Proverbios 23
1 Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 y ponte límites si tienes mucha hambre.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Me deleitaré cuando hables con rectitud.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 ¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 “La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
