Proverbios 22
1 Vale más el buen nombre que grandes riquezas, y más que la plata y el oro, la buena estima.
| ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە. |
2 El rico y el pobre viven en mutua oposición; sin embargo, a entrambos los hizo Yahvé.
| دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە. |
3 El prudente ve venir el mal, y se precave, el necio pasa adelante y sufre el daño.
| ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ. |
4 Frutos de la humildad son: el temor de Dios, riqueza, honra y vida.
| پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە. |
5 Espinas y lazos hay en el camino del perverso; guarda su alma quien se aleja de ellos.
| چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە. |
6 Enseña al niño el camino que debe seguir, y llegado a la vejez no se apartará de él.
| منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات. |
7 El rico domina a los pobres, y el que toma prestado sirve al que le presta.
| دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە. |
8 Quien siembra iniquidad cosecha desdicha, y será quebrada la vara de su furor.
| ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت. |
9 El ojo compasivo será bendito, porque parte su pan con el pobre.
| ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار. |
10 Echa fuera al altivo, y se irá la discordia, cesarán las contiendas y las afrentas.
| گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت. |
11 Quien ama la pureza de corazón y tiene la gracia del bien hablar, es amigo del rey.
| ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی. |
12 Los ojos de Yahvé protegen a los sabios, pues Él desbarata los planes de los pérfidos.
| چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات. |
13 Dice el perezoso: “Un león anda por la calle; seré devorado en medio de la plaza.”
| تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!» |
14 Fosa profunda es la boca de la extraña; quien es objeto de la ira de Yahvé cae en ella.
| دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی. |
15 La necedad se pega al corazón del joven, mas la vara de corrección la arroja fuera.
| گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی. |
16 Quien oprime al pobre, lo enriquece; quien da al rico, lo empobrece.
| ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە. |
17 Inclina tu oído y escucha las palabras de los sabios; aplica tu corazón a mis enseñanzas;
| گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من، |
18 porque es cosa dulce conservarlas en tu corazón, y tenerlas siempre prontas en tus labios.
| چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن. |
19 Para que tu confianza se apoye en Yahvé, quiero hoy darte esta instrucción.
| بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ. |
20 ¿No te he escrito cosas excelentes en forma de consejos y enseñanzas,
| ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری، |
21 para mostrarte la certeza de las palabras de verdad, a fin de que sepas dar claras respuestas a tus mandantes?
| بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟ |
22 No despojes al pobre, porque es pobre, ni oprimas en juicio al desvalido;
| هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا، |
23 pues Yahvé defenderá su causa y quitará la vida a los que lo despojan.
| چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات. |
24 No seas de aquellos que se obligan con aquel que no puede dominar su furor,
| مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە، |
25 no sea que aprendas sus caminos, y prepares un lazo para tu alma.
| نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت. |
26 No seas de aquellos que se obligan con apretón de manos, y por deudas ajenas prestan caución.
| لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە. |
27 Porque si no tienes con qué pagar, te quitarán la cama de debajo de tu cabeza.
| ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت. |
28 No trasplantes los hitos antiguos, los que plantaron tus padres.
| سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە. |
29 Mira al hombre hábil en su trabajo; ante los reyes estará y no quedará entre la plebe.
| ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ. |
