Mateyo 5
1 Yesu mpwalabona likoto linene lya bantu balikumukonkela, walatanta pa mulundu ne kwikala panshi pamo ne beshikwiya bakendi,
A Jezus widząc lud, wstąpił na górę; a gdy usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.
2 walatatika kubeyisha kambeti,
A otworzywszy usta swe, uczył je, mówiąc:
3 “Bakute colwe abo bacinka manungo pali Lesa, pakwinga Bwami bwa kwilu ni bwabo.
Błogosławieni ubodzy w duchu; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
4 bakute colwe, bantu balalilinga, pakwinga Lesa nakabaumbulushe.
Błogosławieni, którzy się smęcą; albowiem pocieszeni będą.
5 bakute colwe, bantu balicepesha, pakwinga nibakatambule ico Lesa ncalabalaya.
Błogosławieni cisi; albowiem oni odziedziczą ziemię.
6 bakute colwe, bantu balanyumfunga nsala ne nyotwa ya kwinsa cilayandanga Lesa, pakwinga nibakekutishiwe.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości; albowiem oni nasyceni będą.
7 bakute colwe bantu bakute nkumbo kubanabo, pakwinga Lesa nakabanyumfwile nkumbo.
Błogosławieni miłosierni: albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
8 bakute colwe, bantu baswepa myoyo, pakwinga nibakabone Lesa.
Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.
9 bakute colwe bantu balaletenga lumuno, pakwinga nibakakwiweti bana ba Lesa.
Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą.
10 Bakute colwe bantu balapenshewanga, pacebo cakwinsa calulama, pakwinga Bwami bwa kwilu nibwabo.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
11 “Mwalelekwa, omulatukanwanga, kupenshewa, ne kumubepesha bintu bingi bbyaipa pacebo cakwambeti munkonkelenga.
Błogosławieni jesteście, gdy wam złorzeczyć będą, i prześladować was, i mówić wszystko złe przeciwko wam, kłamając dla mnie.
12 Kamusamwani, kayi kamukondwani, pakwinga cilambo cenu kwilu nicinene. Naboyo bashinshimi, amwe kamutana musemwa, balabapenshewa munshila yopeleyo.”
Radujcie się, i weselcie się; albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech; tak bowiem prześladowali proroki, którzy byli przed wami.
13 “Amwe mulyeti mucele wa bantu bonse pacishi capanshi, nomba na mucele usambuluka, nicani celela kubweshulula mbuli ncowanga? Ulabulu ncito, nikutayowa pansa kaulyataulwa ne bantu.
Wy jesteście sól ziemi; jeźli tedy sól zwietrzeje, czemże solić będą? Do niczego się już nie zgodzi, tylko aby była precz wyrzucona i od ludzi podeptana.
14 “Amwe mulyeti mumuni wishikumunikila bantu bonse mucishi. Munshi webakwa pa mulundu nkawelela kubula kubonekela.
Wy jesteście światłość świata, nie może się miasto ukryć na górze leżące.
15 Paliya muntu ukute kubangilisha lampi nekwifwekelela munongo, nsombi bakute kubika pacakubikapo lampi, kwambeti umunikile bantu bonse bali mung'andomo,
Ani zapalają świecy, i stawiają jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszystkim, którzy są w domu.
16 Cimo cimo nenjamwe munikani pamenso abantu, kwambeti babona ncito shenu shaina, bakatembaule Bameshenu ba kwilu.
Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby uczynki wasze dobre widzieli, a chwalili ojca waszego, który jest w niebiesiech.
17 “Kamutayeyeti ndesakupwisha Milawo ya Mose, ne biyisho bya bashinshimi. Ame ndiyakwisa kwipwisha sobwe, nsombi kwisa kwikwanilisha.
Nie mniemajcie, abym przyszedł rozwiązywać zakon albo proroki; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.
18 Cakubinga ndamwambilishingeti kwilu necishi capanshi kabitanabipwa, paliya libala nilikaba ling'aneconi lya Mulawo lyeshi likafumemo, mpaka byonse bikakwanilishiwe.
Zaprawdę bowiem powiadam wam: Aż przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie przeminie z zakonu, ażby się wszystko stało.
19 Neco muntu labulunga kukonka mulawo umo uli mumilawo iyi, nambi kauli ung'aneconi, ne kwiyishako nabambi kwambeti naboyo babule kukonka, nakabe mung'ana mu Bwami bwa kwilu. Nomba muntu uliyense lakonkonga Milawo, ne kwiyishako nabambi kwambeti naboyo baikonke, nakabe mukulene mu Bwami bwa kwilu.
Kto by tedy rozwiązał jedno z tych przykazań najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, najmniejszym będzie nazwany w królestwie niebieskiem; a ktokolwiek by czynił i uczył, ten będzie wielkim nazwany w królestwie niebieskiem.
20 Encondamwambililingeti, na bululami bwenu nkabwapita bululami bwa beshikwiyisha milawo ya Mose ne Bafalisi, nteti mukengilemo mu Bwami bwa kwilu pimbi.
Albowiem powiadam wam: Jeźli nie będzie obfitsza sprawiedliwość wasza, niż nauczonych w Piśmie i Faryzeuszów, żadnym sposobem nie wnijdziecie do królestwa niebieskiego.
21 “Mwalanyumfwa kwambeti, kaindi bantu balambilweti ‘Kotashina, uliyense lashini munendi welela komboloshewa ku nkuta.’
Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz zabijał; a ktobykolwiek zabił, będzie winien sądu;
22 Nsombi lino ame ndamwambilingeti, muntu uliyense lakalalilinga mukwabo welela kupewa mulandu ku nkuta, Uliyense lambilinga munendi eti, ‘Omuluya’ Welela komboloshewa ku Nkuta. Nomba uliyense lambilinga munendi eti, ‘Cishilu’ Nendi welela kuyamu mulilo wa Gehena. (Geenna g1067)
Ale ja wam powiadam: Iż każdy, kto się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu; a ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha; będzie winien rady, a ktokolwiek rzecze: Błaźnie! będzie winien ognia piekielnego. (Geenna g1067)
23 “Neco na ulesa necipo cakobe cakubenga kuli Lesa pa nteme, kayi wanuka kwambeti, munobe ukute mulandu nenjobe,
A tak jeźlibyś ofiarował dar twój na ołtarzu, a tam byś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie,
24 koshiya cipo cakobeco pambali pa nteme, koya unyumfwane mulumuno ne munobe, wenseco bwela ubenge cipo cakobe kuli Lesa panteme.
Zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a odejdź, pierwej się pojednaj z bratem twoim; a potem przyszedłszy ofiaruj dar twój.
25 “Kamufwambananga kunyumfwana ne muntu ngolepishili kamutana mushika ku nkuta. Kutineti ingaukutwala ku momboloshi, nendi momboloshi, ingaukubika mu makasa a mushilikali uyo welela kukuwala mu jele.
Zgódź się z przeciwnikiem twoim rychło, pókiś jest z nim w drodze, by cię snać przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia by cię podał słudze, i byłbyś wrzucony do więzienia.
26 Cakubinga ndakwambilishinga, nukekale mujele mpaka ukapwishe kulipila mwelo wamali a mulandu.”
Zaprawdę ci powiadam: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
27 “Mwalanyumfwa kwambeti kaindi bantu balambilweti, ‘Kotapombola.’
Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz cudzołożył;
28 Nomba lino ame ndamwambilingeti muntu uliyense lamulangishishinga mutukashi cakumukumbwa, lamupombolo kendi mumoyo wakendi.
Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem.
29 Na linso lyakobe lilakwipishinga, ulikolobolemo ulitaye. Caina kutayako lubasu lumo lwa mubili wakobe, kupita kuba ne mubili wakwana ne kuwalwa mu Gehena. (Geenna g1067)
Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
30 Kayi na cikasa cakobe cakululyo cilakwipishinga, ucitimbule ucitaye. Caina kutayako lubasu lumo lwamubili wakobe, kupita kuba ne mubili wakwana ne kuwalwa mu Gehena. (Geenna g1067)
A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
31 “Kayi kaindi balambilweti, ‘Na muntu uleka mukashendi, amulembele ne kumupa cipepala cabushike.’
Zasię rzeczono: Ktobykolwiek opuścił żonę swoją, niech jej da list rozwodny;
32 Nomba ame lino ndamwambilingeti, uliyense lalekenga mukashendi pacebo cimbi cabula kuba cabupombo, uyo mukashi ebwa kumutuloba naumbi lenshi bupombo, nendi mutuloba uyo lamwebe ukute mulandu wabupombo.
Ale Ja wam powiadam: Ktobykolwiek opuścił żonę swoję oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo, a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.
33 “Kayi mwalamfweti, kaindi bantu balambilweti, ‘Kotaumbila cabwepeshi, nsombi cinse ncowalalumbila kuli Lesa.’
Słyszeliście zasię, iż rzeczono starym: Nie będziesz krzywo przysięgał, ale oddasz Panu przysięgi twoje;
34 Nomba ame ndamwambilingeti, lekani kulumbila sobwe. Kamutalumbilangeti, kwilu kwine nditu! pakwinga kwilu ekuli cipuna ca Mwami Lesa,
Ale Ja wam powiadam, abyście zgoła nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą;
35 Kamutalumbilangeti, pacishi capanshi nditu! pakwinga pacishi capanshi epakulyata myendo yakendi Lesa. kayi kamutalumbilangeti ‘Pali Yelusalemu nditu!’ Pakwinga Yelusalemu ni munshi wa Mwami mukulene.
Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem nóg jego; ani na Jeruzalem, gdyż jest miasto wielkiego króla;
36 Kamutalumbilangeti, ‘Mutwi wakame nditu,’ Pakwinga nkamwelela kusandula mishishi kuba ituba nambi ishipa.
Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa białym albo czarnym uczynić.
37 Kamwambangoweti, ‘Ee’ Nambi ‘ne.’ Cakusankanyapo pali ibi cilafumunga kuli Waipa usa.”
Ale mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nadto jest, to od złego jest.
38 Mwalanyumfweti kaindi bantu balambilweti, Linso kubenga linso, lino kubenga lino.
Słyszeliście, iż rzeczono: Oko za oko, a ząb za ząb;
39 Nomba ame lino ndamwambilingeti “Kamutabweshelanga caipa kumuntu lamwipishili sobwe. Na muntu ukuma kulicili lya kululyo, akume kayi kulicili lya kucipiko.
Ale Ja wam powiadam: Żebyście się nie sprzeciwiali złemu, ale kto by cię uderzył w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi;
40 Na muntu ukupa mulandu, ne kukukakatisheti umupe mwinjila wakobe, muleke amantile kumo ne munganjo.
I temu, który się z tobą chce prawować, a suknię twoję wziąć, puść mu i płaszcz;
41 Muntu uliyense amukakatisha kwenda nendi mushinso wakilomita imo, wende nendi mushinso wamakilomita abili.
A kto by cię przymuszał iść milę jednę, idź z nim i dwie;
42 Muntu amusenga cintu mupeni. Kayi muntu ayandanga kubweleka cintu kulinjobe kotamukanina.”
Temu, co cię prosi, daj, a od tego, co chce u ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
43 Mwalanyumfweti kaindi bantu balambilweti, Kosuna munobe, mupele mulwani wakobe.
Słyszeliście, iż rzeczono: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego;
44 Nomba ame lino ndamwambilingeti, basuneni balwani benu ne kubapaililako kuli Lesa abo balamupenshenga.
Aleć Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie tym, którzy was przeklinają; dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, i módlcie się za tymi, którzy wam złość wyrządzają i prześladują was;
45 Mwenseco, emposhimubele limo bana ba Bameshenu balikwilu, bakute kuleta lumwi pa bantu baipa ne baina. Kayi bakute kulokela mfula pa bantu baina ne baipa.
Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebiesiech; bo on to czyni, że słońce jego wschodzi na złe i na dobre, i deszcz spuszcza na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe,
46 Na kamusunakowa bantu bamusuni, ngamutambulapo cilambo cini kuli Lesa? Beshimisonko nabo nte ncobakute kwinsa copeleco?
Albowiem jeźli miłujecie te, którzy was miłują, jakąż zapłatę macie? azaż i celnicy tego nie czynią?
47 Kayi nakamupa mitende banse benu bonka, mulenshipo cani capita nabambi? Sena bantu batamwinshi Lesa nkabakute kwinsa copeleco?
A jeźlibyście tylko braci waszych pozdrawiali, cóż osobliwego czynicie? azaż i celnicy tak nie czynią?
48 Kamubani babula kampenda, mbuli Bameshenu bakwilu ncobabula kampenda.
Bądźcież wy tedy doskonałymi, jako i Ojciec wasz, który jest w niebiesiech, doskonały jest.
