< 1 Corintios 15 >

1 Ahora quiero recordarles sobre la buena nueva que les anuncié. Ustedes la aceptaron y se han mantenido firmes en ella.
Na fi dunu! Dilia bu dawa: ma: ne, na da wali na musa: olelei liligi, Gode Ea Sia: Ida: iwane Gala, dilima bu olelemu. Amo dilia nabalu, dilia dogo ganodini esa agoane sali, amola amo sia: da dilia dafawaneyale dawa: su hou ea bai diala.
2 Por medio de esta buena noticia es que ustedes son salvos, si se aferran al mensaje que les di. ¡De lo contrario, habrán creído sin propósito alguno!
Amo sia: da Gode Ea Sia: Ida: iwane Gala amola na da amo dilima olelei. Dilia amo sia: mae yolesili, lalegagusia, Gode Ea Sia: Ida: iwane Gala da dilia gaga: su liligi ba: mu. Amai hame ganiaba, dilia da udigili lalegagula: loba.
3 Yo les di lo que yo mismo también recibí, un mensaje de vital importancia: que Cristo murió por nuestros pecados, conforme dice la Escritura;
Amo olelesu liligi da bai bagadedafa. Amola na da lalegagui dagoiba: le, bu dilima olelei dagoi. Amo Gode Sia: Dedei defele, Yesu Gelesu da ninia wadela: i hou dabe hamoma: ne, bogoi dagoi.
4 fue sepultado y resucitó de los muertos el tercer día, conforme dice la Escritura también.
Amalalu, eno dunu da Ea da: i hodo uli dogoi ganodini sali. Eso udiana amoga, Gode Sia: Dedei defele, Gode da Ea da: i hodo wa: legadolesi.
5 Se le apareció a Pedro, y después a los doce.
Amalalu, Bida hidadea, fa: no Yesu Ea asunasi dunu fagoyale gala huluane, ilia da Ea uhi da: i hodo ba: i dagoi.
6 Después de eso, se le apareció a más de cinco mil hermanos y hermanas al mismo tiempo, muchos de los cuales aún viven, aunque algunos murieron ya.
Amalalu, Ea fa: no bobogesu dunu idi 500 baligi da gilisili, Yesu Gelesu ba: i dagoi. Amo bagohame da wali esala, be mogili bagahame fawane da bogoi.
7 Se le apareció a Santiago, luego a todos los apóstoles.
Amalalu, Ya: mese da Yesu Ea esalebe da: i hodo ba: i, amola fa: no Yesu da Ea asunasi dunu huluane ilima misi.
8 Al final, se me apareció a mí también, que nací como en el tiempo equivocado.
Fa: nodafa, Yesu Gelesu da na e ba: ma: ne, nama misi. Be na hou da hisu, amo mano da ea lalelegesu eso ilegei mae doaga: le hedolowane lalelegesa agoaiwane ba: sa.
9 Porque soy el menos importante de todos los apóstoles, ni siquiera adecuado para ser llamado apóstol, siendo que perseguí a la iglesia de Dios.
Bai na hou da fonobahadi. Asunasi dunu huluane ilia hou da na hou baligisa. Na da Yesu Ea fa: no bobogesu fi ilima se iabeba: le, nama asunasi dunu dio asulimu da defea hame galu.
10 Pero por la gracia de Dios soy lo que soy, y su gracia por mí no fue desperdiciada. Por el contrario, he trabajado con más esfuerzo que todos ellos, aunque no fui yo, sino la gracia de Dios obrando en mí.
Be Gode da noga: le fidibiba: le, na hou da afadenene, na hou waha ba: sa agoane diala. Na musa: hou yolesili, na da gasa hawa: hamobeba: le, eno asunasi dunu ilia hawa: hamosu baligi dagoi. Be amo hawa: hamosu na da hame hamoi. Gode Ea hahawane iabe na da: i hodo ganodini hawa: hamobeba: le, amo gasa hawa: hamosu ba: i.
11 Así que no importa si soy yo o son ellos, este es el mensaje que compartimos con ustedes y que los llevó a creer en Dios.
Amaiba: le eno sia: hame be amo sia: fawane na amola eno asunasi dunu, ninia olelesa. Amola dilia dafawaneyale dawa: su hou ea bai da goea.
12 Ahora, si el mensaje declara que Cristo resucitó de los muertos, ¿cómo es que algunos de ustedes dicen que no hay resurrección de los muertos?
Defea! Ninia olelesu da amane. Gode da Yesu Gelesu Ea bogoi da: i hodo wa: legadolesi dagoi. Amaiba: le, dilia mogili abuliba: le bogoi dunu wa: legadolesimu hou da hamedei amo amane sia: sala: ?
13 Si no hubiera resurrección de los muertos, entonces Cristo tampoco ha resucitado.
Amo sia: da dafawane ganiaba, Gode da Yesu Gelesu hame wa: legadolesi.
14 Y si Cristo no resucitó, entonces nuestro mensaje es en vano, y su fe en Dios también lo es.
Amola Gode da Yesu hame wa: legadolesiaba, ninia da dilima olelemu bai da hame gala: loba amola dilia dafawaneyale dawa: su da bai hame gala: loba.
15 Además, seríamos falsos testigos de Dios al decir que Dios levantó a Cristo de los muertos. Pero si es cierto que no hay resurrección, entonces Dios no levantó a Cristo de los muertos.
Eno amai galea, ninia Gode da Yesu Gelesu bogoi wa: legadolesi amo olelebeba: le, ninia da ogogosu dunu agoai ba: la: loba. Be bogoi wa: legadolisisu hou da dafawane hame ganiaba, Gode da Yesu Gelesu hame wa: legadolesila: loba.
16 Y si los muertos no resucitan, entonces Cristo no resucitó tampoco,
Amola bogosu dunu da wa: legadomu hamedei ganiaba, Yesu Gelesu da hame wa: legadola: loba.
17 y si Cristo no fue resucitado, la fe de ustedes en Dios es inútil, y todavía siguen en sus pecados.
Amola Gode da Yesu Gelesu hame wa: legadolesi ganiaba, dilia dafawaneyale dawa: su hou da ogogosu agoai gala: loba. Dilia da hame gaga: la: loba.
18 Esto también significa que los que murieron en Cristo están perdidos.
Amai ganiaba, Yesu Ea hou lalegagui dunu bogoi da hame gaga: la: loba.
19 Y si nuestra esperanza en Cristo solo es para esta vida, nadie es más digno de lástima que nosotros.
Ninia Yesu Gelesuma madelagiba: le, hobea misunu dafawane hamoma: beyale dawa: lusu amo ea bai da osobo bagadega esalusu hou fawane ganiaba, ninima baligiliwane da: i dione asigimu da defea gala: loba.
20 Pero Cristo fue levantado de los muertos, las primicias de la cosecha de los que han muerto.
Be sia: dafa da agoane. Gode da Yesu Gelesu golai amo wa: legadolesiba: le, E da eno dunu golaiwane dialebe amo defele wa: legadolesimu.
21 Así como la muerte vino por un hombre, la resurrección de los muertos también vino por un hombre.
Bai dunu afadafa wadela: le hamobeba: le, bogosu da osobo bagadega doaga: i. Amo defele, Dunu afadafa noga: le hamobeba: le, bogoi yolesima: ne wa: legadolesisu hou da misi dagoi.
22 Así como en Adán todos mueren, también en Cristo todos serán resucitados.
Dunu huluane da ilia musa: eda A: da: me ema madelagiba: le, bogosu dawa: Amo defele, ilia Yesu Gelesu Ema madelagiba: le, bu esaloma: ne wa: legadolesisu hou dawa: mu.
23 Pero cada uno a su tiempo: Cristo como las primicias, y luego los que pertenecen a Cristo, cuando él venga.
Be Gode da Ea ilegei defele, dunu huluane afae afae wa: legadolesimu. E da hidadea Yesu Gelesu wa: legadolesili, fa: no Yesu da osobo bagadega bu masea, E da Yesu Ea lalegagui dunu wa: legadolesimu.
24 Después de esto vendrá el fin, cuando Cristo entregue el reino al Padre, después de haber destruido a todos los gobernantes, autoridades y potencias.
Amasea, soge wadela: mu eso da doaga: mu. Yesu Gelesu da a: silibu ouligisu dunu amola gasa bagade hou hina, amo huluane hasalasili, E da Gode Ea Hinadafa Hou Ea Adama bu imunu.
25 Cristo tiene que gobernar hasta que haya puesto a todos sus enemigos bajo sus pies.
Bai Yesu Gelesu da Hinadafa hou hamonanu, amogainini Gode da Yesu Ea ha lai dunu ilima osa: le heda: ma: ne hasalasimu.
26 El último enemigo que será destruido es la muerte.
Fa: nodafa, eno ha lai huluane fane legei dagoiba: le, E da bogosu hasalasimu.
27 Como dice la Escritura: “Él puso todo bajo sus pies”. (Por supuesto, cuando dice que “todo” está bajo sus pies, es obvio que no se refiere a Dios, quien puso todo bajo la autoridad de Cristo).
Gode Sia: da agoane dedei diala, ‘Gode da Yesu Ea emoga osa: le heda: ma: ne, liligi huluane ligisisa.’ Be ‘liligi huluane’ ea bai da eno liligi huluane be Gode hame. Bai Gode Hi da liligi huluane Yesu Gelesu osa: ma: ne ligisisa.
28 Cuando todo haya sido puesto bajo la autoridad de Cristo, entonces el Hijo también se pondrá bajo la autoridad de Dios, para que Dios, quien le dio autoridad al Hijo sobre todas las cosas, pueda ser todo en todas las cosas.
Be Yesu Gelesu da liligi huluane amoma Hinawane esalea, Gode da Ea Hinadafa hamoiba: le, Yesu da bu Gode da Hinadafa sia: mu. Amasea, Gode da dafawane liligi huluane amoma Hinadafa esalumu.
29 De otro modo, ¿qué harán las personas que son bautizadas por los muertos? Si los muertos no resucitan, ¿por qué bautizar a la gente por ellos?
Be dunu eno ilia bogoi dunu fidima: ne, abuliba: le ba: bodaise hamosala: ? Mogili ilia sia: i defele, Gode da bogoi dunu hame wa: legadolesisa ganiaba, ilia fidima: ne ba: bodaise hamomu da hamedei liligi gala: loba.
30 En cuanto a nosotros, ¿por qué nos exponemos al peligro en todo momento?
Ninia amola! Wa: legadosu hou da dafawane hame galea, ninia abuliba: le eso huluane bogosa: besa: le dawa: sala: ?
31 Déjenme decirles claramente, mis hermanos y hermanas: Yo muero cada día. Y esto es tan seguro como el orgullo que tengo por lo que Cristo ha hecho en ustedes.
Na fi dunu! Eso huluane, bogosu da nama gadenene doaga: sa. Ninia da gilisili Hina Gode Yesu Gelesu Ema madelagi dagoi, na da fedege agoane hahawaneba: le dilima hidale agoane sia: sa
32 Humanamente hablando, ¿qué ganaría yo discutiendo con las personas que están en Éfeso, que son como bestias salvajes, si los muertos no resucitan? Si es así, entonces “¡comamos y bebamos, que mañana moriremos”!
Na da osobo bagade dunu ilia hou fawane dawa: beba: le, gasonasu nimi bagade ohe fi agoane Efesase moilaiga gegei ganiaba, na da hamedei agoane hamonana: noba. Be bogoi dunu ilima bu wa: legadolesisu da hamedei ganiaba, defea, musa: sia: , “Ninia ayawane bogomuba: le, wali eso mae dawa: le ha: i amola adini bagade manu da defea.” amo sia: da defea gala: loba.
33 No se dejen engañar: “las malas compañías dañan el buen carácter”.
Be dunu eno dili giadofale oule masa: besa: le, ilima mae fa: no bobogema! Sia: agoane diala, “Dilia wadela: i dunuma gilisisia, dilia hou da wadela: lesi dagoi ba: mu.”
34 ¡Recobren la razón y dejen de pecar! Algunos entre ustedes no conocen a Dios. Y les digo esto para avergonzarlos.
Dilia! Wadela: i hou yolesili, bu hou ida: iwane hamoma: ne sinidigima. Dilia gogosiamu da defea. Mogili dilia Gode hamedafa dawa: , na da sia: sa.
35 Por supuesto, alguno preguntará: “¿Cómo resucitan los muertos? ¿Qué tipo de cuerpo tendrán?”
Be dunu afae da amane adole ba: mu, “Gode da habodane bogoi dunu wa: legadolesima: bela: ? Ilia wa: legadoi da: i hodo da adi agoane ba: ma: bela: ?”
36 ¡Cuán necia es esta pregunta! Lo que sembramos no germina a menos que muera.
Di da gagaoui dunu! Di da ha: i manu hawa: osoboga bugisia, amo da hidadea biolalu, bu sono heda: mu.
37 Cuando ustedes siembran, no siembran la planta como esta es al crecer, sino la semilla solamente, ya sea trigo o cualquier otra semilla que estén sembrando.
Be hawa: bugi da oso fawane. Amabela: ? Widi o na: si o eno oso. Be sono da heda: sea, e da da: i hodo agoane ba: sa.
38 Dios hace que la planta crezca de la manera que él lo ha determinado, y cada semilla produce plantas distintas, con diferentes formas.
Gode Hi da Ea hanai defele hawa: amoma hodo iaha.
39 Los seres vivos están hechos de diferentes formas. Los seres humanos tienen un tipo de tejido en sus cuerpos, mientras que los animales tienen otro, las aves otro, y los peces, otro.
Esalebe fi huluane ilia da hu hisu hisu gala. Dunu fi da hu afae gala. Ohe fi ilia hu da hisu, sio fi da hu eno amola menabo fi da hu eno,
40 Hay cuerpos celestiales y cuerpos terrenales. Los cuerpos celestiales tienen un tipo de belleza, mientras que los cuerpos terrenales tienen otro tipo.
Amola mu amo ganodini hodo eno diala. Amola osobo bagade amoga hodo eno gala. Mu amo ganodini hodo ida: iwane ba: su hou da hisu, osobo bagade amo ganodini hodo ida: iwane ba: su hou da hisu.
41 El sol brilla de una manera, la luna de otra manera, mientras que las estrellas también son diferentes, cada una brillando de manera distinta.
Eso ea ida: iwane ba: su hou da hisu, oubi ea ida: iwane ba: su hou da hisu, gasumuni ilia ida: iwane ba: su hou da hisu. Amola gasumuni fi amo ganodini gasumuni afae afae ilia ida: iwane ba: su da hisu hisu.
42 Lo mismo ocurre con la resurrección de los muertos. El cuerpo es enterrado en descomposición, pero es resucitado para perdurar eternamente.
Gode da bogoi dunu wa: legadolesisia, agoaiwane hou ba: mu. Dunu da bogoi da: i hodo uli dogosea, amo da bogosu liligi agoai ba: sa. Be Gode da amo wa: legadolesisia, amo da eso huluane esalalalumu liligi agoane ba: mu.
43 Es sembrado con tristeza, pero es levantado en gloria. Es enterrado en debilidad, pero es levantado en poder.
Dunu da bogoi da: i hodo uli dogone salasea, amo da noga: i hame ba: su gasa hame liligi agoane ba: sa. Be Gode da bogoi ea da: i hodo bu wa: legadolesisia, da: i hodo da bu noga: idafa amola gasa bagade ba: mu.
44 Es enterrado como un cuerpo natural, pero es levantado como un cuerpo espiritual. Pues así como hay cuerpos naturales, también hay cuerpos espirituales.
Dunu da osobo bagadega osobo bagade dunu ea da: i hodo gala, amalu bogole uli dogone sali dagoi ba: mu. Be Gode da amo da: i hodo wa: legadolesisia, e da a: silibu ea da: i hodo agoane ba: mu. Osobo bagade da: i hodo da galebeba: le, a:silibu da: i hodo amola da gala.
45 Como dice la Escritura: “El primer hombre, Adán, se convirtió en un ser vivo;” pero el último Adán, en un espíritu que da vida.
Gode Sia: Dedei Buga sia: defele, “Gode da musa: dunu A: da: me, osobo bagade dunu agoane esaloma: ne hahamoi. Be fa: nodafa misi Dunu da eso huluane mae bogole Fifi Ahoanusu iabe A: silibu Dunu.”
46 El Adán espiritual no vino primero, sino el natural. El Adán espiritual vino después.
A: silibu da: i hodo da hidadea hame maha. Hidadea osobo bagade da: i hodo hamone, fa: no a: silibu hou da doaga: sa.
47 El primer hombre vino del polvo de la tierra; el segundo vino del cielo.
Gode da bisi dunu amo A: da: me, osoboga hahamoi. Be e bagia misi A: da: me da Hebene amoga misi dagoi.
48 Las personas terrenales son como el hombre hecho de la tierra; las personas celestiales son como el hombre que vino del cielo.
Osobo bagade dunu ilia da dunu osoboga hamoi defele esala. Be Hebene amoma heda: mu dunu da Hebene amoga misi Dunu amo defele esala.
49 Así como heredamos la semejanza del hombre terrenal, también heredaremos la semejanza del hombre celestial.
Ninia waha da dunu osoboga hahamoi amo defele ba: sa. Amo defele, fa: no ninia Dunu amo da muagado misi amo defele ba: mu.
50 No obstante, les digo, mis hermanos y hermanas: nuestros cuerpos presentes no pueden heredar el reino de Dios. Estos cuerpos mortales no pueden heredar lo eterno.
Na fi dunu! Bai da agoane diala! Hu amola maga: me, amoga hamoi dunu da hame afadenesea, Gode Ea Hinadafa Hou hame ba: mu. Dasamu liligi da Eso huluane mae bogole Fifi Ahoanusu hou hame dawa: mu.
51 Escuchen, voy a revelarles un misterio: No todos moriremos, pero todos seremos transformados,
52 en un momento, en un abrir y cerrar de un ojo, al sonido de la última trompeta. Esta sonará, y los muertos serán levantados para no morir más, y nosotros seremos transformados.
Be wamolegei dafawane sia: nabima! Ninia da huluanedafa hame bogomu. Be soge wadela: mu dalabede fulabosu nabasea, ninia sisisigi defele hedolowane afadenei dagoi ba: mu. Dalabade dubi nabasea, Gode da bogoi dunu bu mae bogoma: ne wa: legadolesimu. E da ninia huluane afadenemu.
53 Porque este cuerpo corruptible debe vestirse de un cuerpo incorruptible. Esta vida mortal debe vestirse de inmortalidad.
Bogomu liligi afadenene, E da bu eso huluane esalalalumu liligi hahamomu. Bogomu liligi bu afadenene, E da bogomu hamedei liligi bu hahamomu.
54 Cuando este cuerpo corruptible se haya vestido de un cuerpo incorruptible, y esta vida mortal se haya vestido de inmortalidad, entonces se cumplirá lo que dice la Escritura: “La muerte ha sido completamente conquistada y destruida.
Amasea, bogomu liligi afadenene, bu hame bogomu liligi hahamoi dagoi ba: sea, ninia Gode Sia: dedei diala dafawane ba: mu, amane, “Bogosu da gugunufinisi dagoi! Gode da huluane hasalasi dagoi!”
55 Muerte, ¿dónde está tu victoria? ¿Dónde está tu aguijón”? (Hadēs g86)
Bogosu! Dia hasalasisu da habila: ? Bogosu! Dia ninima se imunu da hamedei galebe.” (Hadēs g86)
56 El aguijón que causa la muerte es el pecado; y el poder del pecado es la ley;
Wadela: i hou da dialebeba: le, bogosu da ninima se imunusa: gasa gala. Amola ninia sema dedei dawa: beba: le, wadela: i hou da ninima gasa gala.
57 pero alabemos a Dios, quien nos da la victoria por medio de nuestro Señor Jesucristo.
Be ninia Hina Gode Yesu Gelesu Ea hou lalegaguiba: le, Gode da ninima hasalasisu hou ia dagoi. Amaiba: le ninia Godema nodone sia: mu da defea.
58 Así que, mis queridos hermanos y hermanas: sean fuertes, permanezcan firmes, haciendo todo lo que puedan por la obra del Señor, pues saben que ninguna cosa que hagan por él es en vano.
Amaiba: le, na dogolegei fi dunu! Dilia gasawane leloma! Dilia Hina Gode Yesu Gelesu amo Ea hawa: hamonanebeba: le, mae yolesili noga: le hawa: hamoma. Dilia da Hina Gode Ea hawa: hamonanebeba: le, hawa: hamosu huluanedafa da bai gala.

< 1 Corintios 15 >