< Proverbios 15 >

1 Una respuesta amable evitará la ira, pero las palabras hirientes aumentarán el enojo.
Dwoko wach mamuol kweyo mirima, to wach makwiny jimbo ich wangʼ.
2 Las palabras de los sabios despertarán interés por el conocimiento; pero los necios hablarán sin sentido.
Lew ngʼat mariek konyore gi rieko, to dho ngʼat mofuwo hulo gik mofuwo.
3 El Señor lo ve todo, y observa el bien y el mal.
Wenge Jehova Nyasaye ni kuonde duto, karito joricho gi joma beyo.
4 Las palabras amables son Fuente de vida, pero el decir mentiras causa gran daño.
Lep makelo ber en yath mar ngima, to lep mar miriambo omiyo chuny bedo mool.
5 Solo un necio aborrece la instrucción de su padre; pero el prudente acepta la corrección.
Ngʼat mofuwo chayo kum mar wuon mare, to ngʼat mawinjo ka ikwere nyiso rieko.
6 Hay abundante tesoro donde en la vivienda de los justos; pero el salario de los malvados es causa de tribulación.
Od ngʼat makare otingʼo mwandu maduongʼ, to pok mar joricho kelo nigi chandruok.
7 Los sabios comparten su conocimiento, pero los necios no piensan de esta mima manera.
Dho jomariek lando ngʼeyo, to ngʼat mofuwo to wechene obam.
8 El Señor aborrece el sacrificio de los malvados, pero le complacen las oraciones de los justos.
Jehova Nyasaye odagi misango mar jaricho, to lamo mar ngʼat moriere tir miye mor.
9 El Señor odia el camino del malvado, pero ama a los que actúan con rectitud.
Jehova Nyasaye odagi yore ngʼat marach, to ohero jogo matimo gik makare.
10 Si abandonas el camino del bien, recibirás disciplina. Todo el que aborrece la corrección morirá.
Kum malit orito ngʼat maweyo yo, ngʼat masin kikwere biro tho.
11 Los muertos no tienen secretos que el Señor no sepa. ¡Cuanto más conoce nuestros pensamientos! (Sheol h7585)
Jehova Nyasaye ongʼeyo gik moko matimore, bed ni en Tho kata Kethruok, omiyo dhano ok dipandne paro manie chunye! (Sheol h7585)
12 Los burladores no aprecian la corrección, por lo tanto no van donde los sabios para pedir consejo.
Ngʼat ma jasunga dagi puonj, ok odwar mondo ongʼadne rieko gi jomariek.
13 Si estas feliz por dentro, tu rostro lucirá alegre; pero si estas triste, lucirás derrotado.
Chuny mamor miyo wangʼ bedo gi mor, to chuny mokuyo miyo dhano bedo mool.
14 Una mente inteligente busca el conocimiento; pero los necios se alimentan de estupidez.
Chuny mongʼeyo pogo tiend weche dwaro ngʼeyo, to dho ngʼat mofuwo chamo fuwo.
15 La vida de los pobres es dura, pero si permaneces alegre, la vida es una fiesta sin final.
Ndalo duto mag ngʼat mahinyore gin thagruok, to chuny mamor ni kod mor mosiko.
16 Es mejor respetar al Señor y tener poco, que tener abundancia de dinero y además los problemas que le acompañan.
Ber bedo gi matin ka iluoro Jehova Nyasaye moloyo mwandu mangʼeny kod koko.
17 Mejor una cena de vegetales donde hay amor, que comer carne con odio.
Ber chamo alot kama hera nitie, moloyo chamo ringʼo machwe kama achaya nitie.
18 Los irascibles provocan los problemas, pero los que tardan en enojarse ayudan a sosegar los conflictos.
Ngʼat ma iye wangʼ piyo medo miero, to ngʼat ma terore mos kweyo dhawo.
19 El camino de los perezosos está lleno de espinas, pero el camino de los justos es una autopista abierta.
Yor jasamuoyo olor gi kuthe, to yor ngʼat moriere tir en yo malach.
20 Un hijo sabio trae alegría a su padre; pero un hombre necio aborrece a su madre.
Wuowi mariek miyo wuon mare mor, to ngʼat mofuwo chayo min mare.
21 La necedad alegra a los tontos, pero los prudentes hacen lo recto.
Fuwo moro ngʼat maonge gi rieko, to ngʼat man-gi winjo wuotho moriere tir.
22 Los planes se caen sin el buen consejo, pero hay éxito donde hay muchos consejeros.
Chenro ok chopi nikech onge puonj makare, to ka giyudo jongʼad rieko mangʼeny to gichopo.
23 Una buena respuesta trae alegría a sus oyentes. ¡Cuán bueno es oír la palabra acertada en el momento correcto!
Ngʼato yudo mor e dwoko mowinjore, to mano ber manade kuom wach mochopo e sa midware.
24 El camino de la vida para los justos va hacia arriba, para que pueden evitar caer en la tumba que esta debajo. (Sheol h7585)
Yor ngima telo kadhi malo ni ngʼat makare, mondo ogengʼe kik odhi mwalo kar tho. (Sheol h7585)
25 El Señor derriba la casa de los orgullosos, pero protege los límites de la casa de la viuda.
Jehova Nyasaye muko od ngʼat masungore, to orito kiep dhako ma chwore otho ma ok omul.
26 El Señor odia los pensamientos de los malvados, pero honra las palabras de los puros.
Jehova Nyasaye odagi paro mar joricho, to jogo ma chunygi ler miye mor.
27 Los que codician las ganancias ilícitas acarrean problemas para sus familias. Pero los que aborrecen el soborno, vivirán.
Ngʼat ma jawuoro kelo chandruok ne joode, to ngʼatno mamon gi asoya biro dak amingʼa.
28 Los justos piensan en la mejor forma de responder a una pregunta, pero los tontos hablan con maldad.
Chuny ngʼat makare pimo dwokoge, to dho ngʼat ma timbene richo hulo gik maricho.
29 El Señor guarda distancia con los malvados, pero escucha las oraciones de los justos.
Jehova Nyasaye bor gi ngʼat ma timbene richo, to owinjo lamo mar ngʼat makare.
30 Los ojos brillantes producen alegría, y las buenas noticias mejoran el ánimo.
Neno mamor kelo mor ni chuny, to wach maber miyo choke bedo gi ngima.
31 Si atiendes el buen consejo serás uno más entre los sabios.
Ngʼat machiko ite kikwere biro bedo thuolo e kind joma riek.
32 Si ignoras la instrucción, te aborreces a ti mismo; pero si escuchas la corrección, obtendrás entendimiento.
Ngʼat ma ok dew kum ochayore owuon, to ngʼat mawinjo kikwere medo winjo wach.
33 El respeto por el Señor enseña sabiduría; la humildad viene antes de la honra.
Luoro Jehova Nyasaye puonjo dhano rieko, to bedo mamuol kelo luor.

< Proverbios 15 >