< Éxodo 22 >

1 “Quien robe un buey o una oveja y la mate o la venda, deberá devolver cinco bueyes por un buey y cuatro ovejas por una oveja.
No agtakaw ti maysa a tao ti maysa a baka wenno karnero ket patayenna wenno ilakona daytoy, ket masapul nga agbayad isuna iti lima a baka para iti maysa a baka, ken uppat a karnero para iti maysa a karnero.
2 “Si se descubre a un ladrón entrando en la casa de alguien y es golpeado hasta la muerte, nadie será culpable de asesinato.
No adda mannanakaw a natiliw nga umun-uneg iti maysa a balay, ken no nadangran isuna ket matay, awan ti siasinoman a mapabasol iti pammapatay gapu kenkuana iti dayta a pasamak.
3 Pero si ocurre durante el día, entonces alguien es culpable de asesinato. El ladrón debe devolver todo lo robado. Si no tiene nada, entonces debe ser vendido para pagar lo que fue robado.
Ngem no simmingisingen ti init sakbay nga agtakaw isuna, mapabasolto iti pammapatay ti tao a mangpatay kenkuana. Masapul a bayadan ti mannanakaw ti tinakawna. No awanan isuna, rumbeng ngarud a mailako isuna gapu iti panagtakawna.
4 Si lo que fue robado es un animal vivo que todavía tiene, ya sea un buey, un asno o una oveja, debe devolver el doble.
No ti natakaw nga ayup ket nasarakan a sibibiag iti aywanna, daytoy man ket baka, asno, wenno karnero, masapul nga agbayad isuna iti doble.
5 “Si el ganado pasta en un campo o en un viñedo y su dueño lo deja vagar para que pasten en el campo de otro, el dueño debe pagar una compensación con lo mejor de sus propios campos o viñedos.
No paaraben ti maysa a tao dagiti dingwenna iti maysa a taltalon wenno kaubasan ket pabulosanna ti ayupna, ket nagarabda iti taltalon ti sabali a tao, rumbeng nga agbayad isuna manipud kadagiti kasasayaatan iti bukodna a taltalon ken manipud kadagiti kasasayaatan iti bukodna a kaubasan.
6 “Si se inicia un incendio que se extiende a los arbustos espinosos y luego quema el grano apilado o en pie, o incluso todo el campo, la persona que inició el fuego debe pagar una compensación completa.
No adda puor ket agkayamkam kadagiti sisiit ket mauram dagiti penpen a dawa, wenno dagiti saan pay a naapit a trigo, wenno ti taltalon, rumbeng nga agbayad ti nangirugi iti puor.
7 “Si alguien le da a su vecino dinero o posesiones para que las guarde y se las roban de la casa del vecino, si el ladrón es atrapado debe pagar el doble.
No ipadulin ti maysa a tao iti kaarrubana dagiti kuartana wenno dagiti banbanag a kukuana, ket no matakaw daytoy manipud iti balay ti dayta a kaarrubana, no natiliw ti mannanakaw, rumbeng a doble ti ibayad dayta a mannanakaw.
8 Si el ladrón no es atrapado, el propietario de la casa debe comparecer ante los jueces para averiguar si se llevó la propiedad de su vecino.
Ngem no saan a natiliw ti mannanakaw, rumbeng a mapan ti akinbalay kadagiti ukom tapno makita no kinamkamna ti sanikua ti kaarrubana.
9 “Si hay una discusión sobre la propiedad de un buey, un asno, una oveja, una prenda de vestir, o cualquier cosa que se haya perdido y alguien dice: ‘Esto es mío’, ambas partes deben llevar su caso ante los jueces. Aquel al que los jueces encuentren culpable debe devolverle el doble al otro.
Ta iti tunggal riri maipanggep iti maysa a banag, daytoy man ket baka, asno, karnero, badbadu, wenno uray ania a banag a mapukpukaw nga ibaga ti maysa a, “Kukuak daytoy,” masapul a dumanon kadagiti ukom ti ibagbaga dagiti maseknan a kukuada. Masapul a doble ti ibayad ti tao a maduktalan dagiti ukom a nakabasol iti kaarubana.
10 “Si alguien pide a un vecino que cuide un asno, un buey, una oveja o cualquier otro animal, pero éste muere o se lesiona o es robado sin que nadie se dé cuenta,
No ipaaywan ti maysa a tao iti kaarrubana ti asnona, bakana, karnerona, wenno aniaman nga ayup, ket no daytoy ket matay wenno madangran wenno natakaw nga awan ti nakakita,
11 entonces se debe prestar un juramento ante el Señor para decidir si el vecino ha tomado la propiedad del dueño. El propietario debe aceptar el juramento y no exigir una compensación.
rumbeng nga agsapatada a dua kenni Yahweh, no adda wenno awan ti nangkamkam iti sanikua ti kaarrubana. Masapul nga awaten ti akinkukua daytoy, ket saanto nga agbayad ti nangipaaywananna.
12 “Sin embargo, si el animal fue realmente robado al vecino, debe compensar al propietario.
Ngem no natakaw daytoy manipud kenkuana, masapul nga agbayad isuna iti akinkukua para iti daytoy.
13 Si fue matado y despedazado por un animal salvaje, el vecino deberá presentar el cadáver como prueba y no necesita pagar indemnización.
No narangrangkay ti ayup, masapul nga iyeg dayta a tao ti ayup a kas pammaneknek. Saannanto a masapul a bayadan ti narangrangkay nga ayup.
14 “Si alguien toma prestado un animal del vecino y éste resulta herido o muere mientras su dueño no está presente, debe pagar una indemnización en su totalidad.
No bumulod ti maysa a tao ti aniaman nga ayup manipud iti kaarrubana ket madangran ti ayup wenno matay nga awan idiay ti akinkukua, ti tao a nangbulod ket masapul nga agbayad.
15 Si el propietario estaba presente, no se pagará ninguna compensación. Si el animal fue alquilado, sólo se debe pagar el precio del alquiler.
Ngem no adda idiay ti akinkukua, saan a masapul nga agbayad ti nangbulod; no naabangan ti ayup, mabayadanto daytoy babaen iti bayad ti abangna.
16 “Si un hombre seduce a una virgen no comprometida para casarse y se acuesta con ella, debe pagar el precio completo de la novia para que se convierta en su esposa.
No sulisogen ti maysa a lalaki ti maysa a birhen a saan pay a naituding a maiyasawa, ken no nakikaidda isuna kenkuana, awan duadua a masapul nga asawaenna ti babai babaen iti panangbayadna iti sab-ong para iti nobia.
17 Si el padre de ella se niega rotundamente a dársela, el hombre debe pagar la misma cantidad que el precio de la novia por una virgen.
Ngem no naan-anay a nagkedked ti ama a mangited iti anakna kenkuana, rumbeng nga agbayad isuna iti sab-ong a naituding a gatad kadagiti birhen a nobia.
18 “No se debe permitir que viva una mujer que practique la brujería.
Rumbeng a saanyo a palubosan nga agbiag dagiti manggagamud.
19 “Todo aquel que tenga relaciones sexuales con un animal debe ser ejecutado.
Siasinoman a makikaidda kadagiti ayup ket awan duadua a masapul a mapapatay.
20 “Cualquiera que se sacrifique a cualquier otro dios que no sea el Señor debe ser apartado y ejecutado.
Rumbeng a naan-anay a madadael ti siasinoman nga agidaton kadagiti aniaman a didiosen malaksid kenni Yahweh.
21 “No se debe explotar o maltratar a un extranjero. Recuerden que ustedes mismos fueron una vez extranjeros en Egipto.
Rumbeng a diyo ranggasan ti ganggannaet wenno irurumen isuna, ta nagbalinkayo met a ganggannaet idiay daga ti Egipto.
22 “No se aprovechen de ninguna viuda o huérfano.
Masapul a diyo idadanes ti siasinoman a balo wenno awanan-ama nga ubing.
23 Si los maltratan, y ellos me piden ayuda, responderé a su clamor.
No parigatenyo ida iti aniaman a wagas, ket no immawagda kaniak, a ni Yahweh, awan duadua a denggek dagiti awagda.
24 Me enfadaré y mataré a quien se aproveche de ellos con espada. Entonces sus esposas se convertirán en viudas y sus hijos quedarán huérfanos.
Sumgedto ti pungtotko, ket papatayenkayonto babaen iti kampilan; agbalinto a balo dagiti assawayo a babbai ken agbalinto nga awanan-ama dagiti annakyo.
25 “Si le prestas dinero a mi pueblo porque son pobres, no te comportes como un prestamista con ellos. No debes cobrarles ningún interés.
No agpabulodkayo iti kuarta iti siasinoman kadagiti tattaok kadakayo a nakurapay, rumbeng a saankayo nga agbalin a kas ti agpapautang kenkuana wenno saanyo a paanakan ti impautangyo.
26 “Si necesitas la capa de tu vecino como garantía de un préstamo, debes devolvérsela antes de la puesta de sol,
No alaenyo ti kawes iti kaarrubayo a kas pammatalgedyo, masapul nga isubliyo daytoy kenkuana sakbay a lumnek ti init,
27 porque es la única ropa que tiene para su cuerpo. ¿De otro modo, con qué dormirá? Y si me pide ayuda, le escucharé, porque soy misericordioso.
ta dayta laeng ti pangkalubna; daytoy ket kawesna para iti bagina. Ania pay ngarud ti mabalinna a pagturogan? Inton umawag isuna kaniak, denggekto isuna, agsipud ta manangngaasi-ak.
28 “No desprecies a Dios ni maldigas al líder de tu pueblo.
Didak tabtabbaawan, a Dios, wenno ilunod ti mangiturturay kadagiti tattaoyo.
29 “No retengas las ofrendas requeridas de tus productos, aceite de oliva y vino. Debes darme el primogénito de tus hijos.
Masapul a saanyo nga ipaidam dagiti datonyo manipud kadagiti apityo wenno ti pagpespesan ti ubasyo. Masapul nga idatonyo kaniak ti inauna nga anakyo a lalaki.
30 También debes darme el primogénito de tus vacas, ovejas y cabras. Podrás dejarlos con sus madres durante los primeros siete días, pero debes darmelos al octavo día.
Masapul nga aramidenyo met laeng daytoy kadagiti baka wenno karneroyo. Iti pito nga aldaw ket agtalinaedda kadagiti inada, ngem iti maikawalo nga aldaw, masapul nga idatonyo ida kaniak.
31 “Ustedes deben ser un pueblo santo para mí. No coman ningún cadáver de animal que encuentren en el campo y que haya sido asesinado por animales salvajes. Láncenlos a los perros para que se lo coman”.
Agbalinkayonto a tattao a nailasin para kaniak. Isu a masapul a saankayo a mangan iti aniaman a karne a rinangrangkay dagiti ayup idiay taltalon. Ngem ketdi, masapul nga ipuruakyo dagitoy kadagiti aso.

< Éxodo 22 >