< Proverbios 18 >
1 Los egoístas solo se complacen a sí mismos. Atacan todo lo que procede de la inteligencia.
Siya nga naglain sa iyang kaugalingon nangita sa kaugalingon niyang tinguha ug gisupak niya ang tanan nga maayo.
2 A los necios no les importa entender, sino solo expresar sus opiniones.
Ang buangbuang dili makakaplag ug kalipay sa pagsabot, apan kadto lang ginapadayag sa iyang kasingkasing.
3 Con la maldad viene el desprecio, y con la deshonra viene la desgracia.
Kung ang tawong daotan moabot, ang pagtamay moabot kaniya— uban sa kaulaw ug pagsaway.
4 Las palabras de las personas pueden ser profundas como las aguas; como una corriente que brota y es la fuente de la sabiduría.
Ang mga pulong sa baba sa usa ka tawo sama sa lalom nga katubigan; ang tuboran sa kaalam mao ang nagadagayday nga sapa.
5 No es correcto mostrar preferencia con el culpable y privar al inocente de la justicia.
Dili maayo ang pagdapig ngadto sa daotan, ni sa paghikaw sa hustisya niadtong magbuhat ug matarong.
6 Las palabras de los necios los meten en problemas, como si pidieran a gritos una paliza.
Ang mga ngabil sa buangbuang magdala kaniya sa panagbingkil ug ang iyang baba mag-awhag sa mga paglatos.
7 Los necios caen por sus propias palabras. Sus propias palabras los enredan en una trampa.
Ang baba sa buangbuang mao ang iyang kalaglagan ug gilit-ag niya ang iyang kaugalingon sa iyang dila.
8 Escuchar chismes es como comer bocados de tu comida favorita. Llegan hasta lo más profundo.
Ang mga pulong sa pagpanglibak sama sa diyutay ug lamian nga pagkaon nga moadto sa kinahiladman nga bahin sa lawas.
9 La pereza y la destrucción son hermanos.
Mao usab, ang tawo nga maglangaylangay sa iyang buluhaton sama lamang sa tawo nga nagguba niini sa husto.
10 El Señor es una torre protectora para los justos, bajo la cual pueden estar seguros.
Ang ngalan ni Yahweh mao ang lig-on nga tore; ang tawo nga magbuhat ug matarong modangop niini ug maluwas.
11 Los ricos ven la riqueza como una ciudad fortificada. Es como un muro alto en su imaginación.
Ang katigayonan sa dato mao ang iyang lig-on nga siyudad ug sa iyang panghunahuna sama kini sa hataas nga paril.
12 El orgullo conduce a la destrucción. La humildad precede a la honra.
Sa dili pa siya mapukan ang kasingkasing sa tawo magarbohon, apan pasidunggan kadtong magpaubos.
13 Responder antes de escuchar es estupidez y vergüenza.
Ang tawo nga magtubag nga wala maminaw— iya kining kabuang ug kaulawan.
14 Con un espíritu valiente podrás combatir la enfermedad, pero si tu espíritu está quebrantado, será imposible soportarla.
Ang espiritu sa tawo makasugakod sa balatian, apan sa nagluya nga espiritu kinsa man ang makalahutay niini?
15 Una mente inteligente adquiere conocimiento; los sabios están prestos para escuchar el conocimiento.
Ang kasingkasing sa utokan magtinguha sa kahibalo ug ang igdulongog sa mga maalamon magapangita niini.
16 Un don abrirá puertas para ti, y te llevará a la presencia de personas importantes.
Ang gasa sa tawo mag-abli sa iyang dalan ug magdala kaniya ngadto sa atubangan sa tawong mahinungdanon.
17 La primera persona en alegar un caso estará en lo correcto hasta que alguien llegue a examinarlos.
Ang unang mosulti sa husay daw husto hangtod nga moabot ang iyang kontra ug magsukitsukit kaniya.
18 Entre los poderosos echar suertes puede acabar una disputa y mostrar la decisión correcta.
Ang pagripa makahusay sa panaglantugi ug magpahimulag sa lig-on nga mga kaaway.
19 Un hermano a quien has ofendido será más difícil de reconquistar que una ciudad fortificada. Las peleas separan a las personas como barras en las puertas de un castillo.
Lisod dag-on ang usa ka igsoon nga nasakitan kaysa sa usa ka lig-on nga siyudad, ug ang panaglalis sama sa haligi sa usa ka palasyo.
20 Asegúrate de estar en paz con lo que dices, porque siempre tendrás que vivir con tus palabras.
Gikan sa bunga sa iyang baba mapuno ang tiyan sa usa ka tawo; pinaagi sa ani sa iyang mga ngabil matagbaw siya.
21 Tus palabras tienen el poder de traer vida o muerte; aquellos que disfrutan hablar mucho tendrán que vivir con las consecuencias.
Ang kamatayon ug ang kinabuhi gidumalahan sa dila, ug kadtong nahigugma sa dila makakaon sa bunga niini.
22 Si encuentras una esposa has hallado un bien, y serás bendecido por el Señor.
Siya nga makakaplag ug asawa makakaplag ug maayong butang ug makadawat siya ug pabor gikan kang Yahweh.
23 Los pobres ruegan por misericordia, pero los ricos responden con dureza.
Ang tawong kabos maghangyo nga kaluy-an, apan ang tawong adunahan motubag ug pinasingka.
24 Algunos amigos te abandonarán, pero hay un amigo que estará más cercano que un hermano.
Ang tawo nga daghan ug mga higala mosangpot sa kalaglagan tungod kanila, apan adunay higala nga mahimong mas suod kay sa igsoon.