< Proverbios 10 >
1 Los proverbios de Salomón. Un hijo sabio alegra a su padre; pero un hijo necio es la causa del dolor de su madre.
Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
2 La riqueza que se obtiene de hacer el mal no trae ningún beneficio. Pero vivir con rectitud te salvará de la muerte.
Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
3 El Señor no permitirá que los justos sufran hambre; pero impedirá que los malvados logren lo que desean.
Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
4 Las manos perezosas te llevarán a la pobreza; pero las manos diligentes te harán rico.
Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
5 Un hijo que recoge durante la cosecha del verano es un hijo amoroso; pero el hijo que duerme durante el tiempo de cosecha es un hijo que trae desgracia.
Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
6 Los buenos son bendecidos, pero las palabras de los malvados esconden la violencia de su carácter.
Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
7 Los Buenos son recordados como una bendición; pero la reputación de los malvados se pudrirá.
Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
8 Los que piensan con sabiduría prestan atención al consejo, pero los charlatanes necios terminarán en desastre.
Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
9 Las personas honestas viven confiadas, pero los que se comportan con engaño serán atrapados.
Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
10 Los que piensan con astucia causan problemas, pero la persona que hace corrección, traerá la paz.
Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
11 Las palabras de los justos son una Fuente de vida, pero las palabras de los necios esconden violencia en su carácter.
Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
12 El odio causa conflictos, pero el amor cubre todos los errores.
Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
13 La sabiduría viene de aquellos con buen juicio. Pero los tontos son castigados con una vara.
Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
14 Las personas sabias acumulan conocimiento, pero las palabras del necio charlatán son el principio del desastre.
Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
15 La riqueza de los ricos les provee protección, pero la pobreza de los pobres los lleva a la ruina.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
16 Si haces lo bueno, la vida te recompensará, pero si eres malvado, tu paga será el pecado.
Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
17 Si aceptas la instrucción, estarás en el camino de la vida, pero si rechazas la corrección, perderás el rumbo.
Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
18 Todo el que oculta su odio miente, y todo el que difama es un tonto.
Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
19 Si hablas mucho, te equivocarás. Sé sabio y cuida lo que dices.
Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
20 Las palabras de los justos son como la plata más fina, pero la mente de los malvados no vale nada.
Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
21 El consejo de las personas justas ayuda a alimentar a muchos, pero los tontos mueren porque no tienen inteligencia.
Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
22 La bendición del Señor te traerá riqueza, y la riqueza que te dará no te añadirá tristeza.
Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
23 Los tontos creen que hacer el mal es divertido, pero los sabios entienden lo que es recto.
Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
24 Lo que el malvado teme, eso le sucederá; pero lo que el justo anhela, le será dado.
Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
25 Cuando azote la tormenta, los malvados no sobrevivirán; pero los que hacen el bien estarán salvos y seguros por siempre.
Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
26 Así como el vinagre irrita los dientes y el humo irrita los ojos, los perezosos irritan a sus empleadores.
Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
27 Honrar al Señor te hará vivir por más tiempo, pero los años del malvado serán cortados.
Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
28 Los justos esperan felicidad, pero la esperanza de los malvados se derrumbará.
Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
29 El camino del Señor protege a los que hacen el bien, pero destruye a los que hacen el mal.
Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
30 Los que hacen el bien nunca serán quitados de la tierra, pero los malvados no permanecerán en ella.
Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
31 Las palabras de los Buenos producen sabiduría, pero las lenguas de los mentirosos serán cortadas.
Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
32 Los que hacen el bien saben decir lo correcto, pero los malvados siempre mienten.
Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.