Maliko 4
1 Kayi Yesu walatatika kwiyisha mumbali mwa lwenje. Likoto linene lya bantu lyalabungana nkwalikuba, cakwinseti walatanta mubwato mwalakekala capataliko, nalyo likoto lya bantu lyalekala kumunta mumbali mwa lwenje.
耶穌又在海邊教訓人。有許多人到他那裏聚集，他只得上船坐下。船在海裏，眾人都靠近海，站在岸上。
2 Walatatika kubeyisha bintu bingi mumikonshanyo. Walambeti,
耶穌就用比喻教訓他們許多道理。在教訓之間，對他們說：
3 “Kamunyumfwani! Muntu naumbi walaya kumwaya mbuto mulibala.
「你們聽啊！有一個撒種的出去撒種。
4 Mpwalikumwaya mbuto, nashimbi shalawila mumbali mwanshila, neco kwalesa bikeni byalashilya.
撒的時候，有落在路旁的，飛鳥來吃盡了；
5 Mbuto nashimbi shalawila pa mabwe pabula bulongo bwingi. Shalamena bwangu, pakwinga nkapalikuba bulongo bwingi.
有落在土淺石頭地上的，土既不深，發苗最快，
6 Nomba lisuba mpolyatantako, mumena walanyana ne lumwi pakwinga nkashalikuba ne myanda yashimpa.
日頭出來一曬，因為沒有根，就枯乾了；
7 Mbuto nashimbi shalawila pa myunga, nomba myunga yalakula ne kufwekelela mumena, neco uliya kusema bisepo.
有落在荊棘裏的，荊棘長起來，把它 擠住了，就不結實；
8 Nomba nashimbi shalawila pabulongo bwabolela, shalamena ne kukula cena, shalatatika kusema bisepo, nashimbi makumi atatu, nashimbi makumi asanu ne limo, nashimbi shalasema mwanda umo kupita mbuto shalamwaiwa.”
又有落在好土裏的，就發生長大，結實有三十倍的，有六十倍的，有一百倍的」；
9 Pakupwililisha, Yesu walambeti, “Uyo ukute matwi anyumfwe!”
又說：「有耳可聽的，就應當聽！」
10 Yesu mpwalekala enka, nabambi balikuba bekala pepi nendi pamo ne basa likumi ne babili balesa kumwipusha sha mikoshanyo isa.
無人的時候，跟隨耶穌的人和十二個門徒問他這比喻的意思。
11 Nendi walabakumbuleti, “Amwe mulapewa casolekwa ca Bwami bwa Lesa, nomba kuli balikunsa byonse bilenshikinga mu mikoshanyo
耶穌對他們說：「上帝國的奧祕只叫你們知道，若是對外人講，凡事就用比喻，
12 kwambeti, “kulanga kabalanga, nsombi kabatalangishishi, kunyumfwa kabayumfwa, nomba kabatanyumfwishishi, pakwinga na bensoco, ngabasanduka, Nendi Lesa ngaubalekelela.”
叫他們 看是看見，卻不曉得； 聽是聽見，卻不明白； 恐怕他們回轉過來，就得赦免。」
13 Yesu walabepusheti, “Sena nkamuna munyumfwishisha mukoshanyo uwu? Inga lino nimukanyumfwishisheconi mikoshanyo naimbi?
又對他們說：「你們不明白這比喻嗎？這樣怎能明白一切的比喻呢？
14 Shikumwaya mbuto ulyeti shikukambauka maswi a Lesa.
撒種之人所撒的就是道。
15 Mbuto shalakawila mumbali munshila, shilemanininga bantu bakute kunyumfwa maswi a Lesa, nomba banyumfwa, cabwangubwangu Satana ukute kwisa kwafunyamo maswi amwaiwa mukati mwabo.
那撒在路旁的，就是人聽了道，撒但立刻來，把撒在他心裏的道奪了去。
16 Kayi mbuto shisa shalakawila pa mabwe, shilemanininga bantu bakute kunyumfwa maswi a Lesa ne kwatambula pa cindi copeleco mwakukondwa.
那撒在石頭地上的，就是人聽了道，立刻歡喜領受，
17 Nomba pakwinga maswi awo aliyawa miyanda, bakute kulikakatishako kacindi kafupi. Bacana mapesho ne bishikubaba pacebo ca maswi a Lesa, bakute kutyompwa bwangu.
但他心裏沒有根，不過是暫時的，及至為道遭了患難，或是受了逼迫，立刻就跌倒了。
18 Nomba mbuto nashimbi shalakawila pa myunga, shilemanininga bantu bakute kunyumfwa maswi a Lesa,
還有那撒在荊棘裏的，就是人聽了道，
19 nomba cebo cakufula kwa bishikutatisha pa buyumi bwabo pacindi cino, ne bwikalo bwalunkumbwa lwabuboni, ne bintu nabimbi, bikute kwingila ne kufwekelela maswi awa, neco nkakute kusema bisepo. (aiōn g165)
後來有世上的思慮、錢財的迷惑，和別樣的私慾進來，把道擠住了，就不能結實。 (aiōn g165)
20 Imbuto isho shalakawila pa bulongo bwabolela, shilemanininga bantu bakute kunyumfwa maswi a Lesa ne kwatambula cena, ne kusema bisepo makumi atatu, nashimbi makumi asanu ne limo, nashimbi mwanda umo kupita isho shalabyalwa.”
那撒在好地上的，就是人聽道，又領受，並且結實，有三十倍的，有六十倍的，有一百倍的。」
21 Pacindi copeleco walabepusheti, “Nkabakute kufwekelela lampi mu mutanga, nambi kubika panshi pabulili, sena ncobakute kwinsa? Sena nkabakute kubika lampi pantangalala?
耶穌又對他們說：「人拿燈來，豈是要放在斗底下，床底下，不放在燈臺上嗎？
22 Paliya bintu byasolekwa, byeti bikabule kuyubululwa. Kayi paliya bintu byafwekwa byeti bikabule kufwekulwa.
因為掩藏的事，沒有不顯出來的；隱瞞的事，沒有不露出來的。
23 Uyo ukute matwi anyumfwe!”
有耳可聽的，就應當聽！」
24 Yesu walambeti, “Shakoni mano kuli mbyomulanyumfunga. Mupimo ngomulapimininga banenu, munshila imo imo ne njamwe nibakamupimineko, cakubinga nibaka musankanishilepo.
又說：「你們所聽的要留心。你們用甚麼量器量給人，也必用甚麼量器量給你們，並且要多給你們。
25 Pakwinga uyo ukute bingi nakapewe bingi, nomba uyo ukuteko kang'ana, nambi kopelako nkalayeyengeti ukakute nibakamulamune.”
因為有的，還要給他；沒有的，連他所有的也要奪去。」
26 Yesu walambeti, “Bwami bwa Lesa buli mbuli muntu ukute kumwaila mbuto pa bulongo,
又說：「上帝的國如同人把種撒在地上。
27 ukute kuya kona mashiku ne kupunduka bwaca, nasho mbuto shisa shamwaiwa shikute kumena ne kukula. Nomba moshikute kukulila, nkakute kwinshibapo sobwe.
黑夜睡覺，白日起來，這種就發芽漸長，那人卻不曉得如何這樣。
28 Bulongo pacabo bwine bukute kumenesha, mukuya kwa cindi ngala shikute kuboneka, kayi mukuya kwa cindi kukute kupula tubeshi, kumapwililisho kwakendi, inseke shakoma shikute kubamo.
地生五穀是出於自然的：先發苗，後長穗，再後穗上結成飽滿的子粒；
29 bisepo byakoma ukute kubiyangula ne Jekesi, pakwinga cindi ca kutebula cilakwana.”
穀既熟了，就用鐮刀去割，因為收成的時候到了。」
30 Yesu walabepusheti, “Inga Bwami bwa Lesa tubwelanishe necani? Nambi tubwambe mumukoshanyo ulyeconi?
又說：「上帝的國，我們可用甚麼比較呢？可用甚麼比喻表明呢？
31 Bulyeti kambuto ka masitadi, ako pa cindi ca kukabyala kakute kakali kang'ana pa mbuto shonse shakubyala sha pacishi ca panshi.
好像一粒芥菜種，種在地裏的時候，雖比地上的百種都小，
32 Nomba kabyalwa kakute kumena ne kukula kupita mbuto shonse sha matewu shili mulibala, kakute kuba ne misampi inene, cakwinseti bikeni bikute kupangilamo bisangala mulumfwile.”
但種上以後，就長起來，比各樣的菜都大，又長出大枝來，甚至天上的飛鳥可以宿在它 的蔭下。」
33 Yesu walikukambaukila bantu mulumbe mumikoshanyo ingi yamushobowu, mbuli mobelela kukonsha kunyumfwila.
耶穌用許多這樣的比喻，照他們所能聽的，對他們講道。
34 Cakubinga uliya kwambapo nabo ciliconse kwakubula mukoshanyo, nsombi beshikwiya bakendi bonka embwali kubapandulwila byonse babanga pa lubasu bonka.
若不用比喻，就不對他們講；沒有人的時候，就把一切的道講給門徒聽。
35 Pa busuba bopelobo mansailo, Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Katutampukilako kutala kwa lwenje.”
當那天晚上，耶穌對門徒說：「我們渡到那邊去吧。」
36 Neco balashiya likoto lya bantu, ne kutanta nendi mubwato mbwalikubamo, kayi palikuba mato ambi.
門徒離開眾人，耶穌仍在船上，他們就把他一同帶去；也有別的船和他同行。
37 Pacindici kwalesa lukumpwe lunene lwa ngofu, neco mankape alatatika kuma ku bwato, palashala pang'ana kwambeti bwato bwibile.
忽然起了暴風，波浪打入船內，甚至船要滿了水。
38 Nsombi Yesu walikuba mu bwato kunyuma, kaliwona tulo kali watamina pa mutamino. Beshikwiya bakendi balamunyukumuna ne kumwambileti, “Bashikwiyisha, nkamulashingonga mano, kwambeti tulipepi kufwa?”
耶穌在船尾上，枕着枕頭睡覺。門徒叫醒了他，說：「夫子！我們喪命，你不顧嗎？」
39 Walapashamuka ne kulucancilila lukupwe ne kulwambileti “Leka!” Kayi ne kwambila mankape, “Tontola!” Popelapo lukupwe lwalacileka, nawo mankape pa lwenje alamwena tonto.
耶穌醒了，斥責風，向海說：「住了吧！靜了吧！」風就止住，大大地平靜了。
40 Neco Yesu walabepusheti, “nicani ncemwabela ne buyowa bwa swaswalo? Sena mucili babula lushomo?”
耶穌對他們說：「為甚麼膽怯？你們還沒有信心嗎？」
41 Nsombi nabo balanyumfwa buyowa ne kutatika kwamba kuli umo ne munendi eti, Inga uyu “Niyani cakwinseti lukupwe ne mankape pa lwenje byonse bilamunyumfwilanga!”
他們就大大地懼怕，彼此說：「這到底是誰，連風和海也聽從他了。」
