Proverbios 22

1 Vale más el buen nombre que grandes riquezas, y más que la plata y el oro, la buena estima.

۱ نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

2 El rico y el pobre viven en mutua oposición; sin embargo, a entrambos los hizo Yahvé.

۲ دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

3 El prudente ve venir el mal, y se precave, el necio pasa adelante y sufre el daño.

۳ مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

4 Frutos de la humildad son: el temor de Dios, riqueza, honra y vida.

۴ جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso; guarda su alma quien se aleja de ellos.

۵ خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

6 Enseña al niño el camino que debe seguir, y llegado a la vejez no se apartará de él.

۶ طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

7 El rico domina a los pobres, y el que toma prestado sirve al que le presta.

۷ توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

8 Quien siembra iniquidad cosecha desdicha, y será quebrada la vara de su furor.

۸ هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

9 El ojo compasivo será bendito, porque parte su pan con el pobre.

۹ شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

10 Echa fuera al altivo, y se irá la discordia, cesarán las contiendas y las afrentas.

۱۰ استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

11 Quien ama la pureza de corazón y tiene la gracia del bien hablar, es amigo del rey.

۱۱ هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

12 Los ojos de Yahvé protegen a los sabios, pues Él desbarata los planes de los pérfidos.

۱۲ چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

13 Dice el perezoso: “Un león anda por la calle; seré devorado en medio de la plaza.”

۱۳ مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

14 Fosa profunda es la boca de la extraña; quien es objeto de la ira de Yahvé cae en ella.

۱۴ دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

15 La necedad se pega al corazón del joven, mas la vara de corrección la arroja fuera.

۱۵ حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

16 Quien oprime al pobre, lo enriquece; quien da al rico, lo empobrece.

۱۶ هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

17 Inclina tu oído y escucha las palabras de los sabios; aplica tu corazón a mis enseñanzas;

۱۷ گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

18 porque es cosa dulce conservarlas en tu corazón, y tenerlas siempre prontas en tus labios.

۱۸ زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

19 Para que tu confianza se apoye en Yahvé, quiero hoy darte esta instrucción.

۱۹ تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

20 ¿No te he escrito cosas excelentes en forma de consejos y enseñanzas,

۲۰ آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

21 para mostrarte la certeza de las palabras de verdad, a fin de que sepas dar claras respuestas a tus mandantes?

۲۱ تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

22 No despojes al pobre, porque es pobre, ni oprimas en juicio al desvalido;

۲۲ فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

23 pues Yahvé defenderá su causa y quitará la vida a los que lo despojan.

۲۳ زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

24 No seas de aquellos que se obligan con aquel que no puede dominar su furor,

۲۴ با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

25 no sea que aprendas sus caminos, y prepares un lazo para tu alma.

۲۵ مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

26 No seas de aquellos que se obligan con apretón de manos, y por deudas ajenas prestan caución.

۲۶ از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

27 Porque si no tienes con qué pagar, te quitarán la cama de debajo de tu cabeza.

۲۷ اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

28 No trasplantes los hitos antiguos, los que plantaron tus padres.

۲۸ حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

29 Mira al hombre hábil en su trabajo; ante los reyes estará y no quedará entre la plebe.

۲۹ آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.