Proverbios 23
1 Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 y ponte límites si tienes mucha hambre.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 Me deleitaré cuando hables con rectitud.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
26 Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 ¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 “La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
