< Romanos 11 >
1 Pero entonces pregunto: “¿Acaso Dios ha rechazado a su pueblo?” ¡Por supuesto que no! Yo mismo soy israelita, de la tribu de Benjamín.
Unya ako moingon, gisalikway ba sa Dios ang iyang katawhan? Dili gayod kini mahitabo. Kay ako usab usa ka Israelita, usa sa kaliwat ni Abraham, sa tribo ni Benjamin.
2 Dios no ha rechazado a su pueblo escogido. ¿Acaso no recuerdan lo que dice la Escritura acerca de Elías? Cómo se quejó de Israel ante Dios, diciendo:
Ang Dios wala nagsalikway sa iyang katawhan, nga nailhan na niyang daan. Wala ba kamo masayod sa giingon sa kasulatan mahitungod kang Elias, kung gi-unsa niya pagpakiluoy sa Dios batok sa Isreal?
3 “Señor, han matado a tus profetas y han destruido tus altares. ¡Soy el único que queda y también están tratando de matarme!”
“Ginoo, ilang gipamatay ang imong mga propeta, gipangbuak usab nila ang imong halaran. Ako na lamang ang nahibilin, ug gipapangita nila ang akong kinabuhi.”
4 ¿Cómo le respondió Dios? “Aun me quedan siete mil personas que no han adorado a Baal”.
Apan unsa ang gitubag sa Dios ngadto kaniya? “Akong gitagana sa akong kaugalingon ang 7000 ka kalalakin-an nga wala miluhod ngadto kang Baal.”
5 Hoy sucede exactamente lo mismo: aún quedan algunas personas fieles, escogidas por la gracia de Dios.
Bisan pa niini, hangtod karong higayona aduna pay pipila nga nahibilin tungod sa pagpili sa grasya.
6 Y como es por medio de la gracia, entonces claramente no se basa en lo que la gente hace, ¡de otro modo no sería gracia!
Apan kung kini pinaagi sa grasya, dili na kini pinaagi sa mga buhat. Kay kung dili ang grasya dili na gayod mahimong grasya.
7 ¿Qué concluiremos, entonces? Que el pueblo de Israel no logró aquello por lo que estaba luchando. Solo los escogidos, mientras que el resto endureció su corazón.
Unya unsa man? Ang butang nga gipangita sa Israel, wala makabaton niini, apan ang mga pinili nakabaton niini, ug ang uban kanila nagmagahi.
8 Como dice la Escritura: “Dios opacó sus mentes para que sus ojos no pudieran ver y sus oídos no pudieran oír, hasta el día de hoy”.
Sama kini sa nahisulat: “Ang Dios naghatag kanila sa espiritu sa pagkatapolan, mga mata aron nga dili sila makakita, ug mga dalunggan aron nga dili sila makadungog, hangtod karong adlawa.”
9 David agrega: “Que sus fiestas se conviertan en una trampa para ellos, una red que los atrape, una tentación que traiga castigo.
Ug si David nag-ingon, “Pasagdi nga ang ilang lamesa nga mahimong usa ka pukot, nga usa ka lit-ag, usa ka kapandolan, ug pagbalos batok kanila.
10 Que sus ojos se vuelvan ciegos para que no puedan ver, y que sus espaldas siempre estén dobladas de abatimiento”.
Himoa nga mangitngit ang ilang mga mata aron dili na sila makakita. Mabawog kanunay ang ilang mga likod.”
11 Ahora, ¿estoy diciendo que ellos tropezaron y fracasaron por completo? ¡Por supuesto que no! Pero como resultado de sus errores, la salvación llegó a otras naciones, para “hacerlos sentir celos”.
Ako moingon unya, “Nangapandol ba sila aron mahulog? Dili gayod unta kini mahitabo. Hinuon, pinaagi sa ilang kapakyasan, ang kaluwasan miabot ngadto sa mga Gentil, aron sa paghagit kanila sa pagkasina.
12 Ahora pues, si su fracaso beneficia al mundo, y su pérdida es de beneficio para los extranjeros, ¡cuánto más benéfico sería si ellos lograran lo que debían llegar a ser!
Karon kung ang ilang kapakyasan mao ang kadato sa kalibotan, ug kung ang ilang kapildihan mahimong bahandi sa mga Gentil, unsa pa kaha kadako ang ilang katumanan?
13 Ahora déjenme hablarles a ustedes, extranjeros. En tanto que soy un misionero para los extranjeros, promuevo lo que hago
Ug karon nakigsulti ako kaninyong mga Gentil. Samtang ako usa ka apostol sa mga Gentil, ipasigarbo ko gayod ang akong bulohaton.
14 para que de alguna manera pueda despertar celo en mi pueblo y salvar a algunos de ellos.
Tingali makahagit ako nga masina kadtong akong mga kadugo. Tingali maluwas nato ang pipila kanila.
15 Si el resultado del rechazo de Dios hacia ellos es la reconciliación del mundo con Dios, ¡entonces el resultado de la aceptación de Dios hacia ellos sería como si los muertos volvieran a vivir!
Kay kung ang pagsalikway niadto mao ang pagpasig-uli sa kalibotan, unsa man ang ilang kapa-ingnan kondili ang kinabuhi gikan sa mga patay?
16 Si la primera parte de la masa del pan es santa, también lo es todo el resto; si las raíces de un árbol son santas, entonces también lo son las ramas.
Kung ang unang bunga gitipigan, mao usab ang tinipik nga minasa. Kung ang gamot balaan, mao usab ang mga sanga.
17 Ahora, si algunas de las ramas han sido arrancadas, y tú—un brote silvestre de olivo—has sido injertado, y has compartido con las demás ramas el beneficio de las raíces del árbol de olivo,
Apan kung ang pipila sa mga sanga mangabali, kung kamo, usa ka sanga sa ihalas nga olibo, nga gisumpay uban kanila, ug kung kamo nakig-ambit uban kanila diha sa kadagaya sa gamot sa kahoy nga olibo,
18 entonces no debes menospreciar a las demás ramas. Si te sientes tentado a jactarte, recuerda que no eres tu quien sustenta a las raíces, sino que las raíces te sustentan a ti.
ayaw kamo pagpasigarbo ngadto sa mga sanga. Apan kung magpasigarbo kamo, dili kamo ang nagtabang sa gamot, kondili ang gamot mao ang nagtabang kaninyo.
19 Podrías presumir, diciendo: “Las ramas fueron cortadas, por ello pueden injertarme a mí”.
Moingon unya kamo, “Ang mga sanga gipamutol aron akong masumpay.”
20 Todo eso estaría bien, pero estas ramas fueron cortadas por su falta de fe en Dios, y tú sigues allí por tu fe en él. De modo que no te tengas en un alto concepto, sino sé respetuoso,
Tinuod kana. Tungod sa ilang pagkawalay pagtuo gipamutol sila, apan kamo mobarog nga lig-on tungod sa inyong pagtuo. Ayaw paghunahuna nga taas na ang imong kaugalingon, apan pagmahadlokon.
21 porque si Dios no perdonó a las ramas que originalmente estaban allí, a ti tampoco te perdonará.
Kay kung wala man gani gitipigan sa Dios ang tinuod nga sanga, ni magatipig siya kanimo.
22 De modo que debes reconocer la bondad y también la dureza de Dios, pues fue duro con los caídos, pero es bondadoso contigo siempre que confíes en su bondad, de lo contrario también serías cortado.
Tan-awa sa, unya, ang matang sa mga buhat ug ang pagkabangis sa Dios. Sa usa ka bahin, ang kabangis miabot ngadto sa mga Judio nga nahulog. Apan sa lain nga bahin, ang pagkamaayo sa Dios miabot nganha kaninyo, kung magpadayon kamo diha sa iyang pagkamaayo. Kay kondili kamo usab pagaputlon.
23 Si estas ramas no se niegan más a confiar en Dios, podrán ser injertadas también, porque Dios puede injertarlas nuevamente.
Ug usab, kung dili na sila magpadayon sa ilang pagkawalay pagtuo, isumpay sila pagbalik. Kay ang Dios makahimo gayod sa pagsumpay kanila pagbalik.
24 Si tú pudiste ser cortado de un árbol de olivo, y luego injertado de manera artificial en un árbol de olivo cultivado, cuánto más fácilmente podrán ser injertadas nuevamente, de manera natural, las ramas de su propio árbol.
Kay kung kamo pagaputlon gikan sa naandan nga sanga sa ihalas nga kahoy nga olibo, ug sukwahi kini sa naandan nga pagsumpay didto sa maayong kahoy sa olibo, unsa pa kaha kining mga Judio, nga mao ang tinuod nga mga sanga, mamahimo ba nga ibalik didto sa ilang kaugalingong kahoy nga olibo?
25 Hermanos y hermanas, no quiero que pasen por alto esta verdad que estaba oculta anteriormente, pues de lo contrario podrían volverse arrogantes. El pueblo de Israel en parte se ha vuelto terco, hasta que se complete la venida de los extranjeros.
Kay dili ako buot nga dili ninyo masayran, mga igsoon, kining tinago, aron nga dili kamo magmaalamon sa inyong kaugalingon nga panghunahuna. Kini nga tinago mao ang pasiuna nga pagmagahi nga nahitabo sa Israel, hangtod nga ang kahumanan sa mga Gentil moabot na.
26 Así es como Israel se salvará. Como dice la Escritura: “El Salvador vendrá de Sión, y él hará volver a Jacob de su rebeldía contra Dios.
Sa ingon nga ang tanan Israel mamaluwas, sama kini sa nahisulat nga: “Diha sa Zion magagikan ang Manluluwas. Pagakuhaon niya ang pagkadili diosnon gikan kang Jacob.
27 Mi promesa para ellos es que borraré sus pecados”.
Ug mao na kini ang akong kasabotan ngadto kanila, sa dihang kuhaon nako ang ilang mga sala.”
28 Aunque ellos son enemigos de la buena noticia, —y esto los beneficia a ustedes—aún son el pueblo escogido y amado por causa de sus ancestros.
Sa lain nga bahin mahitungod sa ebanghelyo, gikasilagan sila tungod kaninyo. Sa lain nga paagi sumala sa pagpili sa Dios, gihigugma sila tungod sa mga katigulangan.
29 Los dones de Dios y su llamado no pueden retirarse.
Kay ang mga gasa ug ang pagtawag sa Dios walay pagkausab.
30 En un tiempo ustedes desobedecieron a Dios, pero ahora Dios les ha mostrado misericordia como resultado de la desobediencia de ellos.
Kay kamo kaniadto masinupakon sa Dios, apan karon nakaangkon na kamo sa kalooy tungod sa ilang pagkamasinupakon.
31 De la misma manera que ellos ahora son desobedientes como lo eran ustedes, a ellos también se les mostrará misericordia como la que ustedes recibieron.
Sa samang paagi, karon kining mga Judio nagmasinupakon. Tungod niini pinaagi sa kaluoy nga gipakita kaninyo makadawat na usab sila sa kaluoy.
32 Porque Dios trató a todos como prisioneros por causa de su desobediencia, a fin de poder ser misericordioso con todos. (eleēsē )
Kay gipahilom sa Dios ang tanan ngadto sa pagkamasinupakon, aron iyang mapakita ang kaluoy sa tanan. (eleēsē )
33 ¡Oh cuán profundas son las riquezas, la sabiduría y el conocimiento de Dios! ¡Cuán increíbles son sus decisiones, y cuán extraordinarios son sus métodos!
O, ang kalalom sa bahandi sa kaalam ug kahibalo sa Dios! Dili gayod matugkad ang iyang mga paghukom, ug ang iyang paagi dili gayod masuta!
34 ¿Quién puede conocer los pensamientos de Dios? ¿Quién puede darle consejo?
“Kay si kinsa ba gayod ang nasayod sa hunahuna sa Ginoo? O kinsa ba ang mamahimo niyang magtatambag?
35 ¿Quién le ha dado alguna vez a Dios algo que luego él tuviera la obligación de pagárselo?
O kinsa ba ang unang naghatag ug bisan unsa ngadto sa Dios, aron mabalsan siya niini?”
36 Todo proviene de él, todo existe por medio de él, y todo es para él. ¡Gloria a Dios para siempre, amén! (aiōn )
Kay gikan kaniya, ug pinaagi kaniya, ug alang kaniya, ang tanang butang. Ngadto kaniya ang himaya sa walay kataposan. Amen. (aiōn )