< Proverbios 28 >
1 Huye el impío sin que nadie le persiga; el justo, como león, se siente seguro.
Omumɔyɛfo guan bere a obiara ntaa no, nanso atreneefo koko yɛ duru sɛ gyata.
2 Por sus pecados un país tiene muchos gobernantes, pero uno, sabio y prudente, hace el orden estable.
Atuatewman nya sodifo pii, nanso onipa a ɔwɔ nhumu ne nimdeɛ ma mmara yɛ adwuma.
3 El pobre que oprime a los pobres, es como una lluvia que arrastra todo y trae carestía.
Sodifo a ɔhyɛ ahiafo so no te sɛ osu mu ahum a ennyaw nnɔbae bi wɔ akyi.
4 Los que abandonan la Ley, alaban al malvado; los que la guardan, contra él se indignan.
Wɔn a wɔpo mmara no kamfo amumɔyɛfo, na wɔn a wodi mmara so no siw wɔn kwan.
5 Los malos no entienden lo que es justo; pero quien busca a Yahvé lo entiende todo.
Abɔnefo nte atɛntrenee ase, nanso wɔn a wɔhwehwɛ Awurade no, te ase yiye.
6 Más vale un pobre que vive rectamente, que un acaudalado de perversas costumbres.
Ohiani a ne nantew ho nni asɛm ye sen ɔdefo a nʼakwan yɛ kɔntɔnkye.
7 El que observa la Ley es hijo prudente: mas quien es compañero de comilones deshonra a su padre.
Nea odi mmara so yɛ ɔba a ɔwɔ nhumu, nanso nea ɔne adidibradafo bɔ no gu nʼagya anim ase.
8 Quien con logro y usura aumenta sus riquezas, las acumula para el que tiene compasión de los pobres.
Nea ogye mfɛntom mmoroso de nya ne ho no, ɔboaboa ano ma nea ɔbɛyɛ ahiafo adɔe.
9 El que aparta su oído para no oír la Ley, su misma oración es objeto de maldición.
Sɛ obi nni mmara so a, ne mpaebɔ mpo yɛ akyiwade.
10 Quien extravía a buenos llevándolos por malas sendas caerá él mismo en su propia fosa, y los buenos heredarán sus bienes.
Nea odi atreneefo anim de wɔn fa ɔkwan bɔne so no bɛhwe ɔno ankasa afiri mu, nanso wɔn a wɔn ho nni asɛm no benya agyapade a eye.
11 El rico se tiene por sabio; pero un pobre inteligente le quita la máscara.
Ɔdefo tumi yɛ onyansafo wɔ nʼankasa ani so, nanso ohiani a ɔwɔ nhumu no hu sɛnea ɔte.
12 Cuando triunfan los justos hay gran gloria, pero cuando se encumbran los malos, se esconden todos.
Sɛ atreneefo di nkonim a, nnipa di ahurusi pii; nanso sɛ amumɔyɛfo nya tumi a nnipa kohintaw.
13 El que encubre sus pecados no prosperará, mas el que los confiesa y abandona, conseguirá perdón.
Onipa a ɔkata ne bɔne so no nnya nkɔso, na nea ɔka ne bɔne na ogyae yɛ no nya ahummɔbɔ.
14 Bienaventurado el hombre que anda siempre temeroso; los de duro corazón caen en el mal.
Nhyira nka nea osuro Awurade bere nyinaa, nanso nea opirim ne koma no tɔ amane mu.
15 León rugiente y oso hambriento, tal es un príncipe malo, que reina sobre un pueblo pobre.
Omumɔyɛfo a odi nnipa a wonni mmoa so no te sɛ gyata a ɔbobɔ mu anaa sisi a nʼani abere.
16 El príncipe falto de prudencia será un gran opresor; pero el que odia la codicia, vivirá muchos años.
Ɔsodifo tirimɔdenfo nni adwene, na nea okyi mfaso a wɔnam ɔkwan bɔne so nya no benya nkwa tenten.
17 El hombre reo de sangre humana, corre al sepulcro; ¡no se lo detenga!
Nea awudi ma ne tiboa bu no fɔ no bɛyɛ ɔkobɔfo akosi ne wu da; wɔmma obiara nsiw no kwan.
18 Quien anda en integridad será salvo, mas el que anda por caminos perversos al fin caerá.
Nea ne nantew ho nni asɛm no, wogye no fi ɔhaw mu, nanso nea nʼakwan yɛ kɔntɔnkye no bɛhwe ase mpofirim.
19 Quien labra su tierra, tendrá pan en abundancia, quien se junta con los ociosos se saciará de pobreza.
Nea ɔyɛ nʼasase so adwuma no benya aduan pii, nanso wɔn a wodi nnaadaasɛm akyi no benya wɔn so ne wɔn hia.
20 El hombre probo será colmado de bendiciones; mas el que se afana por atesorar no quedará impune.
Wobehyira onipa nokwafo pii, na nea ɔpere pɛ ahonyade no remfa ne ho nni.
21 No es bueno hacer acepción de personas; hay hombres que hacen un crimen por un bocado de pan.
Nhwɛanim nye, nanso aduan kakraa bi nti nnipa bɛyɛ bɔne.
22 El envidioso va apurado tras las riquezas; no advierte que le sobrevendrá la pobreza.
Nea ɔyɛ pɛpɛe pere sɛ ɔbɛyɛ ɔdefo na onnim sɛ ohia retwɛn no.
23 Quien a otro corrige, halla después mayor gracia que aquel que lisonjea con la lengua.
Nea ɔka obi anim no bɛsɔ nnipa ani akyiri no asen nea ɔwɔ tɛkrɛmadɛ.
24 El que roba algo a su padre y a su madre, y dice: “No es pecado”, es compañero del criminal.
Nea ɔbɔ nʼagya anaa ne na korɔn na ɔka se, “Ɛnyɛ bɔne no,” ɔne ɔsɛefo na ɛbɔ.
25 El hombre codicioso suscita querellas, mas el que espera en Yahvé prosperará.
Odifudepɛfo de mpaapaemu ba na nea ɔde ne ho to Awurade so no benya nkɔso.
26 El que confía en sí mismo, es un insensato; quien procede con sabiduría, ese será salvo.
Nea ogye ne ho di no yɛ ɔkwasea, na nea ɔnantew nyansa mu no wobegye no.
27 El que da al pobre, no padecerá penuria; quien aparta de él los ojos será colmado de maldiciones.
Nea ɔma ahiafo no, hwee renhia no, nanso nea obu nʼani gu wɔn so no nya nnome pii.
28 Cuando se levantan los malvados, se esconden los hombres; mas cuando perecen, crece el número de los justos.
Sɛ amumɔyɛfo nya tumi a, nnipa kohintaw; na sɛ amumɔyɛfo ase tɔre a, atreneefo ase dɔ.