Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 Estos proverbios son para alcanzar sabiduría e instrucción, y para reconocer los dichos que proporcionan conocimiento.
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 Los proverbios educan en razón, en vivir bien, en el sano juicio, y en actuar con justicia.
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 Dan discernimiento a los inmaduros, así como conocimiento y discreción a los jóvenes.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 Las personas sabias escucharán y aprenderán aún más, y los que tienen buen juicio aprenderán a guiar a otros,
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 entendiendo los proverbios y los enigmas, así como los dichos y preguntas de los sabios.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 El verdadero conocimiento comienza con la honra al Señor, pero los insensatos se burlan de la sabiduría y del buen consejo.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 Son como una corona de gracia para adornar tu cabeza, y como dijes para tu cuello.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 Hijo mío, si alguna persona malvada quisiera tentarte, no cedas.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 Podrán decirte: “Ven con nosotros. Escondámonos y alistémonos para matar a cierta persona. ¡Hagámosle una emboscada y vamos a divertirnos!
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 Así podremos tomar sus pertenencias de valor, y llenaremos nuestros hogares con lo que habremos robado!
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 ¡Ven con nosotros y comprartiremos las ganancias!”
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 Hijo mío, no sigas sus caminos. No vayas en la misma dirección con ellos.
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 Porque ellos se corren para hacer el mal, y se apresuran en causar violencia y cometer asesinatos.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 De nada sirve ponerle una trampa a las aves si ellas la pueden ver.
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 Sin embargo, estas personas malvadas se ocultan y están listas para matar a otros, pero ellos mismos son las víctimas. ¡Sus trampas son para ellos mismos!
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Esto es lo que te ocurrirá, si te enriqueces cometiendo crímenes: ¡Morirás!
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 La sabiduría grita por las calles. Ella clama en las plazas.
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 Grita en las esquinas llenas, y explica su mensaje en las puertas de la ciudad:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 “¿Hasta cuándo amarán la insensatez, ustedes insensatos? ¿Hasta cuando, ustedes burladores, disfrutarán de sus burlas? ¿Hasta cuándo los tontos odiarán el conocimiento?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Presten atención a mis advertencias, y yo derramaré sobre ustedes mis pensamientos más profundos. Les explicaré todo lo que sé.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 “Porque yo los he llamado pero ustedes se han negado a escuchar. Les extendí mi mano, pero no les importó.
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 Ignoraron mi palabra, y no prestaron atención a mis advertencias.
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 “Por eso me reiré de ustedes cuando estén en problemas. Me burlaré cuando el pánico se apodere de ustedes.
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 Cuando el pánico caiga sobre ustedes como una tormenta, y la angustia los golpee como un torbellino. Cuando sobre ustedes venga el dolor y lamento,
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 clamarán a mi pidiendo ayuda, pero yo no responderé. Me buscarán por todas partes, pero no me encontrarán.
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 ¿Por qué? Porque aborrecieron el conocimiento, y no eligieron respetar al Señor.
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 Ellos no están dispuestos a aceptar mi consejo, y aborrecen mis advertencias.
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 “Por lo tanto, tendrán que comer el fruto de sus propias decisiones, y se saciarán de sus propios planes retorcidos.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 Los necios mueren por su propia rebeldía. Los tontos son destruidos por su descuido.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 Pero todos los que me oyen estarán seguros, y vivirán sin preocuparse de problema alguno”.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
