Mateyo 12
1 Pabusuba bwa Sabata, bwakupumwina kwa Bayuda, Yesu walikapita mu libala lya maila pamo ne beshikwiya, beshikwiya bakendi balanyumfwa nsala, neco balatatika kuningula ngala sha maila ne kushilya.
In illo tempore abiit Jesus per sata sabbato: discipuli autem ejus esurientes cœperunt vellere spicas, et manducare.
2 Mpobalaboneco Bafalisi, Yesu balamwambileti, “Kamubonani ncobalenshinga beshikwiya benu pabusuba bwa Sabata cabula kusuminishiwa ne Mulawo”
Pharisæi autem videntes, dixerunt ei: Ecce discipuli tui faciunt quod non licet facere sabbatis.
3 Nendi walabambileti, “Sena muliya kubelengapo ncalensa Dafeti, mpwalanyumfwa nsala pamo ne banendi mbwalikuba nabo?
At ille dixit eis: Non legistis quid fecerit David, quando esuriit, et qui cum eo erant:
4 Ntepasa walakengila mu Ng'anda ya Lesa, kuya kulya shinkwa wishikubengwa kuli Lesa ico calikuba catonda, nkabalikuba basuminishiwa ne mulawo kulya shinkwa uyo sobwe, nsombi beshimilumbo.
quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis comedit, quos non licebat ei edere, neque his qui cum eo erant, nisi solis sacerdotibus?
5 Mpani muliya kubelengapo mu Milawo kwambeti, beshimilumbo nabo balikupwaya mulawo pabusuba bwa Sabata ne kuboneketi baliya mulandu.
aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant, et sine crimine sunt?
6 Cakubinga ndamwambilishingeti, mpwali pano wapita Ng'anda ya Lesa.
Dico autem vobis, quia templo major est hic.
7 Nshinga nemucishi bupandulushi bwa Maswi a Lesa alambangeti, ‘Nkandayandangeti bantu bampe milumbo sobwe, nsombi ndayandangeti bantu benshilenga nkumbo kubanabo. nsuni nkumbo, kupita milumbo, anu ne mutambili bantu babula bwipishi eti bakute bwipishi,’
Si autem sciretis, quid est: Misericordiam volo, et non sacrificium: numquam condemnassetis innocentes:
8 Pakwinga Mwana Muntu emwine busuba bwa Sabata.”
dominus enim est Filius hominis etiam sabbati.
9 Mpwalafumapo Yesu walakengila mu ng'anda yakupaililamo,
Et cum inde transisset, venit in synagogam eorum.
10 Umo mwalikuba muntu watontola cikasa, bantu nabambi balikuyanda pakumucaninapo mulandu wakumubepeshela Yesu, balamwipusheti, “Sena Milawo yasuminisha kusengula muntu pabusuba bwa Sabata?”
Et ecce homo manum habens aridam, et interrogabant eum, dicentes: Si licet sabbatis curare? ut accusarent eum.
11 Nendi Yesu walabakumbuleti, “Niyani palinjamwe ukute kambelele kamowa, welela kubula kukatampula kawila mucisengu pa busuba bwa Sabata?
Ipse autem dixit illis: Quis erit ex vobis homo, qui habeat ovem unam, et si ceciderit hæc sabbatis in foveam, nonne tenebit et levabit eam?
12 Nomba muntu ntewapita mbelele! Na nico ekwambeti Milawo yasuminisha kwinsa byaina pabusuba bwa Sabata.”
Quanto magis melior est homo ove? itaque licet sabbatis benefacere.
13 Neco walamwambila usa muntu, “Tandabula cikasa cakobe!” Nendi walatandabula, popelapo cikasa cakendi calaba cena mbuli cinendi.
Tunc ait homini: Extende manum tuam. Et extendit, et restituta est sanitati sicut altera.
14 Popelapo basa Bafalisi balapula kuya kupangana mobelela kumushinina Yesu.
Exeuntes autem pharisæi, consilium faciebant adversus eum, quomodo perderent eum.
15 Yesu mpwalanyumfweti balapangananga, walafumamo. Abo bantu bonse balikumukonkela walikubasengula malwashi onse.
Jesus autem sciens recessit inde: et secuti sunt eum multi, et curavit eos omnes:
16 Nomba nendi walabakonkomesha kwambeti, kabatamuyubululanga,
et præcepit eis ne manifestum eum facerent.
17 walenseco kwambeti ncalamba Lesa kumushinshimi wakendi Yesaya cikwanilishiwe cakwambeti,
Ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem:
18 “kamubonani, musebenshi wakame uyu ngondalasala, Ndimusuni, moyo wakame wakondwa nendi, Ninkabike Mushimu mulyendiye. Nendi nakakambaukenga shalombolosho kubantu ba mishobo naimbi,
[Ecce puer meus, quem elegi, dilectus meus, in quo bene complacuit animæ meæ. Ponam spiritum meum super eum, et judicium gentibus nuntiabit.
19 Nteti akatotekepo, nambi kompolola sobwe, Paliya muntu eti akanyumfwepo liswi akendi munshila sha muminshi,
Non contendet, neque clamabit, neque audiet aliquis in plateis vocem ejus:
20 Nendi nteti akatyokole litete lyomfwama, nambi kushima muniko ulayandanga kushimika, mpaka cancinencine cikakwane,
arundinem quassatam non confringet, et linum fumigans non extinguet, donec ejiciat ad victoriam judicium:
21 Kupembelela kwa bantu bonse nikukabikwe mu lina lyakendi.”
et in nomine ejus gentes sperabunt.]
22 Panyuma pakendi bantu balaleta muntu washipilwa, kayi utacikonsho kwamba wekatwa ne mishimu yaipa, Yesu walamusengula, walatatika kwamba ne kubona cena.
Tunc oblatus est ei dæmonium habens, cæcus, et mutus, et curavit eum ita ut loqueretur, et videret.
23 Bantu bangi balakankamana kabambeti, “Sena uyu nte mwanendi Dafeti?”
Et stupebant omnes turbæ, et dicebant: Numquid hic est filius David?
24 Nomba Bafalisi mpobalanyumfweco balambeti, “Sobwe, ngofu shakupulisha mishimu yaipa lashifulunga kuli belezebulu mukulene wa mishimu yaipa.”
Pharisæi autem audientes, dixerunt: Hic non ejicit dæmones nisi in Beelzebub principe dæmoniorum.
25 Yesu mpwaleshiba ncebalikuyeya walabambileti, “Cishi ciliconse capansana mu makoto makoto ne kutatika kulwana, nkacela kwikalisha nsombi ngaconongeka. Nambi bantu mu munshi, ne mumikowa batatika kubukilana ne kulwana, uwo munshi nambi mukowa nkapelela kuba kunyumfwana sobwe.
Jesus autem sciens cogitationes eorum, dixit eis: Omne regnum divisum contra se desolabitur: et omnis civitas vel domus divisa contra se, non stabit.
26 Na bali mubwami bwa Satana kabapulishana palwabo bene, ekwambeti bapansana, inga bwami bwakendi Satana ngabuyumeconi?
Et si Satanas Satanam ejicit, adversus se divisus est: quomodo ergo stabit regnum ejus?
27 Na ame kamung'ambeti ndapulishinga mishimu yaipa ne ngofu sha belezebulu, inga beshikwiya benu balo balapulishinga mishimu yaipa ne ngofu shabani? Ecebo cakendi beshikwiya benu ebabanga bakamboni pacilubo cenu.
Et si ego in Beelzebub ejicio dæmones, filii vestri in quo ejiciunt? ideo ipsi judices vestri erunt.
28 Na ame ndapulishinga mishimu yaipa ne ngofu ya Mushimu wa Lesa, anu ekwambeti Lesa latatiki kubika Bwami bwakendi pakati penu.”
Si autem ego in Spiritu Dei ejicio dæmones, igitur pervenit in vos regnum Dei.
29 Paliya muntu welela kwingila mu ng'anda ya muntu wangofu kuya kumantamo buboni bwakendi, katanamusunga muntu wangofuyo. Enseco welela kuya kumantamo bintu mung'andomo.
Aut quomodo potest quisquam intrare in domum fortis, et vasa ejus diripere, nisi prius alligaverit fortem? et tunc domum illius diripiet.
30 “Uyo labulunga kubela kulubasu lwakame latotekeshananga nenjame, uyo labulunga kunyamfwako kubunganya, nendi ni shikumwaya.
Qui non est mecum, contra me est; et qui non congregat mihi, spargit.
31 Ecebo cakendi ndamwambilishingeti, Lesa nakalekelele bwipishi bonse, ne maswi aipa. Nomba ku muntu lanyanshanga Mushimu Uswepa, Lesa nteti akamulekelelepo.
Ideo dico vobis: Omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus, Spiritus autem blasphemia non remittetur.
32 Ni cimo cimo uliyense lambilinga Mwana Muntu maswi aipa, Lesa nakamulekeleleko, nomba uliyense lanyanshanga Mushimu Uswepa, Lesa nteti akamulekelelepo sobwe pacino cindi, nambi mucindi cakuntangu.” (aiōn g165)
Et quicumque dixerit verbum contra Filium hominis, remittetur ei: qui autem dixerit contra Spiritum Sanctum, non remittetur ei, neque in hoc sæculo, neque in futuro. (aiōn g165)
33 Na mwambeti citondo ici caina, ekwambeti ne bisepo byakendi byaina, kayi mwambeti, citondo ici caipa, ekwambeti ne bisepo byakendi byaipa, citondo cikute kwishibikwa kubisepo byakendi.
Aut facite arborem bonam, et fructum ejus bonum: aut facite arborem malam, et fructum ejus malum: siquidem ex fructu arbor agnoscitur.
34 Bana banjoka amwe! Ngamucikonsheconi kwamba byaina pakwinga mwaipa? Pakwinga mulomo ukute kwamba byesula mumoyo.
Progenies viperarum, quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali? ex abundantia enim cordis os loquitur.
35 Muntu waina ukute kupulisha byaina kufuma pamulunda wa buboni bwakendi bwaina. Nendi muntu waipa ukute kupulisha byaipa kufuma pamulunda wa buboni bwakendi bwaipa.
Bonus homo de bono thesauro profert bona: et malus homo de malo thesauro profert mala.
36 Ndamwambilishingeti pa busuba bwalombolosho, bantu ni bakacanike ne mulandu pa maswi abula kwelela ngobalikwamba,
Dico autem vobis quoniam omne verbum otiosum, quod locuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die judicii.
37 pakwinga nemaswi akobe nukacaniketi uliya mulandu, kayi maswi akobe nakakupeshe mulandu.
Ex verbis enim tuis justificaberis et ex verbis tuis condemnaberis.
38 Beshikwiyisha milawo ya Mose ne Bafalisi balamwambila Yesu eti, “Bashikwiyisha, tulayandanga mutulesheko cingashilo cishikukankamanisha.”
Tunc responderunt ei quidam de scribis et pharisæis, dicentes: Magister, volumus a te signum videre.
39 Nomba nendi Yesu walambeti, Ha! Kwipa musemano uwu wabantu babula lushomo balayandanga kubona cingashilo cishikukankamanisha, Nomba nteti bakacibonepo sobwe cingashilo kupatulakowa cisa ca mushinshimi Yona.
Qui respondens ait illis: Generatio mala et adultera signum quærit: et signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ prophetæ.
40 Mbuli Yona usa ncalikuba mulibunda lya luswi lunene lusa masuba atatu, munshi ne mashiku, nendi Mwana Muntu na kabikwe panshi mubulongo masuba atatu, munshi ne mashiku.
Sicut enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus noctibus, sic erit Filius hominis in corde terræ tribus diebus et tribus noctibus.
41 Bantu baku Ninive, nibakapundukile pamo ne bantu ba musemanowu pa busuba bwa lombolosho, kwambeti bantu ba ku ninive bakabatotekeko, nte pasa balo balalapa mpobalanyumfwa kukambauka kwa Yona. Nsombi pano mpwali wapita Yona.
Viri Ninivitæ surgent in judicio cum generatione ista, et condemnabunt eam: quia pœnitentiam egerunt in prædicatione Jonæ, et ecce plus quam Jonas hic.
42 Pa busuba bwalombolosho, mwami mutukashi waku Sheba nakapunduke pamo ne bantu bamusemanuwu, nakese akabatoteke. Pakwinga nendi walenda musuma, kwisa kunyumfwa kwamba kwa mano a mwami Solomoni, nomba pano pali wapita Solomoni.
Regina austri surget in judicio cum generatione ista, et condemnabit eam: quia venit a finibus terræ audire sapientiam Salomonis, et ecce plus quam Salomon hic.
43 “Na mushimu waipa ulapulu mu muntu, ukute kuya kwendenda mucishi cabula menshi, kulangaula musena wakupumwininako, nomba nkaukute kucanika.
Cum autem immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca arida, quærens requiem, et non invenit.
44 Neco ukute kwambeti, ndabwelenga kung'anda kwakame kusa nkondalapula, lino washika ukute ucana mung'anda musa muli tonto, mwapyangwa ne kubambwa cena.
Tunc dicit: Revertar in domum meam, unde exivi. Et veniens invenit eam vacantem, scopis mundatam, et ornatam.
45 Ukute kuya kumanta mishimu inendi isanu ne ibili yaipa kupita walo, panyuma pakendi yonse ikute kuya kwingila ne kwikalilila mopelomo. Neco bwikalo bwa muntu uyo bukute kwipa kupita ncalikuba pakutanguna, nicikabeco kumusemanuwu waipa.”
Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus secum nequiores se, et intrantes habitant ibi: et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. Sic erit et generationi huic pessimæ.
46 Yesu kacamba ne bantu bangi basa, bakwabo ne banyina balashika, balemana pansa, balikuyanda kwambako nendi.
Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater ejus et fratres stabant foris, quærentes loqui ei.
47 Lino muntu naumbi walakamwambila Yesu kwambeti, “Banyoko ne bakwenu bali apa pansa balayandanga kwambako ne njobe.”
Dixit autem ei quidam: Ecce mater tua, et fratres tui foris stant quærentes te.
48 Yesu walamukumbuleti, “Anu bama ni bani? Ne bakwetu nibani?”
At ipse respondens dicenti sibi, ait: Quæ est mater mea, et qui sunt fratres mei?
49 Mpwalambeco walatondeka kwalikuba beshikwiya bakendi ne kwambeti, Ame aba e Bama ne bakwetu,
Et extendens manum in discipulos suos, dixit: Ecce mater mea, et fratres mei.
50 Pakwinga uliyense lenshinga kuyanda kwa Bata ba kwilu, uyo emukwetu mutuloba, enkashi yakame, kayi e Bama.
Quicumque enim fecerit voluntatem Patris mei, qui in cælis est, ipse meus frater, et soror, et mater est.
