Proverbios 16
1 Los planes del corazón pertenecen al hombre, pero la respuesta de la lengua es de Yahvé.
Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.
2 Todos los caminos del hombre son limpios ante sus propios ojos, pero Yahvé sopesa los motivos.
Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.
3 Encomienda tus obras a Yahvé, y tus planes tendrán éxito.
Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.
4 Yahvé ha hecho todo para su propio fin. sí, incluso los malvados para el día del mal.
Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.
5 Todo el que es orgulloso de corazón es una abominación para Yahvé; ciertamente no quedarán impunes.
Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.
6 Por la misericordia y la verdad se expía la iniquidad. Por el temor a Yahvé los hombres se apartan del mal.
Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.
7 Cuando los caminos del hombre agradan a Yahvé, hace que hasta sus enemigos estén en paz con él.
Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.
8 Mejor es un poco con la justicia, que los grandes ingresos con la injusticia.
Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.
9 El corazón del hombre planea su curso, pero Yahvé dirige sus pasos.
Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.
10 Los juicios inspirados están en los labios del rey. No traicionará su boca.
Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.
11 Las balanzas y los platillos honestos son de Yahvé; todos los pesos de la bolsa son obra suya.
Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.
12 Es una abominación que los reyes hagan el mal, porque el trono se establece por la justicia.
Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.
13 Los labios justos son la delicia de los reyes. Valoran a quien dice la verdad.
Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.
14 La ira del rey es un mensajero de la muerte, pero un hombre sabio lo apaciguará.
Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.
15 En la luz del rostro del rey está la vida. Su favor es como una nube de la lluvia de primavera.
Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.
16 ¡Cuánto mejor es conseguir sabiduría que oro! Sí, conseguir la comprensión es ser elegido más que la plata.
Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.
17 El camino de los rectos es apartarse del mal. El que guarda su camino preserva su alma.
Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.
18 La soberbia precede a la destrucción, y un espíritu arrogante antes de una caída.
Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.
19 Es mejor tener un espíritu humilde con los pobres, que repartir el botín con los orgullosos.
Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.
20 El que presta atención a la Palabra encuentra la prosperidad. Quien confía en Yahvé es bendecido.
Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.
21 Los sabios de corazón serán llamados prudentes. El placer de los labios favorece la instrucción.
Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.
22 La comprensión es una fuente de vida para quien la tiene, pero el castigo de los tontos es su locura.
Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.
23 El corazón del sabio instruye a su boca, y añade el aprendizaje a sus labios.
Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.
24 Las palabras agradables son un panal, dulce para el alma, y salud para los huesos.
Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.
25 Hay un camino que le parece correcto al hombre, pero al final lleva a la muerte.
May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
26 El apetito del trabajador trabaja para él, porque su boca le urge.
Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.
27 Un hombre sin valor trama una travesura. Su discurso es como un fuego abrasador.
Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.
28 El hombre perverso suscita conflictos. Un susurrador separa a los amigos cercanos.
Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.
29 El hombre violento seduce a su prójimo, y lo lleva por un camino que no es bueno.
Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.
30 El que guiña los ojos para tramar perversidades, el que comprime sus labios, está empeñado en el mal.
Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.
31 Las canas son una corona de gloria. Se consigue con una vida de rectitud.
Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.
32 El que es lento para la ira es mejor que el poderoso; el que gobierna su espíritu, que el que toma una ciudad.
Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.
33 La suerte está echada, pero todas sus decisiones provienen de Yahvé.
Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.
