Proverbios 22
1 Vale más el buen nombre que grandes riquezas, y más que la plata y el oro, la buena estima.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 El rico y el pobre viven en mutua oposición; sin embargo, a entrambos los hizo Yahvé.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 El prudente ve venir el mal, y se precave, el necio pasa adelante y sufre el daño.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Frutos de la humildad son: el temor de Dios, riqueza, honra y vida.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso; guarda su alma quien se aleja de ellos.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Enseña al niño el camino que debe seguir, y llegado a la vejez no se apartará de él.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 El rico domina a los pobres, y el que toma prestado sirve al que le presta.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Quien siembra iniquidad cosecha desdicha, y será quebrada la vara de su furor.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 El ojo compasivo será bendito, porque parte su pan con el pobre.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Echa fuera al altivo, y se irá la discordia, cesarán las contiendas y las afrentas.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Quien ama la pureza de corazón y tiene la gracia del bien hablar, es amigo del rey.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Los ojos de Yahvé protegen a los sabios, pues Él desbarata los planes de los pérfidos.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Dice el perezoso: “Un león anda por la calle; seré devorado en medio de la plaza.”
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 Fosa profunda es la boca de la extraña; quien es objeto de la ira de Yahvé cae en ella.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 La necedad se pega al corazón del joven, mas la vara de corrección la arroja fuera.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Quien oprime al pobre, lo enriquece; quien da al rico, lo empobrece.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Inclina tu oído y escucha las palabras de los sabios; aplica tu corazón a mis enseñanzas;
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 porque es cosa dulce conservarlas en tu corazón, y tenerlas siempre prontas en tus labios.
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Para que tu confianza se apoye en Yahvé, quiero hoy darte esta instrucción.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 ¿No te he escrito cosas excelentes en forma de consejos y enseñanzas,
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 para mostrarte la certeza de las palabras de verdad, a fin de que sepas dar claras respuestas a tus mandantes?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 No despojes al pobre, porque es pobre, ni oprimas en juicio al desvalido;
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 pues Yahvé defenderá su causa y quitará la vida a los que lo despojan.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 No seas de aquellos que se obligan con aquel que no puede dominar su furor,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 no sea que aprendas sus caminos, y prepares un lazo para tu alma.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 No seas de aquellos que se obligan con apretón de manos, y por deudas ajenas prestan caución.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Porque si no tienes con qué pagar, te quitarán la cama de debajo de tu cabeza.
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 No trasplantes los hitos antiguos, los que plantaron tus padres.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Mira al hombre hábil en su trabajo; ante los reyes estará y no quedará entre la plebe.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
