Proverbios 14
1 La mujer sabia construye su casa; pero la mujer necia, la derriba con sus propias manos.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Los que viven en rectitud respetan al Señor, pero los que viven con deshonestidad lo aborrecen.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 Las palabras de los tontos herirán su orgullo, pero las palabras de los sabios los protegerán.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Sin bueyes, el pesebre esta vacío; pero una buena cosecha es el fruto de la fuerza de un buey.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Un testigo fiel no miente, pero un testigo falso es engañoso.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Para el burlador no tiene sentido buscar la sabiduría, pero el conocimiento llega al que entiende.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Aléjate de los necios, porque no aprenderás nada de ellos.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 Los prudentes usan su sabiduría para decidir hacia donde van; pero la estupidez de los necios traicionera.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Los necios se burlan del pecado, pero los justos anhelan el perdón.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Solo la mente del individuo conoce su propia tristeza; y nadie más puede compartir su alegría.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La casa de los malvados será destruida, pero la tienda de los justos prosperará.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Hay camino que parece bueno pero al final es camino de muerte.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Incluso mientras ríes puedes estar sintiendo tristeza. La alegría puede terminar en llanto.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Las personas desleales reciben el pago por sus actos, pero los justos son recompensados.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Los necios creen cualquier cosa que les dicen, pero los prudentes piensan en lo que hacen.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Los sabios son cuidadosos y evitan el mal, pero los necios andan confiados en su imprudencia.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 Los irascibles actúan con necedad, mientras que los que conspiran maldad son odiados.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 La herencia de los tontos es la estupidez, pero los imprudentes son recompensados con conocimiento.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Los malvados se inclinan ante los justos, y se arrodillan a las puertas de los justos.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Los pobres son aborrecidos incluso por sus vecinos, mientras que los ricos tienen muchos amigos.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Los que menosprecian a sus vecinos son pecadores, pero los que son bondadosos con los pobres son bendecidos.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 ¿Acaso no está mal conspirar para hacer maldad? Pero los que piensan en hacer el bien tienen amor y fidelidad.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 Hay recompensa en el trabajo arduo, pero el mucho hablar solo trae pobreza.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Los sabios son recompensados con riqueza, pero los necios reciben estupidez como pago.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Un testigo verdadero salva vidas, pero el testigo falso es traicionero.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 Los que honran al Señor están a salvo; el protegerá a sus hijos.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 Respetar al Señor es fuente de vida con la cual puedes evadir las trampas de la muerte.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 La gloria de un rey es la cantidad de súbditos que tiene, porque un gobernante no es nadie sin ellos.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Si eres tardo para enojarte, eres sabio; pero si te enojas con facilidad, glorificas la estupidez.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Una mente en paz ayuda a la salud de tu cuerpo; pero los celos hacen podrir los huesos.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Todo el que oprime al pobre insulta a su Creador; pero todo el que los trata con bondad da honra a su Hacedor.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Los malvados son derribados por sus propias acciones, pero los que viven en rectitud están confiados hasta la muerte.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 La sabiduría habita en una mente que entiende, pero no se encuentra en medio de los necios.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Hacer el bien dará éxito a la nación, pero el pecado causa desgracia a cualquier pueblo.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 El siervo que actúa con sabiduría es estimado por el rey; pero el rey se enojará con el siervo que actúa vergonzosamente.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
