Proverbios 19

1 Mejor es ser pobre y honesto, que un tonto y mentiroso.

بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

2 No es bueno ser de los que no piensan. Si actúas con afán, cometerás errores.

داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

3 La gente destruye su vida por causa de su propia estupidez, y se enojan con el Señor.

انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

4 Si eres rico, tendrás muchos amigos; pero si eres pobre, perderás todos los amigos que tenías.

شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

5 El testigo falso será castigado; los mentirosos no podrán escaparse con sus mentiras.

شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

6 Muchos piden favores a personas importantes, y todos son amigos del que es generoso.

مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

7 Si los familiares del pobre no lo pueden soportar, ¡cuanto menos lo evitarán sus amigos! El tratará de hablarles, pero ellos no lo escucharán.

وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

8 Si te vuelves sabio, tendrás amor propio; si aprendes a tener buen juicio, serás exitoso.

هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

9 El testigo falso será castigado, y los mentirosos perecerán.

شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

10 No es correcto que los tontos vivan en medio de lujos, e incluso es peor que un esclavo gobierne por encima de los líderes.

شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

11 Si tienes inteligencia, serás lento para enojarte. Serás respetado al perdonar ofensas.

کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

12 Cuando un rey se enoja, se escucha como un león rugiente. Pero su bondad es tan suave como el rocío sobre la hierba.

غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

13 Un hijo tonto trae miseria a su padre, y una esposa conflictiva es como una gotera que nunca se seca.

فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

14 De tu padre heredarás una casa y riquezas; pero una esposa prudente es un regalo de Dios.

خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

15 Los perezosos se quedan dormidos con frecuencia; pero su holgazanería indica que están hambrientos.

کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

16 Guarda los mandamientos y vivirás. Recházalos y morirás.

احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

17 Si eres bondadoso con el pobre, estarás prestándole al Señor, y él te pagará con creces por lo que has hecho.

وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

18 Disciplina a tu hijo cuando aún hay tiempo, pero no lo mates.

فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

19 Los que se enojan con facilidad tienen que pagar el precio por ello. Si les ayudas, tendrás que hacerlo de nuevo.

اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

20 Escucha el consejo y acepta la instrucción, para que con el tiempo te vuelvas sabio.

اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

21 Los seres humanos hacen planes en sus mentes, pero la decisión final es del Señor.

انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

22 El deseo más profundo de todas las personas es el amor sincero. Mejor es ser pobre que un mentiroso.

آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

23 Honrar al Señor es vida, y podrás descansar confiado, libre de todo mal.

خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

24 Los perezosos llevan su mano al plato, y ni siquiera la levantan para poner la comida en su boca.

آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

25 Si castigas al burlador, puede que estés instruyendo a un inmaduro. Corrige al sabio, y será más sabio.

مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

26 Un hijo que abusa de su padre y ahuyenta a su madre, acarrea vergüenza y desgracia.

پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

27 Hijo mío, cuando dejes de escuchar mi instrucción pronto dejarás de seguir la sabiduría.

پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

28 El testigo deshonesto se burla de la justicia, y el malvado se sacia de maldad.

شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

29 El castigo está preparado para los burladores, y el azote para las espaldas de los tontos.

مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.