Proverbios 24
1 No tengas envidia de los malvados, ni desees su compañía,
Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
2 porque ellos conspiran planes crueles y discuten entre ellos para causar tribulación.
Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
3 Una casa se construye con sabiduría. Su fundamento seguro es la inteligencia.
Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
4 Sus habitaciones están llenas de conocimiento, con todo tipo de hermosos y valiosos objetos.
Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
5 Si tienes sabiduría, serás fuerte. Si tienes inteligencia, tu poder aumentará.
Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
6 Porque con la guía correcta, podrás ir a la guerra, y serás victorioso si tienes muchos buenos consejeros.
Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
7 La sabiduría examina las mentes de los tontos. Ellos no tienen nada que aportar en las discusiones sobre los asuntos importantes.
Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
8 Todo aquel que hace planes para hacer el mal, será considerado un problemático.
Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
9 Los planes que hacen los tontos son de pecado. Todos aborrecen a los que se burlan de otros.
Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
10 Si te rindes en el momento de la prueba, mostraras cuan débil eres.
Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
11 Rescata a los que son expulsados para ser ejecutados. Salva a los que desfallecen de camino a su muerte.
Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
12 Si dices: “No sabíamos nada sobre esto”, ¿no crees que el Dios que juzga las motivaciones no se dará cuenta de lo que ocurre realmente? El que te mira desde arriba lo sabe todo, y le pagará a todos según sus actos.
Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
13 Hijo mío, comer miel te conviene; el panal de miel tiene un dulce sabor.
Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
14 Del mismo modo, debes saber que te conviene la sabiduría; y que sin la encuentras habrá un futuro para ti que no será frustrado.
Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
15 No seas como el criminal que espera para entrar por sorpresa en las casas de las buenas personas. No ataques el lugar donde viven.
Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
16 Los que hacen el bien podrán caer siete veces, y aun así se levantaran; pero el desastre vendrá para derribar a los malvados.
Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
17 No celebres cuando tu enemigo caiga. No te alegues cuando se tropiece,
Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
18 porque puede que cuando el Señor lo note, se desagrade de ti y no lo castigue como lo había pensado.
Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
19 No te enojes por causa de los malvados, ni sientas celos por los que hacen el mal,
Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
20 porque los malvados no tienen futuro. La lámpara de los malvados se apagará.
Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
21 Hijo mío, honra al Señor y al rey, y no te juntes con los rebeldes,
Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
22 porque el desastre vendrá sobre ellos repentinamente. ¿Quién podrá saber cómo los castigarán el Señor y el rey?
Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
23 Estos son más dichos del sabio: Mostrar preferencias cuando emites un juicio no es bueno.
I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
24 Los que le dicen al culpable: “Eres inocente”, serán malditos por el pueblo y odiados por la nación,
Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
25 pero los que condenan al culpable serán estimados, y recibirán rica bendición.
Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
26 Una respuesta honesta es como un beso en los labios.
Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
27 Haz primero el trabajo que necesitas hacer afuera y prepárate para sembrar tus campos. Solo después de eso, comienza a construir tu casa.
Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
28 No seas testigo contra tu prójimo sin tener una buena razón, ni digas mentiras.
Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
29 No digas en tu pensamiento: “Voy a hacerle lo mismo que me hizo! ¡Haré que me pague por lo que ha hecho!”
Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
30 Mientras caminaba, pasé por el campo del hombre perezoso, y por el viñedo de un insensato.
Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
31 Y estaba lleno de monte y espinas, el suelo estaba cubierto de hierba y la piedra angular se había caído.
A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
32 Y mientras veía, pensé y aprendí una lección:
Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
33 Puedes decir: “Solo dormiré un poco más, me recostaré apenas un rato, y cruzaré mis brazos para descansar un poco más”,
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
34 pero la pobreza te atacará como un ladrón, y la miseria como un guerrero armado.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
