< Proverbios 14 >

1 La mujer sabia edifica su casa, la necia con sus manos la derriba.
Ny vehivavy hendry dia samy manao ny tranony; Fa ny adala kosa mandrava ny tranony amin’ ny tànany.
2 El que teme a Yahvé, va por el camino derecho, el que lo menosprecia, camina por sendas tortuosas.
Mandeha mahitsy izay matahotra an’ i Jehovah; Fa mivily lalana kosa izay maniratsira Azy.
3 En la boca del necio está el azote de su orgullo; mas a los sabios les sirven de guarda sus labios.
Eo am-bavan’ ny adala misy tsorakazon’ ny fiavonavonana; Fa ny molotry ny hendry miaro ny tenany.
4 Sin bueyes queda vacío el pesebre; en la mies abundante se muestra la fuerza del buey.
Raha tsy misy omby, dia foana ny fihinanam-bilona; Fa be ny fitomboan-karena azo amin’ ny herin’ ny omby.
5 El testigo fiel no miente, el testigo falso, empero, profiere mentiras.
Ny vavolombelona mahatoky tsy mba mety mandainga; Fa mamoaka lainga kosa ny vavolombelona tsy mahatoky.
6 El mofador busca la sabiduría, y no da con ella; el varón sensato, en cambio, se instruye fácilmente.
Ny mpaniratsira mba mitady fahendrena, fa tsy mahita; Fa ny manan-tsaina mora mahazo fahalalana.
7 Toma tú el rumbo opuesto al que sigue el necio, pues no encuentras en él palabras de sabiduría.
Mialà eo anatrehan’ ny olona adala, Fa tsy ho hitanao aminy ny molotry ny fahalalana.
8 La sabiduría del prudente está en conocer su camino, mas a los necios los engaña su necedad.
Ny mitandrina ny alehany no fahendren’ ny mahira-tsaina; Fa fitaka ny hadalan’ ny adala.
9 El necio se ríe de la culpa; mas entre los justos mora la gracia.
Ny adala ihomehezan’ ny fanati-panonerana; Fa ao amin’ ny marina no misy fankasitrahana.
10 El corazón conoce sus propias amarguras, y en su alegría no puede participar ningún extraño.
Ny fo no mahalala ny fangidian’ ny alahelony; Ary tsy raharahan’ ny olon-kafa ny hafaliany.
11 La casa de los impíos será arrasada, pero florecerá la morada de los justos.
Ravana ny tranon’ ny ratsy fanahy; Fa ambinina ny lain’ ny marina.
12 Caminos hay que a los ojos parecen rectos, mas en su remate está la muerte.
Misy lalana ataon’ ny olona ho mahitsy, Kanjo lalana mivarina any amin’ ny fahafatesana no iafarany.
13 Aun en la risa siente el corazón su dolor, y la alegría termina en tristeza.
Na dia mihomehy aza, dia ory ihany ny fo, Ary ny faran’ ny hafaliana dia alahelo.
14 De sus caminos se harta el insensato, como de sus frutos el hombre de bien.
Ny mihemotra am-po dia ho voky ny alehany; Fa ny tsara fanahy kosa ho voky ny azy ihany.
15 El simple cree cualquier cosa, el hombre cauto mira dónde pone su pie.
Ny kely saina mino ny teny rehetra; Fa ny mahira-tsaina mandinika ny diany.
16 El sabio es temeroso y se aparta del mal; el fatuo se arroja sin pensar nada.
Ny hendry matahotra ka mivily tsy ho amin’ ny ratsy; Fa ny adala fatra-pirehareha ka matokitoky foana.
17 El que pronto se enoja comete locuras, y el malicioso será odiado.
Izay malaky tezitra dia manao adaladala; Ary ny olona mamoron-tsain-dratsy dia ankahalaina.
18 Los simples recibirán por herencia la necedad, mientras los juiciosos se coronan de sabiduría.
Ny kely saina dia handova fahadalana; Fa ny mahira-tsaina mahazo ny fahalalana ho satro-boninahiny.
19 Se postran los malos ante los buenos, y los impíos a las puertas de los justos.
Ny ratsy fanahy miondrika eo anatrehan’ ny tsara fanahy, Ary ny meloka dia eo am-bavahadin’ ny marina.
20 El pobre es odioso aun a su propio amigo, el rico tiene numerosos amigos.
Ny malahelo dia halan’ ny havany aza; Fa ny manan-karena no tian’ ny maro.
21 Peca quien menosprecia a su prójimo, bienaventurado el que se apiada de los pobres.
Izay manao tsinontsinona ny namany dia manota; Fa endrey ny fahasambaran’ izay mamindra fo amin’ ny ory!
22 ¡Cómo yerran los que maquinan el mal! ¡Y cuánta gracia y verdad obtienen los que obran el bien!
Tsy mivily va izay manao asa ratsy? Fa famindram-po sy fahamarinana no ho an’ izay manao asa tsara.
23 En todo trabajo hay fruto, mas el mucho hablar solo conduce a la miseria.
Ny fisasarana rehetra misy valiny avokoa; Fa ny molotra mibedibedy foana tsy mba ahazoana na inona na inona.
24 Las riquezas pueden servir de corona para un sabio, mas la necedad de los necios es siempre necedad.
Satroboninahitry ny hendry ny hareny; Fa ny fahadalan’ ny adala dia fahadalana ihany.
25 El testigo veraz salva las vidas; pero el que profiere mentiras es un impostor.
Ny vavolombelona marina mamonjy ain’ olona; Fa izay mamoaka lainga dia tena fitaka.
26 Del temor de Yahvé viene la confianza del fuerte, y sus hijos tendrán un refugio.
Ny fahatahorana an’ i Jehovah dia fiarovana mahatoky, Ary ny zanany hahazo fialofana.
27 El temor de Yahvé es fuente de vida para escapar de los lazos de la muerte.
Ny fahatahorana an’ i Jehovah no loharanon’ aina, Hanalavirana ny fandriky ny fahafatesana.
28 La gloria del rey está en el gran número de su pueblo; la escasez de gente es la ruina del príncipe.
Ny fahabetsahan’ ny vahoaka no voninahitry ny mpanjaka; Fa ny havitsiany kosa no fietreny.
29 El tardo en airarse es rico en prudencia, el impaciente pone de manifiesto su necedad.
Be saina izay mahatsindry fo; Fa ny malaky tezitra mampiseho ny fahadalany.
30 Un corazón tranquilo es vida del cuerpo, carcoma de los huesos es la envidia.
Ny fo mionona no fiainan’ ny nofo; Fa ny fahamaimaizan-tsaina dia mahalò ny taolana.
31 Quien oprime al pobre ultraja a su Creador, mas le honra aquel que del necesitado se compadece.
Izay mampahory ny mahantra dia manala baraka ny Mpanao azy; Fa ny mamindra fo aminy kosa dia manome voninahitra Azy.
32 Al malvado le pierde su propia malicia; el justo, al contrario, tiene esperanza cuando muere.
Ny ratsy fanahy azera noho ny haratsiany; Fa ny marina matoky, na dia mby ao amin’ ny fahafatesana aza.
33 En el corazón del prudente mora la sabiduría; incluso los ignorantes la reconocerán.
Mandry tsara ao am-pon’ ny manan-tsaina ny fahendrena; Fa ny an’ ny adala kosa dia miharihary.
34 La justicia enaltece a un pueblo; el pecado es el oprobio de las naciones.
Ny fahamarinana manandratra ny firenena; Fa ny ota kosa dia fahafaham-baraka amin’ ny olona
35 El ministro sabio es para el rey objeto de favor, el inepto, objeto de ira.
Ny fankasitrahan’ ny mpanjaka dia amin’ ny mpanompo hendry; Fa ny fahatezerany kosa amin’ ny manao izay mahamenatra.

< Proverbios 14 >