< Proverbios 22 >

1 Tener una buena reputación es mejor que tener mucho dinero. El respeto es mejor que la plata y que el oro.
HE mea makemakeia ke kaulaua mamua o ka waiwai he nui; A mamua hoi o ke kala a me ke gula ka lokomaikai io.
2 Los ricos y los pobres tienen algo en común: el Señor es su creador.
Halawai pu ka poe waiwai a me ka poe ilihune; Na Iehova lakou a pau i hana.
3 Si eres prudente, verás venir el peligro y te apartarás; pero los necios siguen sin cuidado y sufren las consecuencias.
Nana ae la ka mea noonoo i ka ino, a huna ia ia iho; Hele wale aku hoi ka mea naaupo a hihia oia.
4 Si eres humilde y respetas al Señor, tu recompense será la riqueza, el honor y la vida.
No ka naau haahaa, ka makau ia Iehova, Ka waiwai hoi a me ka hanohano a me ke ola.
5 Solo hay espinas y trampas en el camino de los corruptos. Los que estiman sus vidas se mantendrán lejos de ellos.
Aia na kakalaioa a me na mea hihia ma ke ala o ka mea hele kekee; O ka mea malama i kona uhane, kaawale no oia ia mau mea.
6 Enseña a los niños el modo correcto de vivir, y cuando crezcan, seguirán viviendo en rectitud.
E ao aku i ke kamalii i kona aoao, A elemakule oia, aole ia e huli ae mailaila aku.
7 El rico gobierna al pobre, y los que piden dinero prestado son esclavos de los prestamistas.
Noho alii ka mea waiwai maluna o ka poe ilihune, He kauwa hoi ka mea hoopili wale na ke kanaka haawi wale.
8 Los que siembran injusticia, cosecharán desastre. Y los golpes que dan a otros, cesarán.
O ka mea lulu aku i ka hewa, e ohi ia i ka popilikia; Ua hoopauia ka laau hahau o kona huhu.
9 Si eres generoso, serás bendecido por compartir tu comida con los necesitados.
O ka mea maka lokomaikai, e hoomaikaiia oia; No ka mea, ua haawi wale ia i kekahi o kana berena i ka mea nele.
10 Deshazte de los burlones y acabarás con el conflicto. Entonces no habrá discusiones ni insultos.
E hookuke aku i ka mea hoowahawaha, a e kaawale aku hoi ka hoopaapaa; E pau hoi ka hakaka a me ka hoomaewaewa.
11 Todo el que estima la sinceridad y habla con cortesía, tendrá al rey como amigo.
O ka mea makemake aku i ka naau maemae, No ka lokomaikai o kona mau lehelehe, o lilo ke alii i hoaaloha nona.
12 El Señor cuida del conocimiento, pero se opone a las palabras de los mentirosos.
O na maka o Iehova, malama aku no i ka ike, Hoohiolo oia i na olelo a ka mea aia.
13 Los perezosos dicen: “Hay un león allá afuera. ¡Si salgo podría morir!”
Olelo ae la ka mea palaualelo, he liona mawaho, E make auanei au ma ke alanui.
14 Las palabras seductoras de una mujer inmoral son como una trampa peligrosa. Si el Señor está enojado contigo, caerás en la trampa.
He lua hohonu ka waha o ka wahine hookamakama, O ka mea inainaia e Iehova, e haule no ia malaila.
15 Los niños son ignorantes por naturaleza. La corrección física les ayudará a entrar en razón.
Ua paa ke kolohe iloko o ka naau o ke kamalii, O ka laau hahau, oia ke hoohemo ae ia mea mai ona aku.
16 Si oprimes al pobre para hacerte rico, o si eres generoso con el rico, terminarás siendo pobre tú mismo.
O ka mea hookaumaha i ka mea ilihune i mea e hoomahuahua ai i kana iho, A o ka mea haawi no ka mea waiwai, e nele io no laua a elua.
17 Atiende y escucha las palabras de los sabios. Medita cuidadosamente en mis enseñanzas,
E haliu mai kou pepeiao a e hoolohe i na olelo a ka poe naauao, A e imi iho kou naau i ko'u ike.
18 porque es bueno que guardes estas palabras en tu mente para que estés listo para compartirlas.
No ka mea, he oluolu no ke malama oe ia mau mea iloko ou, E ku pono no hoi i kou mau lehelehe;
19 Hoy te explico hoy para que confíes en el Señor. ¡Sí, a ti!
I paulele oe ia Iehova, Oia ka'u i hoike ai ia oe, ia oe no i keia la,
20 ¿Acaso no he escrito para ti treinta consejos de sabiduría?
Aole anei i palapala aku au ia oe i na maikai, Ma na oleloao a me ka ike?
21 Son para aclararte lo recto y verdadero, a fin de que puedas dar una explicación veraz a aquellos a que te enviaron.
I hoike aku ai au ia oe i ka oiaio o ka olelo pololei, I hai pololei aku oe i ka poe i hoounaia mai ia oe.
22 Pues no debes robarle al pobre solo porque es pobre; y no deberías sofocar en la corte a los de menos recursos,
Mai kaili wale oe i ka ka mea ilihune no kona ilihune ana; Aole hoi e hookaumaha i ka mea nele ma kahi o ka ipuka:
23 porque el Señor peleará su caso, y recuperará lo que les hayan robado.
No ka mea, na Iehova e hooponopono no lakou, E hao mai oia i ka uhane o ka poe i hao aku ia lakou.
24 No te hagas amigo de quien se enoja fácilmente. No se asocies con personas irascibles,
Mai hoolauna aku oe me ka mea huhu, A, me ke kanaka inaina hoi, mai hele pu oe;
25 para que no aprendas a ser como ellos y no destruyas tu vida.
O ao iho oe i kona mau aoao, A loaa i kou uhane ka hihia.
26 No te comprometas con apretón de manos a ser fiador de otro,
Mai hui ae oe me ka poe pai aku i ka lima; Aole hoi me ka poe panai no ka aie:
27 porque si no puedes pagar, ¿por qué tendrían que embargar tu cama?
Ina aole au mea e hookaa aku ai, No ke aha la e laweia aku ai kou wahi moe mailalo aku ou?
28 No muevas los hitos fronterizos que establecieron tus antepasados.
Mai honeenee oe i na mokuna aina kahiko, Na mea a kou poe kupuna i hoonoho ai.
29 Si ves a alguien con talento en su trabajo, notarás que trabajará para reyes y no para la gente común.
Ua ike anei oe i ke kanaka miki ma kana hana? E ku no ia imua o na'lii, Aole oia e ku imua o ka poe naaupo.

< Proverbios 22 >