Job 28

1 “Hay minas de plata y lugares donde se refina el oro.

Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.

2 El hierro se extrae de la tierra y el cobre se funde a partir de su mineral.

Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.

3 Los mineros llevan lámparas a la oscuridad del subsuelo y buscan el mineral hasta donde pueden llegar en las sombras y la penumbra.

Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.

4 Cavan una mina lejos de donde vive la gente o lejos de donde la gente pueda pasar. Se agarran de cuerdas que cuelgan en las fosas.

Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.

5 El pan sale de la tierra, pero debajo parece que el fuego le ha dado la vuelta.

Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.

6 Aquí las rocas contienen lapislázuli y el polvo contiene oro.

Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.

7 Ningún ave de rapiña puede ver estos caminos, ningún ojo de halcón puede percibir.

Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.

8 Ninguna fiera ha pasado por ese camino; el león no ha andado por allí.

Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.

9 Los mineros atacan la dura roca; derriban las raíces de las montañas.

Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.

10 Hacen túneles en la roca, buscando cuidadosamente cada piedra preciosa.

Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.

11 Ponen diques en las fuentes de los ríos, y sacan a la luz lo que está oculto.

Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.

12 “Pero, ¿dónde se puede encontrar la sabiduría? ¿Dónde está el lugar para obtener el entendimiento?

Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?

13 Los seres humanos no conocen el camino de la sabiduría; no se encuentra entre los vivos.

Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.

14 Las aguas profundas dicen: ‘No está aquí’, y el mar dice: ‘Tampoco está aquí’.

Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'

15 No se puede comprar con oro ni con plata.

Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.

16 Su valor no se puede medir, ni siquiera con el oro de Ofir; es más precioso que el ónix o el lapislázuli.

Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.

17 El oro o el cristal fino no se pueden comparar con la sabiduría; no se puede cambiar por joyas de oro.

Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.

18 El coral y el cristal no son dignos de mención; el precio de la sabiduría está muy por encima de los rubíes.

Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.

19 El topacio de Etiopía no se puede comparar con ella; ni se puede comprar con el oro más puro.

Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.

20 “Entonces, ¿de dónde viene la sabiduría? ¿Dónde se adquiere el entendimiento?

Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?

21 La sabiduría está oculta de la vista de todos los seres vivos, incluso las aves del cielo no pueden verla.

Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.

22 Abadón y la Muerte dice: ‘Sólo hemos oído un rumor sobre ella’.

Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'

23 “Sólo Dios comprende el camino de la sabiduría; él sabe dónde se encuentra.

Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.

24 Porque él mira hasta el final de la tierra; ve todo lo que hay bajo el cielo.

Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.

25 Él decidió cuál sería la fuerza del viento y reguló las aguas.

Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.

26 Fijó el límite de la lluvia e hizo un camino para el rayo.

Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.

27 Luego consideró la sabiduría. La examinó, le dio su aprobación y la declaró buena.

Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.

28 Dijo a los hombres: ‘Reverenciar al Señor es la sabiduría, y apartarse del mal es el entendimiento’”.

Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”