< От Луки святое благовествование 1 >

1 Понеже убо мнози начаша чинити повесть о извествованных в нас вещех,
Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quæ in nobis completæ sunt, rerum:
2 якоже предаша нам, иже исперва самовидцы и слуги бывшии Словесе:
sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis:
3 изволися и мне последовавшу выше вся испытно, поряду писати тебе, державный Феофиле,
visum est et mihi, assecuto omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile,
4 да разумееши, о нихже научился еси словесех утверждение.
ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.
5 Бысть во дни Ирода царя Иудейска, иерей некий, именем Захариа, от дневныя чреды Авиани: и жена его от дщерей Аароновех, и имя ей Елисаветь.
Fuit in diebus Herodis, regis Judææ, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen ejus Elisabeth.
6 Беста же праведна оба пред Богом, ходяща во всех заповедех и оправданиих Господних безпорочна.
Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Domini sine querela.
7 И не бе има чада, понеже Елисаветь бе неплоды, и оба заматоревша во днех своих беста.
Et non erat illis filius, eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.
8 Бысть же служащу ему в чину чреды своея пред Богом,
Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum,
9 по обычаю священничества ключися ему покадити вшедшу в церковь Господню:
secundum consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini:
10 и все множество людий бе молитву дея вне, в год фимиама:
et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi.
11 явися же ему Ангел Господень, стоя о десную олтаря кадилнаго:
Apparuit autem illi angelus Domini, stans a dextris altaris incensi.
12 и смутися Захариа видев, и страх нападе нань.
Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.
13 Рече же к нему Ангел: не бойся, Захарие: зане услышана бысть молитва твоя, и жена твоя Елисаветь родит сына тебе, и наречеши имя ему Иоанн:
Ait autem ad illum angelus: Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem:
14 и будет тебе радость и веселие, и мнози о рождестве его возрадуются:
et erit gaudium tibi, et exsultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt:
15 будет бо велий пред Господем: и вина и сикера не имать пити, и Духа Святаго исполнится еще из чрева матере своея:
erit enim magnus coram Domino: et vinum et siceram non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ:
16 и многих от сынов Израилевых обратит ко Господу Богу их:
et multos filiorum Israël convertet ad Dominum Deum ipsorum:
17 и той предидет пред Ним духом и силою Илииною, обратити сердца отцем на чада, и противныя в мудрости праведных, уготовати Господеви люди совершены.
et ipse præcedet ante illum in spiritu et virtute Eliæ: ut convertat corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam justorum, parare Domino plebem perfectam.
18 И рече Захариа ко Ангелу: по чесому разумею сие? Аз бо есмь стар, и жена моя заматоревши во днех своих.
Et dixit Zacharias ad angelum: Unde hoc sciam? ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis.
19 И отвещав Ангел рече ему: аз есмь Гавриил предстояй пред Богом, и послан есмь глаголати к тебе и благовестити тебе сия:
Et respondens angelus dixit ei: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum: et missus sum loqui ad te, et hæc tibi evangelizare.
20 и се, будеши молчя и не могий проглаголати, до негоже дне будут сия: зане не веровал еси словесем моим, яже сбудутся во время свое.
Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in diem quo hæc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ implebuntur in tempore suo.
21 И беша людие ждуще Захарию: и чудяхуся коснящу ему в церкви.
Et erat plebs exspectans Zachariam: et mirabantur quod tardaret ipse in templo.
22 Изшед же не можаше глаголати к ним: и разумеша, яко видение виде в церкви: и той бе помавая им, и пребываше нем.
Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus.
23 И бысть яко исполнишася дние службы его, иде в дом свой.
Et factum est, ut impleti sunt dies officii ejus, abiit in domum suam:
24 По сих же днех зачат Елисаветь жена его, и таяшеся месяц пять, глаголющи:
post hos autem dies concepit Elisabeth uxor ejus, et occultabat se mensibus quinque, dicens:
25 яко тако мне сотвори Господь во дни, в няже призре отяти поношение мое в человецех.
Quia sic fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.
26 В месяц же шестый послан бысть Ангел Гавриил от Бога во град Галилейский, емуже имя Назарет,
In mense autem sexto, missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilææ, cui nomen Nazareth,
27 к Деве обрученней мужеви, емуже имя Иосиф, от дому Давидова: и имя Деве Мариамь.
ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Joseph, de domo David: et nomen virginis Maria.
28 И вшед к Ней Ангел рече: радуйся, Благодатная: Господь с Тобою: благословена Ты в женах.
Et ingressus angelus ad eam dixit: Ave gratia plena: Dominus tecum: benedicta tu in mulieribus.
29 Она же видевши смутися о словеси его и помышляше, каково будет целование сие.
Quæ cum audisset, turbata est in sermone ejus, et cogitabat qualis esset ista salutatio.
30 И рече Ангел Ей: не бойся, Мариамь: обрела бо еси благодать у Бога.
Et ait angelus ei: Ne timeas, Maria: invenisti enim gratiam apud Deum.
31 И се зачнеши во чреве, и родиши Сына, и наречеши имя Ему Иисус:
Ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus Jesum:
32 Сей будет велий, и Сын Вышняго наречется: и даст Ему Господь Бог престол Давида отца Его:
hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus:
33 и воцарится в дому Иаковли во веки, и Царствию Его не будет конца. (aiōn g165)
et regnabit in domo Jacob in æternum, et regni ejus non erit finis. (aiōn g165)
34 Рече же Мариамь ко Ангелу: како будет сие, идеже мужа не знаю?
Dixit autem Maria ad angelum: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?
35 И отвещав Ангел рече Ей: Дух Святый найдет на Тя, и сила Вышняго осенит Тя: темже и раждаемое Свято наречется Сын Божий:
Et respondens angelus dixit ei: Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei.
36 и се, Елисаветь южика Твоя, и та зачат сына в старости своей: и сей месяц шестый есть ей нарицаемей неплоды:
Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua: et hic mensis sextus est illi, quæ vocatur sterilis:
37 яко не изнеможет у Бога всяк глаголгол.
quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.
38 Рече же Мариамь: се, Раба Господня: буди Мне по глаголу твоему. И отиде от Нея Ангел.
Dixit autem Maria: Ecce ancilla Domini: fiat mihi secundum verbum tuum. Et discessit ab illa angelus.
39 Воставши же Мариамь во дни тыя, иде в горняя со тщанием, во град Иудов:
Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione, in civitatem Juda:
40 и вниде в дом Захариин и целова Елисаветь.
et intravit in domum Zachariæ, et salutavit Elisabeth.
41 И бысть яко услыша Елисаветь целование Мариино, взыграся младенец во чреве ея: и исполнися Духа Свята Елисаветь,
Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exsultavit infans in utero ejus: et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth:
42 и возопи гласом велиим, и рече: благословена Ты в женах, и благословен плод чрева Твоего:
et exclamavit voce magna, et dixit: Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.
43 и откуду мне сие, да приидет Мати Господа моего ко мне?
Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me?
44 Се бо, яко бысть глас целования Твоего во ушию моею, взыграся младенец радощами во чреве моем:
Ecce enim ut facta est vox salutationis tuæ in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero meo.
45 и блаженна Веровавшая, яко будет совершение глаголголанным Ей от Господа.
Et beata, quæ credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta sunt tibi a Domino.
46 И рече Мариамь: величит душа Моя Господа,
Et ait Maria: [Magnificat anima mea Dominum:
47 и возрадовася дух Мой о Бозе Спасе Моем:
et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48 яко призре на смирение Рабы Своея: се бо, отныне ублажат Мя вси роди:
Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
49 яко сотвори Мне величие Сильный, и свято имя Его:
quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen ejus,
50 и милость Его в роды родов боящымся Его:
et misericordia ejus a progenie in progenies timentibus eum.
51 сотвори державу мышцею Своею: расточи гордыя мыслию сердца их?
Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui.
52 Низложи сильныя со престол, и вознесе смиренныя:
Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.
53 алчущыя исполни благ и богатящыяся отпусти тщы:
Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes.
54 восприят Израиля отрока Своего, помянути милости,
Suscepit Israël puerum suum, recordatus misericordiæ suæ:
55 якоже глагола ко отцем нашым, Аврааму и семени его до века. (aiōn g165)
sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini ejus in sæcula.] (aiōn g165)
56 Пребысть же Мариамь с нею яко три месяцы и возвратися в дом свой.
Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus: et reversa est in domum suam.
57 Елисавети же исполнися время родити ей, и роди сына.
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.
58 И слышаша окрест живущии и ужики ея, яко возвеличил есть Господь милость Свою с нею: и радовахуся с нею.
Et audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.
59 И бысть во осмый день, приидоша обрезати отроча, и нарицаху е именем отца его, Захарию.
Et factum est in die octavo, venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam.
60 И отвещавши мати его рече: ни, но да наречется Иоанн.
Et respondens mater ejus, dixit: Nequaquam, sed vocabitur Joannes.
61 И реша к ней, яко никтоже есть в родстве твоем, иже нарицается именем тем.
Et dixerunt ad illam: Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine.
62 И помаваху отцу его, еже како бы хотел нарещи е.
Innuebant autem patri ejus, quem vellet vocari eum.
63 И испрошь дщицу, написа, глаголя: Иоанн будет имя ему. И чудяхуся вси.
Et postulans pugillarem scripsit, dicens: Joannes est nomen ejus. Et mirati sunt universi.
64 Отверзошася же уста его абие и язык его, и глаголаше благословя Бога.
Apertum est autem illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur benedicens Deum.
65 И бысть на всех страх живущих окрест их: и во всей стране Иудейстей поведаеми бяху вси глаголи сии.
Et factus est timor super omnes vicinos eorum: et super omnia montana Judææ divulgabantur omnia verba hæc:
66 И положиша вси слышавшии в сердцы своем, глаголюще: что убо отроча сие будет? И рука Господня бе с ним.
et posuerunt omnes qui audierant in corde suo, dicentes: Quis, putas, puer iste erit? etenim manus Domini erat cum illo.
67 И Захариа отец его исполнися Духа Свята, и пророчествова, глаголя:
Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu Sancto: et prophetavit, dicens:
68 благословен Господь Бог Израилев, яко посети и сотвори избавление людем Своим:
[Benedictus Dominus Deus Israël, quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ:
69 и воздвиже рог спасения нам, в дому Давида отрока Своего:
et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui,
70 якоже глагола усты святых сущих от века пророк Его, (aiōn g165)
sicut locutum est per os sanctorum, qui a sæculo sunt, prophetarum ejus: (aiōn g165)
71 спасение от враг наших и из руки всех ненавидящих нас:
salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium qui oderunt nos:
72 сотворити милость со отцы нашими и помянути завет святый Свой,
ad faciendam misericordiam cum patribus nostris: et memorari testamenti sui sancti:
73 клятву, еюже клятся ко Аврааму отцу нашему, дати нам,
jusjurandum, quod juravit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis
74 без страха, из руки враг наших избавльшымся,
ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi
75 служити Ему преподобием и правдою пред Ним вся дни живота нашего.
in sanctitate et justitia coram ipso, omnibus diebus nostris.
76 И ты, отроча, пророк Вышняго наречешися: предидеши бо пред лицем Господним, уготовати пути Его,
Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare vias ejus,
77 дати разум спасения людем Его, во оставление грех их,
ad dandam scientiam salutis plebi ejus in remissionem peccatorum eorum
78 милосердия ради милости Бога нашего, в нихже посетил есть нас Восток свыше,
per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visitavit nos, oriens ex alto:
79 просветити во тме и сени смертней седящыя, направити ноги нашя на путь мирен.
illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.]
80 Отроча же растяше и крепляшеся духом: и бе в пустынех до дне явления своего ко Израилю.
Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu: et erat in desertis usque in diem ostensionis suæ ad Israël.

< От Луки святое благовествование 1 >