Proverbios 16
1 Del hombre es preparar el corazón, mas la respuesta de la lengua viene de Yahvé.
Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
2 Todos los caminos parecen limpios a los ojos del hombre, pero es Dios quien pesa los espíritus.
Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
3 Encomienda a Yahvé tus planes, y tendrán éxito tus proyectos.
Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
4 Todo lo ha creado Yahvé para su fin, aun al impío para el día aciago.
Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.
5 Todo altivo de corazón es abominación para Yahvé, será castigado indefectiblemente.
Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
6 Con misericordia y fidelidad se expía la culpa, y con el temor de Dios (el hombre) se aparta del mal.
Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.
7 Cuando los caminos de un hombre son agradables a Yahvé, Este reconcilia con él a sus enemigos.
Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.
8 Mejor poco con justicia, que grandes ganancias con injusticia.
Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
9 El corazón del hombre proyecta sus caminos, pero Yahvé dirige sus pasos.
La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
10 Los labios del rey pronuncian oráculos; no peca su boca cuando dicta sentencia.
Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.
11 Balanza y platillos justos son de Dios, y obra suya son todas las pesas de la bolsa.
Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
12 Aborrecen los reyes a los malhechores, pues la justicia es el apoyo del trono.
Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.
13 Placen a los reyes los labios justos, y les agradan los que hablan con rectitud.
Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
14 La ira del rey anuncio es de muerte; pero el varón sabio la aplaca.
Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.
15 El semblante alegre del rey significa vida, y su favor es como nube de lluvia primaveral.
Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
16 Adquirir sabiduría vale más que el oro, y mejor que la plata es poseer la inteligencia.
Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.
17 La senda de los justos es huir del mal; guarda su alma el que guarda sus pasos.
La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
18 La soberbia precede a la caída, y la altivez de espíritu a la ruina.
Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.
19 Mejor ser humilde con los humildes, que repartir despojos con los soberbios.
Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
20 El que está atento a la palabra, saca provecho, y el que confía en Yahvé es dichoso.
Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.
21 El sabio de corazón es llamado prudente; y la dulzura en el hablar aumenta los frutos de la enseñanza.
Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
22 Fuente de vida es la sabiduría para quien la posee pero el castigo del necio es su necedad.
Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
23 El corazón del sabio es maestro de su boca, en sus labios crece la doctrina.
La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
24 Panal de miel son las palabras amables; delicia del alma y medicina de los huesos.
Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.
25 Camino hay que al hombre le parece recto, pero en su remate está la muerte.
Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
26 El que se afana, para sí se afana; a esto le estimula su boca.
Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.
27 El hombre perverso se cava la desventura; sobre sus labios hay como llamas de fuego.
Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.
28 El hombre depravado provoca contiendas, y el chismoso siembra discordia entre los amigos.
Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
29 El inicuo halaga a su prójimo y así lo lleva por malos caminos.
Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
30 Cuando uno guiña los ojos maquina maldades, y cuando se muerde los labios, las lleva a cabo.
Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
31 Corona de gloria es la canicie, se la halla en el camino de la justicia.
Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.
32 El hombre sosegado es superior al valiente, y el que es señor de sí vale más que el conquistador de una ciudad.
Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
33 En el regazo se echan las suertes, pero de Yahvé depende toda decisión.
Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.
