Job 28

1 “Hay minas de plata y lugares donde se refina el oro.

زیو کانی هەیە و بۆ زێڕیش شوێنێک هەیە بۆ پاڵاوتنی.

2 El hierro se extrae de la tierra y el cobre se funde a partir de su mineral.

ئاسن لە خۆڵ دەردەهێنرێت، مسیش لە توانەوەی بەرد.

3 Los mineros llevan lámparas a la oscuridad del subsuelo y buscan el mineral hasta donde pueden llegar en las sombras y la penumbra.

مرۆڤ کۆتایی بە تاریکی دەهێنێت؛ لەناو تاریکی سێبەری مەرگ بۆ بەردی کانزایی دوورترین کون و کەلەبەرەکان دەپشکنن.

4 Cavan una mina lejos de donde vive la gente o lejos de donde la gente pueda pasar. Se agarran de cuerdas que cuelgan en las fosas.

کانێکی لێدا دوور لە خەڵکی، لە شوێنێکی لەبیرکراو لەلایەن ڕێبوارانەوە؛ شۆڕ کرانەوە و دوور لە خەڵکی جۆلانەیان پێکرا.

5 El pan sale de la tierra, pero debajo parece que el fuego le ha dado la vuelta.

زەوی ئەوەی کە نانی لێوە دەردەهێنرێت، لە ژێرەوە دەگۆڕدرێت بە چەشنی ئاگر؛

6 Aquí las rocas contienen lapislázuli y el polvo contiene oro.

بەردەکانی یاقووتی شینی تێدایە و لە خۆڵەکەیدا زێڕ هەیە.

7 Ningún ave de rapiña puede ver estos caminos, ningún ojo de halcón puede percibir.

ڕێگایەک کە مەلە گۆشتخۆرەکان پێی نازانن و چاوی هەڵۆ نایبینێت.

8 Ninguna fiera ha pasado por ese camino; el león no ha andado por allí.

ئاژەڵە دڕندەکان پێیدا نەڕۆیشتوون، شێر پێیدا تێنەپەڕیوە.

9 Los mineros atacan la dura roca; derriban las raíces de las montañas.

مرۆڤ دەستدرێژی دەکاتە سەر بەرد، بنکەی چیاکان دەردەخات.

10 Hacen túneles en la roca, buscando cuidadosamente cada piedra preciosa.

لە تاشەبەردەکان تونێل دەکات؛ چاوەکانی هەموو شتێکی گرانبەها دەبینێت.

11 Ponen diques en las fuentes de los ríos, y sacan a la luz lo que está oculto.

ئاودزی ڕووبارەکان دەپشکنێت و ئەوەی شاراوەیە دەیخاتە بەر ڕووناکی.

12 “Pero, ¿dónde se puede encontrar la sabiduría? ¿Dónde está el lugar para obtener el entendimiento?

بەڵام دانایی لەکوێ دەدۆزرێتەوە و تێگەیشتن لەکوێ نیشتەجێیە؟

13 Los seres humanos no conocen el camino de la sabiduría; no se encuentra entre los vivos.

مرۆڤ نرخەکەی نازانێت و لە خاکی زیندوواندا نادۆزرێتەوە.

14 Las aguas profundas dicen: ‘No está aquí’, y el mar dice: ‘Tampoco está aquí’.

قووڵایی ژێر زەوی دەڵێت: «لەناو مندا نییە،» دەریا دەڵێت: «لەلای من نییە.»

15 No se puede comprar con oro ni con plata.

دانایی نە زێڕی بێگەرد لە جیاتی دەدرێت و نە بە زیویش نرخەکەی دەکێشرێت.

16 Su valor no se puede medir, ni siquiera con el oro de Ofir; es más precioso que el ónix o el lapislázuli.

نە بە زێڕی ئۆفیر و نە بە بەردی عاشقبەندی گرانبەها و نە بە یاقووتی شین دەکێشرێت.

17 El oro o el cristal fino no se pueden comparar con la sabiduría; no se puede cambiar por joyas de oro.

نە زێڕ و نە بلور هاوتایەتی، نە بە دەفرێکی زێڕی بێگەرد دەگۆڕدرێتەوە.

18 El coral y el cristal no son dignos de mención; el precio de la sabiduría está muy por encima de los rubíes.

لە پاڵ ئەودا نە مەرجان و نە یەشب باسیان ناکرێت و نرخی دانایی لە یاقووت بەهادارترە.

19 El topacio de Etiopía no se puede comparar con ella; ni se puede comprar con el oro más puro.

یاقووتی زەردی کوش هاوتای نابێت و بە زێڕی بێگەرد ناکێشرێت.

20 “Entonces, ¿de dónde viene la sabiduría? ¿Dónde se adquiere el entendimiento?

ئیتر دانایی لەکوێ دەدۆزرێتەوە و تێگەیشتن لەکوێ نیشتەجێیە؟

21 La sabiduría está oculta de la vista de todos los seres vivos, incluso las aves del cielo no pueden verla.

لەبەرچاوی هەموو زیندووێک شاراوەیە و لەبەرچاوی باڵندەکانی ئاسمان داپۆشراوە.

22 Abadón y la Muerte dice: ‘Sólo hemos oído un rumor sobre ella’.

لەناوچوون و مردن دەڵێن: «بە گوێی خۆمان هەواڵی ئەومان بیست.»

23 “Sólo Dios comprende el camino de la sabiduría; él sabe dónde se encuentra.

خودا ڕێگاکەی تێدەگات و ئەو شوێنەکەی پێ دەزانێت.

24 Porque él mira hasta el final de la tierra; ve todo lo que hay bajo el cielo.

لەبەر ئەوەی ئەو تەماشای ئەوپەڕی زەوی دەکات و هەموو ژێر ئاسمان دەبینێت.

25 Él decidió cuál sería la fuerza del viento y reguló las aguas.

کاتێک کێشی بۆ با دروستکرد و ئاوەکانی بە پێوانە پێوا،

26 Fijó el límite de la lluvia e hizo un camino para el rayo.

کاتێک بۆ باران یاسای دانا و بۆ دەنگی هەورەتریشقەش ڕێگا،

27 Luego consideró la sabiduría. La examinó, le dio su aprobación y la declaró buena.

ئەو کاتە دانایی بینی و باسی کرد، ئامادەی کرد و هەروەها تاقی کردەوە.

28 Dijo a los hombres: ‘Reverenciar al Señor es la sabiduría, y apartarse del mal es el entendimiento’”.

بە مرۆڤی فەرموو: «بێگومان دانایی لە لەخواترسییەوەیە و لە خراپە لادانیش لە تێگەیشتنەوەیە.»