Proverbios 6

1 Hijo mío, si saliste fiador de tu prójimo. Si tendiste tu mano a un extraño,

ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

2 si te ligaste con la palabra de tu boca, y quedaste preso por lo que dijeron tus labios,

ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

3 haz esto, hijo mío: Recobra la libertad; ya que has caído en manos de tu prójimo. Ve sin tardanza e importuna a tu amigo.

ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

4 No concedas sueño a tus ojos, ni reposo a tus párpados.

خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

5 Líbrate, como el corzo, de su mano, como el pájaro de la mano del cazador.

وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

6 Ve, oh perezoso, a la hormiga; observa su obra y hazte sabio.

ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

7 No tiene juez, ni superior, ni señor,

بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

8 y se prepara en el verano su alimento, y recoge su comida al tiempo de la mies.

بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

9 ¿Hasta cuándo, perezoso, quedarás acostado? ¿Cuándo despertarás de tu sueño?

ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

10 Un poco dormir, un poco dormitar, cruzar un poco las manos para descansar;

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

11 y te sobrevendrá cual salteador la miseria, y la necesidad cual hombre armado.

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

12 Hijo de Belial es el hombre inicuo, anda con perversidad en la boca,

کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

13 guiña los ojos, hace señas con los pies, habla con los dedos.

چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

14 En su corazón habita la perversidad; urde el mal en todo tiempo, y siembra discordias.

فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

15 Por eso vendrá de improviso su ruina, de repente será quebrantado sin que tenga remedio.

لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

16 Seis son las cosas que aborrece Yahvé, y una séptima abomina su alma:

شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

17 Ojos altivos, lengua mentirosa, manos que vierten sangre inocente,

چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

18 corazón que maquina designios perversos, pies que corren ligeros tras el mal,

دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

19 testigo falso que respira calumnias, y quien siembra discordia entre hermanos.

شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

20 Guarda, hijo mío, la doctrina de tu padre; y no desprecies la enseñanza de tu madre.

ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

21 Tenlas siempre atadas a tu corazón, enguirnalda con ellas tu cuello.

هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

22 Te guiarán en tu camino, velarán por ti cuando durmieres; y hablarán contigo al despertar.

لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

23 Porque el precepto es una antorcha, y la ley una luz, y senda de vida son las amonestaciones dadas para corrección.

چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

24 Pues te guardarán de la mala mujer, de los halagos seductores de la ajena.

بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

25 No codicies en tu corazón la hermosura de ella, no te seduzcan sus ojos.

لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

26 Pues por la prostituta uno es reducido a un pedazo de pan, mientras la casada va a la caza de una vida preciosa.

چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

27 ¿Acaso puede un hombre llevar fuego en el seno, sin que ardan sus vestidos?

ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

28 ¿O andar sobre brasas, sin quemarse los pies?

یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

29 Así (sucede con) aquel que se llega a la mujer de su prójimo; no quedará sin castigo quien la tocare.

ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

30 ¿No es acaso despreciado el ladrón que roba para saciar su apetito cuando tiene hambre?

سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

31 Si es hallado, ha de pagar siete veces otro tanto, tendrá que dar hasta toda la sustancia de su casa.

هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

32 Quien comete adulterio con una mujer es un insensato; quien hace tal cosa se arruina a sí mismo.

بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

33 Cosechará azotes e ignominia, y no se borrará su afrenta.

تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

34 Porque los celos excitan el furor del marido, y no tendrá compasión en el día de la venganza;

چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

35 no se aplacará por ninguna indemnización; no aceptará regalos, por grandes que sean.

چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.