Pregovori 14
1 Vsaka modra ženska gradi svojo hišo, toda nespametna jo ruši s svojimi rokami.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Kdor hodi v svoji poštenosti, se boji Gospoda, toda kdor je sprevržen na svojih poteh, ga prezira.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 V ustih nespametnih je šiba ponosa, toda ustnice modrih jih bodo varovale.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Kjer ni volov, so jasli čiste, toda mnogo povečanje je z volovsko močjo.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Zvesta priča ne bo lagala, toda kriva priča bo izrekala laži.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Posmehljivec išče modrost, pa je ne najde, toda spoznanje je lahko tistemu, ki razume.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Pojdi izpred prisotnosti nespametnega človeka, kadar v njem ne zaznavaš ustnic spoznanja.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 Modrost razsodnega je razumeti svojo pot, toda neumnost bedakov je prevara.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Bedaki se posmehujejo ob grehu, toda med pravičnimi je naklonjenost.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Srce pozna svojo lastno grenkobo in tujec se ne vmešava s svojo radostjo.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 Hiša zlobnega bo zrušena, toda šotor iskrenega bo cvetel.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Obstaja pot, ki se zdi človeku prava, toda njen konec so poti smrti.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Celo v smehu je srce žalostno in konec tega veselja je potrtost.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Odpadnik v srcu bo nasičen s svojimi lastnimi potmi, dober človek pa bo zadovoljen sam od sebe.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Naivnež verjame vsaki besedi, toda razsoden človek dobro pazi na svojo hojo.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Moder človek se boji in se oddaljuje od zla, toda bedak besni in je samozavesten.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 Kdor je hitro jezen, se vede nespametno, človek zlobnih naklepov pa je osovražen.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Naivneži podedujejo neumnost, toda razsodni so kronani s spoznanjem.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Zlobni se priklanjajo pred dobrimi in zlobni pri velikih vratih pravičnih.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Ubogi je osovražen celo od svojega lastnega soseda, toda bogati ima mnogo prijateljev.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Kdor prezira svojega soseda, greši, toda kdor ima usmiljenje do ubogega, je srečen.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Mar se ne motijo tisti, ki snujejo zlo? Toda usmiljenje in resnica bosta tem, ki snujejo dobro.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 V vsem trudu je korist, toda govorjenje ustnic se nagiba samo k ubožnosti.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Krona modrih so njihova bogastva, toda nespametnost bedakov je neumnost.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Poštena priča osvobaja duše, toda varljiva priča govori laži.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 V strahu Gospodovem je močno zaupanje in njegovi otroci bodo imeli kraj zatočišča.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 Strah Gospodov je studenec življenja, da se odide od zank smrti.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 V množici ljudstva je kraljeva čast, toda v pomanjkanju ljudstva je uničenje princa.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Kdor je počasen za bes, ima veliko razumevanja, toda kdor je naglega duha, povišuje neumnost.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Zdravo srce je življenje mesu, toda zavist gniloba kostem.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Kdor zatira ubogega, graja njegovega Stvarnika, toda kdor ga časti, ima usmiljenje do ubogih.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Zlobni je v svoji zlobnosti odpeljan proč, toda pravični ima upanje v svoji smrti.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 Modrost počiva v srcu tistega, ki ima razumevanje, toda tisti, ki je v sredi bedakov, je spoznan.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Pravičnost povišuje narod, toda greh je očitek kateremukoli ljudstvu.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 Kraljeva naklonjenost je k modremu služabniku, toda njegov bes je zoper tistega, ki povzroča sramoto.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
