Proverbios 22
1 Tener una buena reputación es mejor que tener mucho dinero. El respeto es mejor que la plata y que el oro.
Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
2 Los ricos y los pobres tienen algo en común: el Señor es su creador.
Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
3 Si eres prudente, verás venir el peligro y te apartarás; pero los necios siguen sin cuidado y sufren las consecuencias.
Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
4 Si eres humilde y respetas al Señor, tu recompense será la riqueza, el honor y la vida.
Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
5 Solo hay espinas y trampas en el camino de los corruptos. Los que estiman sus vidas se mantendrán lejos de ellos.
Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
6 Enseña a los niños el modo correcto de vivir, y cuando crezcan, seguirán viviendo en rectitud.
Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
7 El rico gobierna al pobre, y los que piden dinero prestado son esclavos de los prestamistas.
Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
8 Los que siembran injusticia, cosecharán desastre. Y los golpes que dan a otros, cesarán.
Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
9 Si eres generoso, serás bendecido por compartir tu comida con los necesitados.
Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
10 Deshazte de los burlones y acabarás con el conflicto. Entonces no habrá discusiones ni insultos.
Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
11 Todo el que estima la sinceridad y habla con cortesía, tendrá al rey como amigo.
Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
12 El Señor cuida del conocimiento, pero se opone a las palabras de los mentirosos.
Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
13 Los perezosos dicen: “Hay un león allá afuera. ¡Si salgo podría morir!”
Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
14 Las palabras seductoras de una mujer inmoral son como una trampa peligrosa. Si el Señor está enojado contigo, caerás en la trampa.
Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
15 Los niños son ignorantes por naturaleza. La corrección física les ayudará a entrar en razón.
Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
16 Si oprimes al pobre para hacerte rico, o si eres generoso con el rico, terminarás siendo pobre tú mismo.
Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
17 Atiende y escucha las palabras de los sabios. Medita cuidadosamente en mis enseñanzas,
Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
18 porque es bueno que guardes estas palabras en tu mente para que estés listo para compartirlas.
Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
19 Hoy te explico hoy para que confíes en el Señor. ¡Sí, a ti!
Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
20 ¿Acaso no he escrito para ti treinta consejos de sabiduría?
Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
21 Son para aclararte lo recto y verdadero, a fin de que puedas dar una explicación veraz a aquellos a que te enviaron.
Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
22 Pues no debes robarle al pobre solo porque es pobre; y no deberías sofocar en la corte a los de menos recursos,
Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
23 porque el Señor peleará su caso, y recuperará lo que les hayan robado.
Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 No te hagas amigo de quien se enoja fácilmente. No se asocies con personas irascibles,
Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
25 para que no aprendas a ser como ellos y no destruyas tu vida.
Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
26 No te comprometas con apretón de manos a ser fiador de otro,
Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
27 porque si no puedes pagar, ¿por qué tendrían que embargar tu cama?
Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
28 No muevas los hitos fronterizos que establecieron tus antepasados.
Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
29 Si ves a alguien con talento en su trabajo, notarás que trabajará para reyes y no para la gente común.
Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
