Proverbios 16

1 Los seres humanos hacen planes en sus mentes, pero la decisión final le pertenece al Señor.

Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.

2 Las personas creen que todo lo que hacen está bien, pero el Señor mira sus intenciones.

Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.

3 Encomienda todas tus obras al Señor, y tus planes serán exitosos.

Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.

4 El Señor tiene un propósito con todo lo que hace, incluso al malvado para el día de tribulación.

Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.

5 El Señor aborrece al arrogante. De algo puedes estar seguro: los malvados no se quedarán sin castigo.

Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.

6 Hay perdón de pecados por medio del amor fiel y la lealtad; honrando al Señor serás librado del mal.

Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.

7 Cuando el camino del ser humano agrada al Señor, hasta a sus enemigos hace estar en paz con él.

Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.

8 Mejor es tener poco y ser honesto, que tener mucho practicando la deshonestidad.

Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.

9 Puedes hacer planes en tu mente sobre qué hacer, pero el Señor será tu guía.

Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.

10 El rey se inspira antes de hablar, y sus decisiones son fieles.

Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.

11 Para el Señor es importante que el peso y la balanza muestren el peso correcto. Él mismo ha determinado todos los pesos en la bolsa.

Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.

12 Que el rey actúe con maldad es terrible, pues su trono le ha sido dado por hacer lo recto.

Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.

13 Aquellos que hablan con la verdad agradan a los reyes. Ellos aman a quienes hablan con rectitud.

Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.

14 Un rey enojado puede enviarte a la muerte. Si eres sabio, procurarás apaciguar su ira.

Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.

15 Si el rey sonríe, vivirás. Su bendición es como las nubes que traen lluvia en primavera.

Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.

16 Más valioso es obtener sabiduría que oro. Mejor elige el conocimiento antes que la plata.

Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.

17 El camino de los rectos te llevará lejos del mal. Si estás atento a dónde vas, salvarás tu vida.

Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.

18 El orgullo lleva a la destrucción. Y un espíritu arrogante conduce a la caída.

Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.

19 Mejor es tener un espíritu humilde y convivir con los pobres, que compartir el botín con los soberbios.

Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.

20 Si estás atento a la instrucción sabia te irá bien; vivirás feliz si confías en el Señor.

Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.

21 Si piensas con sabiduría serás considerado como prudente; si hablas con gracia serás persuasivo.

Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.

22 Si tienes inteligencia, será como una Fuente de vida para ti; pero los tontos son castigados por su estupidez.

Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.

23 Una mente sabia se asegura de hablar con prudencia; las palabras dichas son persuasivas.

Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.

24 Las palabras bondadosas son como un panal de miel, su sabor es dulce y aportan salud al cuerpo.

Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

25 Hay camino que parece ser bueno, pero al final es camino de muerte.

May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.

26 Un buen apetito ayuda al trabajador. El hambre los impulsa a trabajar.

Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.

27 Las personas vacías conspiran para hacer el mal y sus palabras arden como fuego.

Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.

28 Las personas rencillosas causan conflictos, y el chisme nace entre los amigos más cercanos.

Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

29 Las personas malvadas adulan a sus amigos, y los conducen por el camino que no les conviene.

Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.

30 Las personas que guiñan su ojo están conspirando el mal; aprietan sus labios y provocan el mal.

Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.

31 El cabello con canas es como una corona de gloria; solo se obtiene al vivir en rectitud.

Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.

32 Mejor es ser lento para enojarse, que ser poderoso; mejor es tener dominio propio que conquistar una ciudad.

Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.

33 Lanzan la suerte sobre el regazo, pero el Señor es quien toma las decisiones.

Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.