< Maahmaahyadii 23 >
1 Markaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
When you sit down to dine with a ruler, consider carefully what is set before you,
2 Oo mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
and put a knife to your throat if you possess a great appetite.
3 Cuntadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
Do not crave his delicacies, for that food is deceptive.
4 Ha isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
Do not wear yourself out to get rich; be wise enough to restrain yourself.
5 Ma waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
When you glance at wealth, it disappears, for it makes wings for itself and flies like an eagle to the sky.
6 Kan isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
Do not eat the bread of a stingy man, and do not crave his delicacies;
7 Waayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
for he is keeping track, inwardly counting the cost. “Eat and drink,” he says to you, but his heart is not with you.
8 Wixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
You will vomit up what little you have eaten and waste your pleasant words.
9 Nacas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
Do not speak to a fool, for he will despise the wisdom of your words.
10 Soohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
Do not move an ancient boundary stone or encroach on the fields of the fatherless,
11 Waayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
for their Redeemer is strong; He will take up their case against you.
12 Qalbigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
Apply your heart to instruction and your ears to words of knowledge.
13 Ilmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
Do not withhold discipline from a child; although you strike him with a rod, he will not die.
14 Ul baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa. (Sheol )
Strike him with a rod, and you will deliver his soul from Sheol. (Sheol )
15 Wiilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
My son, if your heart is wise, my own heart will indeed rejoice.
16 Haah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
My inmost being will rejoice when your lips speak what is right.
17 Qalbigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
Do not let your heart envy sinners, but always continue in the fear of the LORD.
18 Waayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
For surely there is a future, and your hope will not be cut off.
19 Wiilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
Listen, my son, and be wise, and guide your heart on the right course.
20 Ha dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
Do not join those who drink too much wine or gorge themselves on meat.
21 Waayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
For the drunkard and the glutton will come to poverty, and drowsiness will clothe them in rags.
22 Dhegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
Listen to your father who gave you life, and do not despise your mother when she is old.
23 Runta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
Invest in truth and never sell it— in wisdom and instruction and understanding.
24 Kii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
The father of a righteous man will greatly rejoice, and he who fathers a wise son will delight in him.
25 Aabbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
May your father and mother be glad, and may she who gave you birth rejoice!
26 Wiilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
My son, give me your heart, and let your eyes delight in my ways.
27 Waayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
For a prostitute is a deep pit, and an adulteress is a narrow well.
28 Sida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
Like a robber she lies in wait and multiplies the faithless among men.
29 Bal yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaints? Who has needless wounds? Who has bloodshot eyes?
30 Waa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
Those who linger over wine, who go to taste mixed drinks.
31 Ha fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
Do not gaze at wine while it is red, when it sparkles in the cup and goes down smoothly.
32 Ugu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
In the end it bites like a snake and stings like a viper.
33 Indhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
Your eyes will see strange things, and your mind will utter perversities.
34 Oo waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.
You will be like one sleeping on the high seas or lying on the top of a mast:
35 Waxaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.
“They struck me, but I feel no pain! They beat me, but I did not know it! When can I wake up to search for another drink?”