< Proverbios 22 >

1 Tener una buena reputación es mejor que tener mucho dinero. El respeto es mejor que la plata y que el oro.
Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
2 Los ricos y los pobres tienen algo en común: el Señor es su creador.
Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
3 Si eres prudente, verás venir el peligro y te apartarás; pero los necios siguen sin cuidado y sufren las consecuencias.
Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
4 Si eres humilde y respetas al Señor, tu recompense será la riqueza, el honor y la vida.
Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
5 Solo hay espinas y trampas en el camino de los corruptos. Los que estiman sus vidas se mantendrán lejos de ellos.
Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
6 Enseña a los niños el modo correcto de vivir, y cuando crezcan, seguirán viviendo en rectitud.
Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
7 El rico gobierna al pobre, y los que piden dinero prestado son esclavos de los prestamistas.
Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
8 Los que siembran injusticia, cosecharán desastre. Y los golpes que dan a otros, cesarán.
Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
9 Si eres generoso, serás bendecido por compartir tu comida con los necesitados.
Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
10 Deshazte de los burlones y acabarás con el conflicto. Entonces no habrá discusiones ni insultos.
Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
11 Todo el que estima la sinceridad y habla con cortesía, tendrá al rey como amigo.
Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
12 El Señor cuida del conocimiento, pero se opone a las palabras de los mentirosos.
Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
13 Los perezosos dicen: “Hay un león allá afuera. ¡Si salgo podría morir!”
Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
14 Las palabras seductoras de una mujer inmoral son como una trampa peligrosa. Si el Señor está enojado contigo, caerás en la trampa.
Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
15 Los niños son ignorantes por naturaleza. La corrección física les ayudará a entrar en razón.
Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
16 Si oprimes al pobre para hacerte rico, o si eres generoso con el rico, terminarás siendo pobre tú mismo.
Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
17 Atiende y escucha las palabras de los sabios. Medita cuidadosamente en mis enseñanzas,
Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
18 porque es bueno que guardes estas palabras en tu mente para que estés listo para compartirlas.
kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
19 Hoy te explico hoy para que confíes en el Señor. ¡Sí, a ti!
Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
20 ¿Acaso no he escrito para ti treinta consejos de sabiduría?
Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
21 Son para aclararte lo recto y verdadero, a fin de que puedas dar una explicación veraz a aquellos a que te enviaron.
kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
22 Pues no debes robarle al pobre solo porque es pobre; y no deberías sofocar en la corte a los de menos recursos,
Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
23 porque el Señor peleará su caso, y recuperará lo que les hayan robado.
kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
24 No te hagas amigo de quien se enoja fácilmente. No se asocies con personas irascibles,
Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
25 para que no aprendas a ser como ellos y no destruyas tu vida.
la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
26 No te comprometas con apretón de manos a ser fiador de otro,
Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
27 porque si no puedes pagar, ¿por qué tendrían que embargar tu cama?
Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
28 No muevas los hitos fronterizos que establecieron tus antepasados.
Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
29 Si ves a alguien con talento en su trabajo, notarás que trabajará para reyes y no para la gente común.
Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.

< Proverbios 22 >