Proverbios 17

1 Más vale un bocado de pan seco en paz, que una casa llena de carne de víctimas con discordia.

باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.

2 Un siervo prudente se hace señor de un hijo desvergonzado, y repartirá la herencia en medio de los hermanos.

بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.

3 El crisol prueba la plata, la hornaza el oro, mas los corazones los prueba Yahvé.

بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.

4 El malvado está atento a labios que infaman; el mentiroso da oídos a la lengua maligna.

بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.

5 Quien escarnece al pobre insulta a su Hacedor; y el que se alegra del mal no quedará impune.

ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.

6 Corona de los ancianos son los hijos de los hijos, y gloria de los hijos, sus padres.

منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.

7 Al necio no le esta bien el lenguaje sentencioso, ¡cuánto menos al príncipe una lengua mentirosa!

قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.

8 Piedra preciosa es la dádiva a los ojos del que la recibe, a cualquier parte que se vuelva tiene éxito.

بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.

9 Quien cubre una falta, conquista amistad; quien la propala, desune a los amigos.

ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

10 Da más resultado la reprensión en un sensato, que cien azotes en un necio.

سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.

11 El malo no busca más que revueltas; pero le será enviado un cruel mensaje.

کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.

12 Mejor es dar con una osa que perdió sus cachorros, que con un loco en su locura.

باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.

13 Quien devuelve mal por bien, no verá su casa libre de desventura.

ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات.

14 Comenzar un pleito es dar suelta a las aguas; retírate antes que recrudezca la querella.

دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.

15 Quien absuelve a un reo, y quien condena a un justo, ambos son abominables ante Yahvé.

بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.

16 ¿De qué sirve en manos del insensato la plata? ¿Podrá acaso comprar sabiduría, ya que no posee entendimiento?

بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!

17 Un amigo ama en todo tiempo, es un hermano nacido para tiempos adversos.

برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.

18 Hombre falto de juicio es quien estrecha la mano, y sale por fiador de otros.

کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.

19 Quien busca riñas ama el pecado; el que alza su puerta marcha hacia la ruina.

ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.

20 El corazón perverso no halla dicha, y la lengua dolosa se acarrea calamidad.

ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.

21 Quien engendra a un necio para pesar suyo será; no tendrá alegría el que lo engendró.

ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.

22 El corazón alegre es una excelente medicina; mas un espíritu abatido reseca los huesos.

دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.

23 El impío acepta regalos ocultamente, para torcer los caminos de la justicia.

بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.

24 Ante el rostro del sensato está la sabiduría, pero los ojos del necio vagan hasta el cabo del mundo.

کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.

25 El hijo necio es la aflicción de su padre, y la amargura de la que le dio a luz.

کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.

26 No es bueno castigar al justo, ni condenar a príncipes por su rectitud.

پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.

27 Ahorra sus palabras quien posee la sabiduría, y es de ánimo reservado el que tiene inteligencia.

ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.

28 Aun el necio, si calla, es reputado por sabio, y por inteligente, si cierra sus labios.

تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.