< Книга Судей израилевых 8 >
1 И рекоша к Гедеону мужие Ефремли: что сие сотворил еси нам, яко не позвал еси нас, егда ходил воевати на Мадиама? И пряхуся с ним сильно.
Efraims-mennerne sagde til Gideon: «Korleis er det du hev bore deg imot oss! Kvi sende du’kje bod etter oss då du tok ut i striden mot midjanitare?» Og dei tok kvast på honom.
2 И рече к ним (Гедеон): что сотворих ныне якоже вы? Не лучше ли гроздец Ефремль, нежели обрание винограда Авиезерова?
Då sagde han til deim: «Kva hev eg gjort no som kann liknast med det de hev gjort? Var’kje etterrakstren åt Efraim betre enn avlingi åt Abiezer?
3 В руку вашу предаде Господь князи Мадиамли, Орива и Зива: и что возмогох сотворити якоже вы? Тогда утолися дух их от него, егда глагола им слово сие.
I dykkar hender gav Gud midjanitar-hovdingarne, Oreb og Ze’eb! Og kva hev eg vunnest gjort, so eg kunde mæla meg med dykk?» Då han tala so, logna dei og var’kje vonde på honom lenger.
4 И прииде Гедеон ко Иордану, и прейде сам и иже с ним триста мужей, алчни и утруждени гоняще.
Gideon kom til Jordan, og for yver, han og dei tri hundrad mann som var med honom, og dei var trøytte og svoltne.
5 И рече мужем Сокхофским: дадите хлебы на пищу мужем сим иже со мною, яко алчни суть: аз же гоню вслед Зевеа и Салмана, царей Мадиамских.
Då sagde han til Sukkot-mennerne: «Kjære, gjev folki som fylgjer meg nokre matbitar! Dei er trøytte, og eg elter Zebah og Salmunna, Midjans-kongarne.»
6 И рекоша князи Сокхофстии: еда рука Зевеа и Салмана ныне в руце твоей, яко дадим воем твоим хлебы?
Men hovdingarne i Sukkot sagde: «Hev du alt fenge kloi i Zebah og Salmunna, sidan me skal gjeva heren din mat?»
7 И рече Гедеон: не тако: но егда предаст Господь Зевеа и Салмана в руку мою, аз сотру плоти вашя тернием пустынным и волчцами.
«Godt!» svara Gideon, «når Herren hev gjeve Zebah og Salmunna i henderne mine, so skal eg treskja kropparne dykkar med villtornar og tistlar.»
8 И взыде оттуду во Фануил и глагола к ним такожде. И отвещаша ему мужие Фануили, якоже отвещаша ему мужие Сокхофстии.
So for han upp til Penuel, og tala like eins der, og Penuels-mennerne svara honom på same vis som Sukkot-buarne hadde svara.
9 И рече Гедеон мужем Фануилским, глаголя: егда возвращуся с миром, раскопаю столп сей.
Då sagde han til deim og: «Kjem eg vel heim att, so skal eg riva ned denne borgi.»
10 И Зевей и Салман быша в Каркаре, и полк их с ними до пятьнадесяти тысящ (мужей) оставшихся от всего полка сынов восточных: и умерших бяше сто и двадесять тысящ мужей держащих оружие.
Zebah og Salmunna låg i Karkor med heren sin, um lag femtan tusund mann; det var alt som var att av heile austmannheren, og hundrad og tjuge tusund våpnføre menner var falne.
11 И взыде Гедеон путем живущих в кущах от востоков прямо Навы и Иегевала: и изби полк, полк же бяше надежен.
Og Gideon for uppetter driftevegen austanfor Nobah og Jogbea og kom yver fiendeheren, med dei låg ottelause i lægret.
12 И побегоста Зевей и Салман: и гна вслед их, и поима оба царя Мадиамля, Зевеа и Салмана, и весь полк их смяте.
Zebah og Salmunna rømde, men han sette etter deim; han tok båe Midjans-kongarne, Zebah og Salmunna, og støkte heile heren ifrå einannan.
13 И возвратися Гедеон сын Иоасов от рати прежде восхода солнца,
Då Gideon Joasson var komen til Solskardet, vende han heim att frå striden.
14 и ят отрочища от мужей Сокхофских и вопроси его: и вписа от него имена князей Сокхофских и старейшин их, седмидесяти и седми мужей.
Han fekk tak i ein gut som høyrde heime i Sukkot, og spurde honom ut; og guten skreiv upp for honom hovdingarne og styresmennerne i Sukkot, sju og sytti mann.
15 И прииде Гедеон ко князем Сокхофским и рече им: се, Зевей и Салман, ихже ради укористе мя, глаголюще: еда рука Зевеа и Салмана ныне в руце твоей, яко дадим мужем твоим утруждшымся хлебы?
Då han so kom til Sukkot-buarne, sagde han: «Sjå her er Zebah og Salmunna, dei som de spotta meg med då de sagde: «Hev du alt fenge kloi i Zebah og Salmunna, sidan me skal gjeva mat til dei trøytte mennerne dine?»»
16 И поя князи и старейшины града, и терние от пустыни и волчцы, и сотре ими мужы Сокхофски:
So greip han styresmennerne i byen, og han tok villtornar og tistlar, og tukta med deim Sukkot-buarne.
17 и столп Фануилев раскопа, и изби мужы градския.
Penuelborgi reiv han ned, og slo i hel mennerne i byen.
18 И рече к Зевею и Салману: какови мужие, ихже избисте в Фаворе? И реша: якоже ты, тако они, подобен ты еси им, яко подобие сынов царевых.
Sidan sagde han til Zebah og Salmunna: «Korleis såg dei ut, dei mennerne som de slo i hel på Tabor?» «Dei var like eins som du, » svara dei. «Kvar var som ein kongsson på skapnad».
19 И рече Гедеон: братия моя и сынове матере моея суть: жив Господь, аще бысте живили их, не убил бых вас.
«Då var det brørne mine, » sagde han, «sønerne åt mi eigi mor. So sant Herren liver: hadde de spart livet deira, skulde eg ikkje ha drepe dykk.»
20 И рече Иеферу первенцу своему: востав убий их. И не извлече отрочищь меча своего: зане убояся, яко млад бяше.
So sagde han til Jeter, eldste son sin: «Gakk fram, og slå deim i hel!» Men guten drog ikkje sverdet sitt. Han torde ikkje; han var endå berre ein gut.
21 И рече Зевей и Салман: востани убо ты, и сопротивися нам: зане яко муж сила его. И воста Гедеон, и уби Зевеа и Салмана: и взя украшения, яже на выях велблюдов их.
Då sagde Zebah og Salmunna: «Kom du og hogg oss ned! Det vil manns nerk til å gjera manns verk.» So gjekk Gideon fram, og slo Zebah og Salmunna i hel, og tok sylgjorne som kamelarne deira hadde kring halsen.
22 И рекоша мужие Израилстии ко Гедеону: владей нами и ты, и сынове твои, и сынове сынов твоих, яко ты спасл еси нас от руки Мадиамли.
Og Israels-mennerne sagde til Gideon: «Du skal vera kongen vår, både du og son din og soneson din; for du hev berga oss frå midjanitarne!»
23 И рече к ним Гедеон: не возобладаю аз вами, и не возобладает сын мой вами: Господь да владеет вами.
Men Gideon svara: «Ikkje vil eg vera kongen dykkar, og ikkje skal son min vera det; Herren skal vera kongen dykkar!»
24 И рече к ним Гедеон: попрошу у вас прошения, и да даст мне всяк муж усерязь от плена своего: яко усерязи златы (мнози) и бяху им, зане Исмаилтяне бяху.
Sidan sagde Gideon til deim: «Eg vil beda dykk um ein ting: at de alle vil gjeva meg dei ringarne de hev vunne i krigen!» For Midjans-mennerne gjekk med gullringar; dei var ismaelitar.
25 И рекоша: дающе дадим. И простре ризу, и ввергоша ту мужие по и усерязю от плена своего.
«Det skal du då visst få, » svara dei. So breidde dei ut ei kåpa, og på den kasta alle mann dei ringarne dei hadde vunne i krigen.
26 И бысть вес усерязь златых, ихже испроси, тысяща и седмь сот сикль злата, кроме плениц и монист (енфофовых), и риз багряных, яже на царех Мадиамлих, и кроме чепей златых, яже на выях велблюдов их.
Då dei so vog gullringane som han hadde bede um, so var det halvonnor vog gull, umfram gullsylgjorne og øyredobborne og purpurklædi som midjanitarkongarne hadde havt på seg, og umfram lekkjorne som kamelarne deira hadde bore kring halsen.
27 И сотвори от них Гедеон ефуд, и постави его во граде своем во Ефрафе. И соблуди весь Израиль по нем тамо: и бысть Гедеону и всему его дому в соблазн.
Av gullet gjorde Gideon eit gudsbilæte. Det sette han upp i Ofra, heimbygdi si; heile Israel dyrka det der som ein avgud, og det vart til ulukka for Gideon og hans hus.
28 И смирися Мадиам пред сыны Израилевыми, и не приложиша воздвигнути главы своея. И бысть в покои земля четыредесять лет, во дни Гедеоновы.
Soleis laut Midjan bøygja seg under Israel, og vann ikkje reisa hovudet meir, og sidan hadde landet ro i fyrti år, so lenge som Gideon livde.
29 И иде Иероваал сын Иоасов, и седе в дому своем.
So for Jerubba’al Joasson heim att til garden sin, og vart buande der.
30 И Гедеону быша седмьдесят сынов, изшедшии от чресл его, яко жены бяху многи ему.
Han, Gideon, hadde sytti søner, som var hans eigne born; for han hadde mange konor.
31 И подложница его яже в Сикиме и сия роди ему сына, и нарече имя ему Авимелех.
Med fylgjekona si i Sikem fekk han ein son, og kalla han Abimelek.
32 И умре Гедеон сын Иоасов в старости блазе, и погребеся во гробе Иоаса отца своего, во Ефрафе, отца Езриева.
Gideon Joasson døydde i høg alder, og vart nedsett i gravstaden åt Joas, far sin, i Ofra, bygdi åt Abiezer-ætti.
33 И бысть егда умре Гедеон, и совратишася сынове Израилевы и соблудиша вслед Ваалима, и сотвориша себе со Ваалверифом завет, да им будет бог:
Då Gideon var burte, tok Israels-sønerne atter til å halda seg med avgudarne, og gjorde Sambands-Ba’al til guden sin.
34 и не воспомянуша сынове Израилевы Господа Бога своего, избавльшаго их из руки всех враг их окрестных:
Israels-sønerne kom ikkje i hug Herren, sin Gud, som hadde berga deim frå alle fiendar rundt ikring;
35 и не сотвориша милости с домом Иеровааловым, сей есть Гедеон, по всей благостыни его, юже сотвори со Израилем.
og dei gjorde ikkje vel mot Jerubba’als, Gideons, ætt for alt det gode han hadde gjort Israel.