< Proverbios 3 >
1 Hijo mío, no te olvides de mi ley; guarda en tu corazón mis preceptos,
Fili mi, ne obliviscaris legis meae, et praecepta mea cor tuum custodiat.
2 porque te darán longevidad, (felices) años de vida y prosperidad.
longitudinem enim dierum, et annos vitae, et pacem apponent tibi.
3 ¡Que nunca la misericordia y la verdad se aparten de ti! Átalas a tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón.
Misericordia, et veritas te non deserant, circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:
4 Así hallarás gracia y verdadera sabiduría a los ojos de Dios y a los ojos de los hombres.
et invenies gratiam, et disciplinam bonam coram Deo et hominibus.
5 Confía en el Señor con todo tu corazón y no te apoyes en tu propia inteligencia.
Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiae tuae.
6 En todas tus empresas piensa en Él, y Él dirigirá tus caminos.
In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.
7 No te creas sabio a tus ojos, teme a Dios, y huye del mal;
Ne sis sapiens apud temetipsum: time Deum, et recede a malo:
8 será medicina para tu cuerpo, y refrigerio para tus huesos.
sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.
9 Honra a Dios con tu hacienda, y con las primicias de todos tus frutos;
Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da pauperibus:
10 con eso se llenará de abundancia tus graneros, y tus lagares rebosarán de mosto.
et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.
11 No deseches, hijo mío, la corrección de Yahvé, ni tengas aversión cuando Él te reprenda.
Disciplinam Domini, fili mi, ne abiicias: nec deficias cum ab eo corriperis:
12 Pues Yahvé castiga a aquel a quien ama, como un padre al hijo en quien se complace.
quem enim diligit Dominus, corripit: et quasi pater in filio complacet sibi.
13 ¡Dichoso el hombre que halló la sabiduría, el varón que ha adquirido la inteligencia!
Beatus homo, qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia:
14 Mejor es su adquisición que la de la plata; y más preciosos que el oro son sus frutos.
melior est acquisitio eius negotiatione auri, et argenti primi et purissimi fructus eius:
15 Ella es más apreciable que las perlas; no hay cosa deseable que la iguale.
pretiosior est cunctis opibus: et omnia, quae desiderantur, huic non valent comparari.
16 En su diestra (trae) larga vida, en su siniestra riquezas y honores.
Longitudo dierum in dextera eius, et in sinistra illius divitiae, et gloria.
17 Sus caminos son caminos deliciosos, y llenas de paz todas sus sendas.
Viae eius viae pulchrae, et omnes semitae illius pacificae.
18 Es árbol de vida para los que echan mano de ella, y dichoso el que la tiene asida.
Lignum vitae est his, qui apprehenderint eam: et qui tenuerit eam, beatus.
19 Por la sabiduría fundó Dios la tierra, y por la inteligencia estableció los cielos;
Dominus sapientia fundavit terram, stabilivit caelos prudentia.
20 por su ciencia fueron abiertos los abismos; y destilan las nubes rocío.
Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.
21 Hijo mío, no se aparten ellas de tus ojos; guarda la sabiduría y la prudencia;
Fili mi, ne effluant haec ab oculis tuis: Custodi legem atque consilium:
22 pues serán vida para tu alma y adorno para tu cuello.
et erit vita animae tuae, et gratia faucibus tuis.
23 Así seguirás confiado tu camino, y no vacilará tu pie.
tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget:
24 Te acostarás sin temor; y si te acuestas, tu sueño será dulce.
si dormieris, non timebis: quiesces, et suavis erit somnus tuus.
25 No tendrás que temer repentinos espantos, ni los ataques de los impíos cuando te acometieren;
ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.
26 porque Yahvé estará a tu lado, y preservará tu pie de quedar preso.
Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum ne capiaris.
27 No niegues un beneficio al necesitado cuando esté a tu alcance el hacerlo.
Noli prohibere benefacere eum, qui potest: si vales, et ipse benefac:
28 No digas a tu prójimo: “Vete y vuelve, mañana te daré”, estando en tu poder el (atenderlo).
Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.
29 No maquines ningún mal contra tu prójimo mientras él vive tranquilamente contigo.
Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.
30 Jamás pleitees con nadie sin motivo, si no te ha hecho mal.
Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.
31 No envidies al hombre violento, ni sigas sus senderos.
Ne aemuleris hominem iniustum, nec imiteris vias eius:
32 Porque Yahvé detesta al perverso, pero tiene trato íntimo con los justos.
quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio eius.
33 Sobre la casa del malvado pesa la maldición de Yahvé, el cual bendice la morada del justo.
Egestas a Domino in domo impii: habitacula autem iustorum benedicentur.
34 Se burla de los burladores, y da su gracia a los humildes.
Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.
35 La gloria es la herencia de los sabios, en tanto que los necios se acarrean ignominia.
Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exaltatio, ignominia.