< San Lucas 9 >
1 Jesús reunió a sus doce discípulos. Y les dio poder y autoridad sobre todos los demonios, y el poder para sanar enfermedades.
Akabhakuta bhala kumi ni bhabhele pamonga, akabhapela uwezo bhwa mamlaka juu jha mapepo ghoha ni kuponyesya bhatamu.
2 Entonces los envió para que proclamaran el reino de Dios y para que sanaran a los enfermos.
Akabhalaghisya bhalotayi kuhubiri ufalme bhwa K'yara ni kunyesya bhatamu.
3 “No lleven nada para el viaje”, les dijo. “No lleven bastón, no lleven bolsas, no lleven pan, no lleven dinero, ni siquiera ropa adicional.
Akabhajobhela, “Msitolikyoha kwandabha jha safari jha jhomu wala ndonga, wala mkoba, wala n'kate, wala hela wala musitoli kanzu sibhele.
4 Cualquier casa en la que entren, quédense allí, y cuando deban irse, váyanse de allí.
Nyumba jhejhioha jhamwibeta kujhingila, mutamayi omu mpaka pa mwibeta kubhoka mahali apu.
5 Si la gente se niega a aceptarlos, sacudan el polvo de sus pies cuando abandonen la ciudad como una advertencia contra ellos”.
Na kwa bhala bhabhita kubhapokela, pamwibeta kubhoka pa mji obhu, mkikung'undayi malifu mu magolo gha jhomu kwa ushuhuda just jha bhene”.
6 Entonces ellos partieron y se fueron a las aldeas, anunciando la buena noticia y sanando por dondequiera que iban.
Bhakabhoka kup'etela mu fijiji, kutangasya habari sinofu ni kuponyesya bhanu khila mahali.
7 Herodes el tetrarca había oído sobre todas las cosas que estaban pasando, y estaba muy perplejo. Algunos decían que Juan se había levantado de entre los muertos;
Henu Herode, mtawala, ap'eliki ghoha ghaghatokeleghe ataabiki nesu, kwandabha jhajobhekene ni baadhi kujha Yohana mbatizaji afufuiki kuh'omela kwa bhafu,
8 otros decían que había aparecido Elías; y también había otros que decían que uno de los antiguos profetas había vuelto a vivir.
ni baadhi kujha Eliya amalikuhida, ni kwa bhangi kwamba mmonga ghwa manabii bha muandi afufuiki kabhele kuh'omela bhafu kabhele.
9 Herodes dijo: “No hay duda de que yo decapité a Juan. ¿Quién es este hombre, entonces? Estoy oyendo todas estas cosas de él”. Y Herodes trataba de buscar una manera de conocer a Jesús.
Herode akajobha, “nanchinjili Yohana, lakini ojho niani jha nip'eleka habari sya muene? Ni Herode alondili njela jha kumbona Yesu.
10 Cuando los apóstoles regresaron, le informaron a Jesús lo que habían hecho. Entonces él se fue con ellos y se dirigieron a una ciudad llamada Betsaida.
Wakati bhakherebhuiki bhala bhabhatumibhu, bhakan'jobhela khila khenu kya bhakhetili. Akabhatola pamonga ni muene, akalota muene mu mji bhwa bhwikutibhwa Bethsaida.
11 Sin embargo, las multitudes lo encontraron cuando se iba y lo siguieron. Él los recibió y les explicó el reino de Dios, y sanó a todos los que necesitaban ser sanados.
Lakini makutano bhakap'eleka kuhusu e'le bhakan'kesya, na abhakaribisi, ni kulongela nakhu kuhusu ufalme bhwa K'yara, na abhaponyisi bhele bhabhalondeghe uponyaji.
12 Siendo más tarde ese día, los doce discípulos vinieron donde él estaba y le dijeron: “Debes despedir ahora a la multitud para que puedan ir a las aldeas y encuentren un lugar donde quedarse y alimento para comer, pues estamos alejados de todo aquí”.
Ligono likajhanda kumalika ni bhala kumi ni bhabhele bhakalota kwa muene ni kujobha, “Bhatawanyayi makutano kwamba bhalotayi mu fijiji fya karibu ni mijini bhakakesiajhi mapumziko ni kyakulya, kwandabha tujhele lieneo lya kunyika.”
13 “¡Dénles ustedes de comer!” dijo Jesús. “Lo único que tenemos son cinco panes y dos peces, a menos que quieras que vayamos y compremos alimento para todos”, dijeron ellos.
Lakini akabhajobhela, “Muenga mubhap'elayi khenu kya kulya.” Bhakajobha “Tujhelepi nafu zaidi jha fipandi fihanu fya mikate ni somba sibhele isipokujha ngatulotili ni kuhemela kyakulya kwandabha jha likusanyiku e'le lya bhanu.”
14 Y había aproximadamente cinco mil hombres allí. “Siéntenlos en grupos de aproximadamente cincuenta personas”, dijo a sus discípulos.
Kwajhele ni bhagosi kama elfu tano pala. Akabhajobhela bhanafunzi bha muene. “Bhatamikayi pasi mu makundi gha bhanu kama hamsini kwa khila likundi.
15 Los discípulos lo hicieron y todos se sentaron.
Kwa hiyo bhakakheta mebhu ni bhanu bhakatama pasi.
16 Entonces Jesús tomó los cinco panes y los dos peces, y alzando su vista al cielo, bendijo el alimento y lo partió en pedazos. Y continuó entregando el alimento a los discípulos para que lo compartieran con la gente.
Akatola mikate mihanu ni somba sibhele ni kulanga kunani, akafibariki ni kufimetula mu fipandi akabhapela bhanafunzi bha muene ili bhafibhekayi palongolo pa makutano.
17 Todos comieron hasta que quedaron saciados, y luego se recogieron doce canastas con lo que quedó.
Bhoha bhalili na bhashibili, ni fipandi fya fyakulya fya fyabakili fyaholibhu ni kumemesya fikapu kumi ni fibhele.
18 En otra ocasión, cuando Jesús estaba orando en privado solamente con sus discípulos, les preguntó: “Toda esta multitud de personas, ¿quién dicen que soy?”
Nijhiene jhajhele kwamba, bho isoka muene, bhanafunzi bha muene bhajhele pamonga ni muene, na abhakotili akajobha, “Bhanu bhijobha nene ne niani?”
19 “Algunos dicen que eres Juan el Bautista, otros dicen que Elías, y todavía otros dicen que eres uno de los antiguos profetas que resucitó de entre los muertos”, respondieron ellos.
Bhakajibu, bhakajobha, “Yohana mbatizaji, lakini bhangi bhijobha Eliya, ni bhamana bhijobha mmonga ghwa manabii bha nyakati sya muandi afufuiki kabhele.”
20 “¿Y ustedes?” preguntó él. “¿Quién dicen ustedes que soy yo?” “El Mesías de Dios”, respondió Pedro.
Akabhajobhela, “Lakini muenga mwijobha nene ne niani?” Ajibili Petro akajobha, “Kristu kuhomela kwa K'yara.”
21 Entonces Jesús les dio instrucciones estrictas de no contarle a nadie sobre ello.
Lakini kwa kubhaonya, Yesu akabhajhelekesya kutokun'jobhela jhejhioha just jha e'le,
22 “El Hijo del hombre tendrá que experimentar horribles sufrimientos”, dijo. “Será rechazado por los ancianos, por los jefes de los sacerdotes, y por los maestros religiosos. Lo matarán, pero el tercer día se levantará de nuevo”.
Akajobha kwamba mwana ghwa Adamu lazima atesekajhi kwa mambo ghamehele ni kubelibhwa ni bhaseya ni makuhani bhabhaha ni bhaandishi na ibetakukhomibhwa, ni ligono lya tatu ibeta kufufuka.
23 “Si alguno de ustedes quiere seguirme debe negarse así mismo, tomar su cruz diariamente, y seguirme”, les dijo Jesús a todos ellos.
Akabhajobhela bhoha, “kama munu jhejhioha ilonda kunikesya, lazima akibelayi muene, atolayi n'salaba ghwa muene khila ligono na anikesiajhi.
24 “Porque si ustedes quieren salvar sus vidas, la perderán; y si pierden su vida por mi causa, la salvarán.
Jhejhioha jhaijaribu kughaokola maisha gha muene ibeta kughajhasya, lakini jhejhioha jha ibeta kughajhasya maisha gha muene, kwa faida jha nene, ibeta kughaokola.
25 ¿Qué valor tiene que ganen el mundo entero si al final terminan perdidos o destruidos?
Je kibetakumfaidila kiki mwanadamu, kama aukabhili ulimwengu bhuoha, lakini akajhasya au kukabha hasara jha nafsi jha muene?
26 Si ustedes se avergüenzan de mí y de mi mensaje, el Hijo del hombre se avergonzará de ustedes cuando venga en su gloria, y en la gloria del Padre, junto a los santos ángeles.
Jhejhioha jha ibeta kunibhonela soni nene ni malobhi gha Joni, kwa muene mwana ghwa Adamu ibetakumbonela soni pa ibeta kujha mu utukufu bhwa muene, ni utukufu bhwa Dadi. ni malaika bhatakatifu.
27 Les digo la verdad, algunos de los que están aquí no probarán la muerte hasta que vean el reino de Dios”.
Lakini nikabhajobhela ukweli, kuna baadhi jha jhomu jhamujhemili apa, bhibeta lepi kubhonja umati mpaka bhaubhonayi ufalme bhwa K'yara.”
28 Aproximadamente ocho días después de haberles dicho esto, Jesús llevó consigo a Pedro, Juan y Santiago y subió a una montaña para orar.
Jhatokili yapata magono nane baada ya Yesu kujobha malobhi agha kwamba ibeta kubhatola pamonga nabhu Petro, Yohana ni, Yakobo, bhakakuela pa kid'onda kus'oka.
29 Mientras oraba, la apariencia de su rostro cambió, y su ropa se volvió blanca, tanto que deslumbraba a la vista.
Bho ajhe mu maombi, muonekanu bha usobhwa muene bhwabadiliki, ni maguanda gha muene ghajhele mabhalafu ni ngekun'gara.
30 Entonces aparecieron dos hombres rodeados de una gloria brillante. Eran Moisés y Elías, y comenzaron a hablar con Jesús.
Na langayi, bhajhele bhagosi bhabhele bhilongela naku! Bhajhele Musa ni Eliya,
31 Hablaban de su muerte, la cual ocurriría en Jerusalén.
bhabhonekene mu utukufu. bhalongelili kuhusu kubhoka kwa muene, lijambo ambalyo akaribili kulitimisya Yerusalemu.
32 Pedro y los otros dos discípulos estaban dormidos. Cuando se despertaron vieron a Jesús en su gloria, y a los dos hombres que estaban de pie junto a él.
Henu Petro ni bhala bhabhajhe pamonga nakhu, bhajhele mu lugono. Lakini bho bhajhumuiki bhabhubhuene utukufu bhwa muene ni bhagosi bhabhele bhabhajhemili pamonga nakhu.
33 Cuando los dos hombres estaban a punto de marcharse, Pedro le dijo a Jesús, “Maestro, es grandioso estar aquí. Hagamos unos refugios: uno para ti, uno para Moisés, y uno para Elías”. Pero Pedro en realidad no sabía lo que estaba diciendo.
Jhatokili kujha bho bhibhoka kwa Yesu, Petro akan'jobhela, “Bwana ni kinofu kwa tete kutema apa ni jhilondeka tutengenesiajhi makazi gha bhanu bhadatu. Tutengenesiajhi kimonga kwa ndabha jha bhebhe, khenge kwa ndabha jha Musa ni kimonga kwa ndabha jha Eliya.” Ajhelibhu lepi kyaalongeleghe.
34 Mientras aún hablaba, vino una nube y los cubrió. Y ellos estaban aterrorizados mientras la nube los cubría.
Bhoijobha aghu, likahida libhengu ni kubhagupika; na bhatilili bho bhabhuene bhasyongokibhu ni libhengu.
35 Y una voz habló desde la nube, diciendo: “Este es mi Hijo, el Escogido. ¡Escúchenlo a él!”
Sauti jhikahoma mu libhengu jhikajobha, “Ojho ndo mwanabhangu mteule. Munip'elekisiajhi muene.”
36 Y cuando la voz terminó de hablar, Jesús estaba solo. Ellos se guardaron esto, y no le contaron a nadie en ese momento sobre lo que habían visto.
Sauti bho jhigudeme, Yesu ajhemuene. Bhatemili kinunu, jhejhioha miongoni mwa bhaghabhwene.
37 Al día siguiente, cuando ya habían descendido de la montaña, una gran multitud estaba esperando para ver a Jesús.
Ligono lya lyafuatili baada jha kuhoma kukid'onda likusanyiku libhaha lya bhanu lyabhonene naku.
38 Y un hombre que estaba entre la multitud gritó: “Maestro, por favor, mira a mi hijo. Es mi único hijo.
Langayi, bhagosi kuhoma kulikusanyiku alelili kwa sauti, akajobha, “Mwalimu nikus'oka undangayi mwana bhangu kwa kujha ndo mwanabhangu ghwa pekee.
39 Pero un espíritu toma posesión de él y comienza a gritar, haciéndolo convulsionar y botar espuma por la boca. Casi nunca lo deja en paz y le causa mucho sufrimiento.
Wilola roho bhachafu bhan'kamuili, ni mara ipiga makelele, na kabhele ghikambomba achanganyikibhwayi ni kupita povu mu ndomo. Ni ghene ghipita kwa shida, jhikan'sabababishila maumivu makali.
40 Le rogué a tus discípulos que lo expulsaran, pero no pudieron hacerlo”.
Nabhasiili bhanafunzi bha jhobhi kujhikemela jhibhokayi. lakini bhabhwesilepi.”
41 “¡Qué pueblo tan incrédulo y corrupto son ustedes! ¿Hasta cuándo tendré que estar aquí con ustedes y soportarlos?” dijo Jesús. “Trae aquí a tu hijo”.
Yesu akajibu akajobha, “Enyi kizazi kya kibela kuameni na kyakipotuiki, mpaka ndali nibetakujha namu ni kutolana namu? Ndetayi mwanabhu apa.”
42 Incluso cuando el niño se aproximaba, el demonio lo hizo convulsionar, lanzándolo al suelo. Pero Jesús intervino, reprendiendo al espíritu maligno y sanando al niño, y luego lo entregó de vuelta a su padre.
N'songolo jhaahideghe, roho chafu jhikembinisya pasi ni kun'hugusya kwa fujo. Lakini Yesu ajhikemili jhela roho chafu, amponyisi n'gosi, ni kunkabisya kwa dadi munu.
43 Todos estaban asombrados por esta demostración del poder de Dios. Sin embargo, aunque todos estaban impresionados por todo lo que él hacía, Jesús les advirtió a sus discípulos:
Bhoha bhasyangesibhu ni ubhaa bhwa K'yara. Lakini bho bhakastaajabu bhoha kwa mambo ghoha ghaghabhombiki, akajobha kwa bhanafunzi bha muene,
44 “Escuchen con atención lo que les digo: el Hijo del hombre está a punto de ser entregado en manos de hombres”.
“Malobhi ghabhatamayi mu mbolokhoto sya muenga, kwa kujha mwana ghwa Adamu ibeta kupisibhwa mumabhoko mwa bhanadamu.”
45 Pero ellos no entendian lo que queria decir. Su significado estaba oculto para ellos para que no comprendieran las implicaciones, y ellos tenían miedo de preguntar al respecto.
Lakini bhajhelibhu lepi maana jha malobhi aghu, na ghalighibhu pamihu pa bhene, ili bhasihidi kulijhelebhwa. Bhatilili kun'kota Yesu kuhusu lilobhi e'lu.
46 Entonces comenzó un debate entre los discípulos sobre quién de ellos era el más importante.
Kisha mgogoro bhwajhandili bhwazukili miongoni mwa bhene juu jha niani ngaajhe mbaha.
47 Pero Jesús, sabiendo la razón por la que discutían, tomó un niño pequeño y lo colocó a su lado.
Lakini Yesu bho amanyili kyabhajhele bhikihoji mu mioyo ghya bhene, bhan'tolili muana n'debe ni kumbeka lubhafu kwa muene,
48 Entonces les dijo: “Todo aquél que acepta a este niño en mi nombre, me acepta a mí, y todo aquél que me acepta a mí, acepta al que me envió. El menos importante entre todos ustedes es el más importante”.
na akajobha “Kama munu jhejhioha ampokili mwana n'debe kama ojho kwa lihina lya nene, ibeta kujha anipokili nene, na jhejhioha jhaibeta kunipokela nene ibeta kujha ampokili jha anitumili, kwa kujha jheajhe n'debe kati jha muenga mwebhoha ndo mbaha”
49 Juan levantó la voz, diciendo: “Maestro, vimos a alguien expulsando demonios en tu nombre y tratamos de detenerlo porque no era uno de nosotros”.
Yohana akajibu akajobha, “Bwana, twambwene munu ibhenga pepo kwa lihina lya bhebhe na twambesili, kwandabha igenda lepi ni tete.”
50 “No lo detengan”, respondió Jesús. “Todo el que no está contra ustedes, está a favor de ustedes”.
Lakini Yesu akabhajobhela, “Musimbesi, kwa kujha ghaabelikujha kinyume ni muenga”
51 Cuando se acercaba el tiempo de ascender al cielo, Jesús decidió con determinación ir a Jerusalén.
atokili kwamba, kulengana ni magono kyaghakaribileghe gha magono gha muene gha kulota kumbinguni, kwa bhuimara ajhelekisi uso bhwa muene Yerusalemu.
52 Entonces envió mensajeros para que fueran adelante a una aldea samaritana, para que alistaran las cosas para él.
Akatume bhajumbe palongolo pa muene, na bhene bhakalota ni kujhingila mu kijiji kya bhasamaria ili bhantayarishilayi mahali.
53 Pero la gente no lo recibió porque él iba de camino hacia Jerusalén.
Lakini bhanu oku bhampokili lepi, kwandabha ajhele ajhele kisi usobhwa muene Yerusalemu.
54 Cuando Santiago y Juan vieron esto, le preguntaron a Jesús: “Maestro, ¿quieres que invoquemos fuego del cielo para quemarlos?”
Bhanafunzi bha muene Yakobo ni Yohana bhobhali bhwene e'le, bhakajobha, “Bwana ghwilonda tuamuruajhi muoto uselelayi pasi kuhoma kumbinguni ubhatekatesiajhi?”
55 Pero Jesús se dio vuelta y los reprendió.
Lakini abhageukili abhakemili.
56 Entonces siguieron hasta la siguiente aldea.
Kisha bhakalota kijiji khenge.
57 Mientras caminaban, un hombre le dijo a Jesús: “¡Te seguiré a dondequiera que vayas!”
Bhobhilota mu njela jha bhene, munu mmonga akabhajobhela, “Nibeta kukesya popoha pa wilota.”
58 Entonces Jesús le dijo al hombre: “Las zorras tienen sus guaridas, y las aves silvestres tienen sus nidos, pero el Hijo del hombre ni siquiera tiene un lugar donde recostar su cabeza”.
Yesu akabhajobhela, “Mbweha bhajhe ni malende, fidege fya kuanga fijhe ni fiswisi, lakini mwana ghwa Adamu ajhelepi ni pakugoneka mutu ghwa muene.”
59 A otro hombre le dijo: “Sígueme”. Pero el hombre respondió: “Maestro, primero déjame ir y enterrar a mi padre”.
Ndipo akan'jobhela munu j'hongi, “Nikhesiajhi.” Lakini muene akajobha, “Bwana, niruhusiajhi hoti nikan'syelayi dadi jhangu,”
60 “Deja que los muertos entierren a sus propios muertos”, le respondió Jesús. “Tú ve y proclama el reino de Dios”.
Lakini muene akan'jobhela, “Bhalekayi bhafu bhasyelenayi bhene, lakini bhebhe lotayi ukautangasiajhi ufalme bhwa K'yara khila mahali.”
61 Otro hombre dijo: “¡Señor, yo te seguiré! Pero primero déjame ir a casa y despedirme de mi familia”.
Pia munu jhongi akajobha. “Nibetakukesya, Bwana, lakini niruhusiajhi hoti nikabhalaghayi bhabhajhele mu nyumba jha nene.”
62 Pero Jesús le dijo: “Ninguna persona que ha empezado a labrar y mira hacia atrás está apto para el reino de Dios”.
Lakini Yesu akan'jobhela, ajhelepi munu, jhaisopa kibhoko kya muene kulima ni kulanga kunyuma jhaibeta kulondeka KU ufalme bhwa K'yara.”