< Proverbios 6 >
1 Hijo mío, imagina que te has comprometido como codeudor para pagar una deuda a favor de tu vecino, y has estrechado tu mano con un extranjero para cerrar ese pacto,
Fis mwen an, si ou devni garanti dèt pou vwazen ou, ou te fè pwomès pou yon lòt ki pa pa w.
2 quedando así atrapado por tu promesa, y preso por tu palabra.
Ou te tonbe nan pèlen akoz pawòl a bouch ou, ou te kenbe menm, akoz pawòl bouch ou yo.
3 Esto es lo que debes hacer: Sal de ese compromiso, porque te has puesto bajo el poder de esa persona. Ve donde tu vecino con toda humildad y pídele que te libre de ese compromiso.
Alò fè sa, fis mwen an, pou delivre tèt ou. Akoz ou te vin antre nan men a vwazen ou an, ale desann pou jennen vwazen ou an.
4 No te demores, ni te vayas a dormir sin haberlo resuelto. No descanses hasta haberlo hecho.
Pa kite dòmi tonbe nan zye ou, ni somèy rive sou pòpyè zye ou.
5 Sal de esa deuda como la gacela que escapa de una trampa, como un ave que sale de la jaula del cazador.
Chape tèt ou kon yon antilòp nan men a chasè, oswa zwazo a nan pelen moun lachas la.
6 ¡Ve y observa a las hormigas, holgazán! Aprende de lo que hacen, para que seas sabio.
Ale kote foumi, o parese. Veye abitid li yo e vin saj!
7 Ellas no tienen un líder, ni un dirigente, ni un gobernador,
Li menm, san pa gen chèf, ni ofisye, ni mèt,
8 y sin embargo trabajan duro durante el verano para obtener su alimento, recogiendo todo lo que necesitan para el tiempo de la cosecha.
kon prepare manje li nan gran sezon an e ranmase pwovizyon li nan rekòlt la.
9 ¿Hasta cuándo estarás allí acostado, holgazán? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
Pou konbyen de tan ou va kouche konsa O parese? Se kilè ou va leve soti nan dòmi?
10 Tú dices: “Dormiré un poco más, solo una siesta, o cruzaré los brazos un poquito más para descansar”.
Yon ti dòmi, yon ti somèy, yon ti pliye men ou yo pou repoze;
11 Pero la pobreza te atacará como un ladrón, y la miseria como un guerrero armado.
mizè ou va vin parèt sou ou tankou yon vagabon, e nesesite ou tankou yon nonm k ap pote zam.
12 Los rebeldes y malvados andan por ahí diciendo mentiras,
Yon sanzave, yon moun mechan se sila ki mache ak yon bouch pèvès,
13 guiñando un ojo, haciendo gestos escurridizos con sus pies, y haciendo señales descorteses con sus dedos.
ki bat zye li, ki fè siy ak pye li, ki pwente ak dwèt li;
14 Sus mentes retorcidas solo traman maldad, causando problemas siempre.
ki avèk pèvèsite nan kè l fè tout tan sa ki mal, ki gaye konfli.
15 Por ello el desastre cae sobre tales personas, y en solo un instante son destruidos sin remedio.
Pou sa, malè li va parèt sibitman; nan yon enstan li va kase nèt; e li p ap gen gerizon ditou.
16 Hay seis cosas que el Señor aborrece, y aun siete que detesta:
Gen sis bagay ke SENYÈ a rayi; wi sèt menm ki abominab devan l:
17 los ojos arrogantes, una lengua mentirosa, las manos que matan al inocente,
Zye ògeye, yon lang k ap bay manti, avèk men ki vèse san inosan,
18 una mente que conspira maldad, los pies que se apresuran a hacer el mal,
Yon kè ki divize plan mechan yo, pye ki kouri vit pou jwenn mal,
19 un testigo falso que miente, y los que causan discordia entre las familias.
Yon fo temwen ki bay manti, ak yon moun ki gaye konfli pami frè yo.
20 Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.
Fis mwen an, swiv lòd a papa ou e pa abandone enstriksyon manman ou.
21 Guárdalas siempre en tu mente. Átalas en tu cuello.
Mare yo tout tan sou kè ou; mare yo nan kou ou.
22 Ellas te guiarán cuando camines, te cuidarán al dormir, y te hablarán al levantarte.
Lè ou mache toupatou, yo va gide ou. Lè ou dòmi, yo va veye sou ou. Epi lè ou leve, yo va pale avèk ou.
23 Porque la instrucción es como una lámpara, y la enseñanza es como la luz. La corrección que surge de la disciplina es el camino a la vida.
Paske kòmandman an se yon lanp, e enstriksyon li se limyè. Konsa, repwòch ki disipline a se chemen lavi a
24 Te protegerá de una mujer malvada y de las palabras seductoras de una prostituta.
pou anpeche ou rive nan fanm movèz vi a, a lang glise de fanm adiltè a.
25 No dejes que tu mente codicie su belleza, y dejes que te hipnotice con sus pestañas.
Pa dezire bote li nan kè ou, ni kite li kapte ou avèk pòpyè zye li.
26 Puedes comprar una prostituta por el precio de una rebanada de pan, pero el adulterio con la mujer de otro hombre puede costarte la vida.
Paske akoz yon pwostitiye, yon gason redwi a yon mòso pen. Yon fanm adiltè fè lachase lavi presye.
27 ¿Puedes poner fuego en tu regazo sin quemar tu ropa?
Èske yon nonm kab mete dife poze antre janm li yo pou rad li pa brile?
28 ¿Puedes caminar sobre carbón encendido sin abrasar tus pies?
Oswa èske yon nonm kab mache sou chabon limen, san ke pye l pa brile?
29 Lo mismo ocurre con todo el que duerme con la esposa de otro hombre. Ningún hombre que la toque quedará sin castigo.
Se konsa li ye ak yon nonm ki antre nan madanm vwazen li. Nenpòt moun ki manyen l p ap sòti san pinisyon.
30 La gente no condena a un ladrón, si este roba para satisfacer su hambre.
Pèsòn pa meprize yon vòlè kap vòlè pou l kab satisfè grangou.
31 Pero si lo atrapan, tiene que pagar siete veces lo que robó, incluso devolviendo todo lo que tenga en su casa.
Men si pa aza, li jwenn li, la oblije repeye li sèt fwa. Lap oblije bay tout sa li posede lakay li.
32 Cualquier hombre que comete adulterio con una mujer es insensato. El que así actúa se destruye a sí mismo.
Sila ki fè adiltè ak yon fanm manke sajès; nonm nan ki fè sa a, detwi pwòp nanm li.
33 Tal hombre será herido y deshonrado. Su desgracia no cesará.
L ap twouve blesi ak gwo wont, e repwòch li p ap efase menm.
34 Porque el celo hará enojar a su esposo, y no se contendrá al tomar venganza.
Paske jalouzi fè laraj nan yon nonm; li p ap fè gras nan jou vanjans lan.
35 Tal esposo rechazará cualquier tipo de compensación; y ninguna cantidad, por grande que sea, podrá pagarle.
Li p ap dakò dedonmaje ak ranson, ni li p ap satisfè malgre ou fè li anpil kado.