Proverbios 25

1 Aquí hay más proverbios de Salomón, recopilados por los escribas de Ezequías, rey de Judá.

۱ اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

2 La grandeza de Dios está en las cosas ocultas, mientras que la grandeza de los reyes está en revelar lo desconocido.

۲ مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

3 Así como la altura de los cielos y la profundidad de la tierra, el pensamiento de un rey no se puede conocer.

۳ آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

4 Quita la escoria de la plata y el platero tendrá plata pura para hacer su trabajo.

۴ درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

5 Quita al malvado de la presencia del rey, y el rey gobernará confiado y con justicia.

۵ شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

6 No trates de parecer grande delante del rey, y no finjas para estar entre la gente importante.

۶ در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

7 Porque es mejor que te digan: “Ven aquí arriba”, que ser humillado delante de un noble. Aunque hayas visto algo con tus propios ojos,

۷ زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

8 no corras a tomar acciones legales, porque ¿qué harás al final cuando tu vecino demuestre que estás equivocado y te humille?

۸ برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

9 Debate el caso primero con tu vecino, y no traiciones el secreto que otra persona te ha confiado,

۹ دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

10 de lo contrario el que escuche te avergonzará y no podrás recuperarte de tu mala reputación.

۱۰ مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

11 El consejo impartido en el momento correcto es como manzanas de oro con baño de plata.

۱۱ سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

12 La crítica constructiva de los sabios a quien escucha el consejo, es como un anillo de oro y un collar de oro fino.

۱۲ مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

13 El mensajero fiel es un fresco para su maestro, como la nieve fresca en un día caluroso de siega.

۱۳ رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

14 Quien se jacta de un regalo que nunca entrega, es como las nubes y el viento sin lluvia.

۱۴ کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

15 Si eres paciente, podrás persuadir a tu superior, y las palabras suaves pueden derribar la oposición.

۱۵ با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

16 Si hallas dinero, come lo necesario; porque si comes demasiado, te enfermarás.

۱۶ اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

17 No visites la casa de tu vecino con mucha frecuencia, o se cansarán y te aborrecerán.

۱۷ پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

18 Mentir en la corte contra un amigo es como atacarlo con una maza, con una espada o con una lanza.

۱۸ کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

19 Confiar en las personas poco fiables en momentos de dificultad es como comer con un diente partido, o caminar con un pie herido.

۱۹ اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

20 Cantar canciones alegres a quien tiene el corazón quebrantado, es como quitarte el abrigo en un día de frio, o poner vinagre en una herida abierta.

۲۰ سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

21 Si tu enemigo tiene hambre, dale de comer; si tiene sed, dale de beber.

۲۱ اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

22 Esto hará que se avergüence como si tuviera carbones encendidos sobre su cabeza, y el Señor te recompensara.

۲۲ زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

23 Así como el viento del norte trae la lluvia, las personas calumniadoras hacen enojar.

۲۳ چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

24 Mejor es vivir en un rincón de la azotea, que compartir toda la casa con una mujer conflictiva.

۲۴ ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25 Las buenas noticias que vienen de un país lejano son como agua fresca para un viajero cansado.

۲۵ خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

26 Los justos que ceden ante los malvados son como una fuente llena de barro, o un pozo contaminado.

۲۶ مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

27 No es bueno comer mucha miel, tampoco desear mucha alabanza.

۲۷ زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

28 Una persona sin dominio propio es como una ciudad expuesta, cuyos muros están agrietados.

۲۸ کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.