menos los labios mentirosos se ajustan a un príncipe.
Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
8 El soborno es una piedra preciosa a los ojos de quien lo da; a donde quiera que vaya, prospera.
Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
9 El que cubre una ofensa promueve el amor; pero quien repite un asunto separa a los mejores amigos.
Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
10 Una reprimenda entra más profundamente en quien tiene entendimiento que cien latigazos a un tonto.
Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
11 Un hombre malvado sólo busca la rebelión; por lo que se enviará un cruel mensajero contra él.
Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
12 Que una osa despojada de sus cachorros se encuentre con un hombre, más que un tonto en su locura.
[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
13 Quien recompensa el mal por el bien, el mal no saldrá de su casa.
Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
14 El comienzo de la contienda es como romper una presa, Por lo tanto, hay que detener la contienda antes de que se produzca una pelea.
Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
15 El que justifica al impío y el que condena al justo, ambos por igual son una abominación para Yahvé.
Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
16 ¿Por qué hay dinero en la mano de un tonto para comprar sabiduría, ya que no tiene entendimiento?
Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
17 Un amigo ama en todo momento; y un hermano ha nacido para la adversidad.
Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
18 Un hombre sin entendimiento golpea las manos, y se convierte en una garantía en presencia de su vecino.
Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
19 El que ama la desobediencia ama la contienda. El que construye una puerta alta busca la destrucción.
Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
20 El que tiene un corazón perverso no encuentra la prosperidad, y el que tiene una lengua engañosa cae en problemas.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
21 El que se convierte en padre de un tonto se apena. El padre de un tonto no tiene alegría.
Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
22 Un corazón alegre es una buena medicina, pero un espíritu aplastado seca los huesos.
Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
23 Un malvado recibe un soborno en secreto, para pervertir los caminos de la justicia.
Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
24 La sabiduría está ante el rostro del que tiene entendimiento, pero los ojos de un necio vagan hasta los confines de la tierra.
Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
25 El hijo insensato causa dolor a su padre, y la amargura a la que lo parió.
Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
26 También castigar al justo no es bueno, ni para azotar a los funcionarios por su integridad.
Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
27 El que ahorra sus palabras tiene conocimiento. El que es ecuánime es un hombre comprensivo.
Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
28 Incluso el necio, cuando guarda silencio, es considerado sabio. Cuando cierra los labios, se cree que tiene criterio.
Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
