< Incito 17 >

1 Paulo ne Sailasi pakuya balapitila mu minshi ya Amfipoli ne Apoloniya, balashika ku Tesalonika uko kwalikuba ng'anda yakupaililamo ya Bayuda.
E viajando por Anfípolis e Apolônia, vieram a Tessalônica, onde havia uma sinagoga de judeus.
2 Kwelana ne cinga ncalikukute Paulo, walengila mung'anda yakupaililamo ne kubandika nabo makani amu Mabala a Lesa kwa nsondo shitatu.
E Paulo, como era de [seu] costume, entrou a eles, e por três sábados argumentava com eles pelas Escrituras.
3 Walabasansulwila cena makani amu Mabala a Lesa, ne kubalesheti Mupulushi Walaiwa usa welela kupenga ne kupundushiwa kubafu. Paulo walambeti, “Yesuyu ngondamukambaukilinga e Mupulushi Wasalwa ne Lesa.”
Declarando [-as], e propondo [-lhes], que era necessário que o Cristo morresse, e ressuscitasse dos mortos; e que ( [dizia ele] ) este Jesus é o Cristo, a quem eu vos anuncio.
4 Nabambi balashoma ne kukonkela Paulo ne Sailasi. Naboyo Bagiliki bangi balikukambilila Lesa, pamo ne batukashi bangi bayampuwo naboyo balashoma.
E alguns deles creram, e se ajuntaram a Paulo e Silas; e dos gregos devotos grande multidão; e não poucas das mulheres principais.
5 Nomba Bayuda nabambi balanyumfwa minyono, neco balayungaula bantu bamalofwa balikwendanowa munshila, bantu abo pamo ne Bayuda ebalatatika mipyopyongano mu munshi umo. Balabundumukila ne kuya kutoba ng'anda ya Yasoni, kuya kulangaula Paulo ne Sailasi, kwambeti babapulishe mung'andomo ne kubaleta ku bantu.
Mas os judeus incrédulos, movidos de inveja, tomaram consigo alguns homens malignos dos mercados, e juntando uma multidão, tumultuaram a cidade; e atacando a casa de Jasão, procuravam trazê-los ao povo.
6 Mpobalanyala pakubula kucanako Paulo ne Sailasi, balekata Yasoni pamo ne bashoma nabambi ne ku bakwelanya kubatwala kubendeleshi bamu munshi, uko nkobalabilikisheti, “Basa bantu baletenga mipyopyongano kulikonse, lelo balesa kumunshi kwetu,
E não os achando, puxaram a Jasão, e a alguns irmãos às maiores autoridades da cidade, clamando: Estes que tem perturbado ao mundo também vieram até aqui.
7 Yasoni labatambulu. Mbyobalenshinga bonse nkabyekatana ne milawo ya mwami waku Loma sobwe, balambangeti kuli Mwami naumbi lina lyakendi Yesu.”
Aos quais Jasão tem recolhido, e todos estes fazem contra as ordens de César, dizendo que há outro rei, [chamado] Jesus.
8 Maswi awa alakalalisha likoto lya bantu pamo ne bendeleshi bamu munshi.
E eles tumultuaram a multidão, e às autoridades da cidade, que ouviam estas coisas.
9 Nomba Yasoni ne banendi basa mpobalalipila mali angi a mulanduwo, bendeleshi ba munshi balabasungulula.
Mas tendo recebido fiança de Jasão e dos demais, eles os soltaram.
10 Mpokwalashipuluka mansailo, banse balatuma Paulo ne Sailasi ku Beleya. Mpobalashikowa balengila mu ng'anda yakupaililamo ya Bayuda.
E logo os irmãos enviaram de noite a Paulo e a Silas até Bereia; os quais, ao chegarem lá, foram à sinagoga dos judeus.
11 Bayuda balikuba ku Beleya balikukute myoyo ishikuyanda kunyumfwishisha, kupita bantu baku Tesalonika. Pakwinga balo balatambula maswi a Lesa ne moyo umo, kayi busuba ne busuba balikubwelulukamo mu Mabala a Lesa kwambeti babone na nicakubinga ncambanga Paulo ne Sailasi.
E estes foram mais nobres do que os que estavam em Tessalônica, [porque] os quais receberam a palavra com toda boa vontade, examinando a cada dia as escrituras, [para ver] se estas coisas eram assim.
12 Neco Bayuda bangi balashoma. Kayi ne batukashi ba Cigiliki ne batuloba bangi bayampuwo nabo balashoma.
Portanto muitos deles realmente creram, e das mulheres gregas honradas; e dos homens, não poucos.
13 Nomba mpobalanyumfwa Bayuda baku Tesalonika basa, kwambeti Paulo lakambaukunga maswi a Lesa ku Beleya, nakoyo balayako ne kutatika kuyungaula bantu kwambeti batatike mipyopyongano.
Mas quando os judeus de Tessalônica souberam que também em Bereia a palavra de Deus era anunciada por Paulo, vieram também para lá, e incitaram as multidões.
14 Pacindi copeleco banse balatuma bantu nabambi kwambeti bashindikile Paulo ku lwenje. Nomba Sailasi ne Timoti balashalila ku Beleya.
Mas então no mesmo instante os irmãos despediram a Paulo, para que fosse ao mar; mas Silas e Timóteo continuaram ali.
15 Bantu basa balamushindikila Paulo balashika nendi ku Atene. Panyuma pakendi balabwelela ku Beleya, ne kuya kwambila Sailasi ne Timoti kwambeti Paulo layandangeti bamukonke bwangu bwangu.
E os que conduziram a Paulo, levaram-no até Atenas; e tendo recebido ordem para Silas e Timóteo, para que viessem a ele o mais rápido [que pudessem], eles foram embora.
16 Cindi Paulo ncalikupembelela Sailasi ne Timoti ku Atene, walapenga mumoyo pakuboneti munshi wonse walikuba wesula ne tumbwanga ntobali kukambilila.
E enquanto Paulo os esperava em Atenas, seu espírito se incomodava dentro dele, ao ver a cidade tão dedicada à idolatria.
17 Lino Paulo walabandika ne Bayuda mung'anda ya kupaililamo pamo ne bantu bamishobo naimbi balikukambilila Lesa. Kayi walabandika ne bantu mbwalikukumanya pamusena wa makwebo busuba ne busuba.
Então ele disputava muito na sinagoga, com os judeus, e com os religiosos; e no mercado a cada dia, com os que vinham [até ele].
18 Bantu ba mano nabambi bamulikoto lyalikukwiweti Epikuleya, neba Sitoyiki, balatotekeshana ne Paulo, nabambi balikwambeti, “Inga mbutuma iyi yapamulomo cisa ilelekeshenga kwamba cani?” Nabambi kayi balikwambeti, “Uyu lanyumfwikingeti lakambaukunga sha balesa bensu mbotuteshi kuno.” Balikwambeco pakwinga Paulo, walikukambauka Mulumbe Waina ulambanga sha Yesu ne shakupunduka kubafu.
E alguns dos filósofos epicureus e estoicos discutiam com ele; e uns diziam: O que quer dizer este tagarela? E outros: Parece que ele é pregador de deuses estranhos. Porque ele lhes anunciava o Evangelho de Jesus e a ressurreição.
19 Neco balamutwala Paulo ku nkuta yalikukwiweti Aleopagi ne kumwambileti, “Mutusansulwile afwe cishikunyumfwika sha ciyisho calinolino ici ncomuleyishinga.
E tomando-o, trouxeram [-no] ao areópago, dizendo: Podemos nós saber que doutrina nova é esta que tu falas?
20 Pakwinga bintu nabimbi mbyomulatwiyishinga, nkatuna tubinyumfwapo, neco tulayandanga kubinshiba cena.”
Porque tu trazes coisas estranhas aos nossos ouvidos; então queremos saber o que isto quer dizer.
21 Bantu bonse balikwikala mu Atene, pamo ne bensu, balikukute cinga cakutaya cindi cabo, ne kuyandowa kutonda tonda ne kunyumfwa bintu byalinolino.
(E todos os atenienses e visitantes estrangeiros não se ocupavam de nenhuma outra coisa, a não ser em dizer e ouvir alguma novidade).
22 Paulo walemana pakati pa nkuta ya Aleopagi ne kwambeti, “Amwe bantu bene Atene, ndabononga kwambeti mwashimpa cena mu kukambilila kwenu.
E Paulo, estando no meio do areópago, disse: Homens atenienses, eu vejo em tudo como vós sois muito religiosos;
23 Pakwinga pacindi ncondendananga mu munshi wenu uwu, ndabona misena ingi njomukute kupaililamo, pa nteme napambi mpomukute kupaililapo palembwa cisa, ‘Kuli Lesa wabula kwinshibikwa. Epeloyo ngomukute kukambilila kamutamwinshi, endiye ngondamwambilinga pacino cindi.
Porque enquanto eu passava [pela cidade] e via vossos santuários, achei também um altar, em que estava escrito: AO DEUS DESCONHECIDO. Este a quem vós prestais devoção sem conhecer, [este é o que] eu vos anuncio;
24 Uyo endiye Lesa walalenga cishi ne bintu byonse bilimo, e Mwami lendeleshenga kwilu ne cishi capanshi. Neco nkakute kwikala mu manda ebakwa ne bantu sobwe.
O Deus que fez o mundo, e todas as coisas que nele [há]; este, sendo Senhor do céu e da terra, não habita em tempos feitos por mãos.
25 Cakubinga paliya bantu ncobelela kumusebensela ne makasa abo, pakwinga paliya ncabulilwa. Endiye Lesa ukute kutupa buyumi ne muya ngotukute kuyoya, pamo ne bintu byonse.
E nem também é servido por mãos humanas; [como que] necessitasse de alguma coisa; [porque] ele [é que] dá a todos vida, respiração, e todas as coisas;
26 cakutanguna Lesa walalenga muntu umo, kufuma mu muntu umo ngwalalenga, emwalafuma mishobo yonse ya bantu, kwambeti bekalenga kulikonse pacishi capacishi. Walababambilalimo cindi ca buyumu bwabo kayi ne nyinsa ya misena yabo.
E de um sangue ele fez toda nação humana, para habitarem sobre a face da terra, determinando os tempos desde antes ordenados, e o limites da morada [deles];
27 Walenseco kwambeti bantu bakamulangaule, mpani ngabamwinshiba mukumulangaula. Nsombi Lesa nkalipo kutali ne njafwe twense sobwe.”
Para que buscassem ao Senhor, se talvez pudessem apalpá-lo e encontrá-lo, apesar dele não estar longe de cada um de nós.
28 Mbuli muntu naumbi ncalambeti, endiye ukute kutupa ngofu sha kuba ne buyumi, shakwenda kayi kuba mbuli ncetubele. Mbuli bakalaka maimbo benu ncobalalembeti, ne njafwe tobana bendi.
Porque nele vivemos, e nos movemos, e somos; assim como também alguns de vossos poetas disseram; porque também nós somos descendência dele.
29 Pakwinga tobana bendi Lesa, nkatwelela kuyeyeti bulesa bwakendi bwakoshana ne kambwanga kagolide nambi ka silifa nambi ka libwe lyapangwa cena ne mano a muntu.
Sendo então descendência de Deus, nós não devemos pensar que a divindade seja semelhante a ouro, ou a prata, ou a pedra esculpida por artifício e imaginação humana.
30 Kaindi Lesa walikubalekelela bantu bintu byaipa mbyobalikwinsa, pakwinga nkabalikumwinshiba, nsombi lino labambilinga bantu kulikonse kwambeti basanduke.
Portanto Deus, tendo desconsiderado os tempos da [vossa] ignorância, agora anuncia a todos as pessoas, em todo lugar, para que se arrependam.
31 Lesa wasalapo busuba bumo, bwa kwisakombolosha bantu pacishi capanshi mubululami, kupitila mu muntu uyo ngwalasala. Ici walacibonesha ku bantu bonse, pakumupundusha kubafu muntuyo.
Porque ele tem estabelecido um dia em que ele julgará ao mundo em justiça por meio do homem a quem determinou; dando certeza a todos, tendo o ressuscitado dos mortos.
32 Nabambi bantu mpobalanyumfwa makani akupunduka kubafu ngalikwamba Paulo, balamuseka. Nsombi nabambi balambeti, tulayandanga kwambeti ukese busuba nabumbi kwisa kutwambila makani awa.
E ao ouvirem da ressurreição dos mortos, alguns zombavam; e outros diziam: Nós ouviremos sobre isto de ti na próxima vez.
33 Popelapo Paulo walafumako ku nkuta.
E assim Paulo saiu do meio deles.
34 Nabambi bantu balakonkela Paulo balashoma. Pakati pa bantu abo palikuba Diyonisiya, wa mulikoto lyankuta ya Aleopagi, pamo ne mutukashi lina lyakendi Damalisi, ne nabambi.
Porém, tendo chegado alguns homens até ele, creram; entre os quais estava também Dionísio o areopagita, e uma mulher de nome Dâmaris, e outros com eles.

< Incito 17 >