ਮਥਿਃ 5
1 ਅਨਨ੍ਤਰੰ ਸ ਜਨਨਿਵਹੰ ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼਼੍ਯ ਭੂਧਰੋਪਰਿ ਵ੍ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਪਵਿਵੇਸ਼|
But, seeing the multitudes, he went up into a mountain, —and, when he had taken a seat, his disciples came unto him;
2 ਤਦਾਨੀਂ ਸ਼ਿਸ਼਼੍ਯੇਸ਼਼ੁ ਤਸ੍ਯ ਸਮੀਪਮਾਗਤੇਸ਼਼ੁ ਤੇਨ ਤੇਭ੍ਯ ਏਸ਼਼ਾ ਕਥਾ ਕਥ੍ਯਾਞ੍ਚਕ੍ਰੇ|
and, opening his mouth, he began teaching them, saying: —
3 ਅਭਿਮਾਨਹੀਨਾ ਜਨਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਤਸ੍ਤੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯਮ੍ ਅਧਿਕਰਿਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, the destitute, in spirit; for, theirs, is the kingdom of the heavens;
4 ਖਿਦ੍ਯਮਾਨਾ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਸਾਨ੍ਤ੍ਵਨਾਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਸਨ੍ਤਿ|
Happy, they who mourn; for, they, shall be comforted:
5 ਨਮ੍ਰਾ ਮਾਨਵਾਸ਼੍ਚ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਮੇਦਿਨੀਮ੍ ਅਧਿਕਰਿਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, the meek; for, they, shall inherit the earth:
6 ਧਰ੍ੰਮਾਯ ਬੁਭੁਕ੍ਸ਼਼ਿਤਾਃ ਤ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾਰ੍ੱਤਾਸ਼੍ਚ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਪਰਿਤਰ੍ਪ੍ਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, they who hunger and thirst for righteousness; for, they, shall be filled:
7 ਕ੍ਰੁʼਪਾਲਵੋ ਮਾਨਵਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਕ੍ਰੁʼਪਾਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, the merciful; for, they, shall receive mercy:
8 ਨਿਰ੍ੰਮਲਹ੍ਰੁʼਦਯਾ ਮਨੁਜਾਸ਼੍ਚ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤ ਈਸ਼੍ਚਰੰ ਦ੍ਰਕ੍ਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, the pure, in heart; for, they, shall, see God:
9 ਮੇਲਯਿਤਾਰੋ ਮਾਨਵਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤ ਈਸ਼੍ਚਰਸ੍ਯ ਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Happy, the peacemakers; for, they, shall be, called sons of God:
10 ਧਰ੍ੰਮਕਾਰਣਾਤ੍ ਤਾਡਿਤਾ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਤੇਸ਼਼ਾਮਧਿਕਰੋ ਵਿਦ੍ਯਤੇ|
Happy, they who have been persecuted for righteousness’ sake; for, theirs, is the kingdom of the heavens.
11 ਯਦਾ ਮਨੁਜਾ ਮਮ ਨਾਮਕ੍ਰੁʼਤੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤਾਡਯਨ੍ਤਿ ਮ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾ ਨਾਨਾਦੁਰ੍ੱਵਾਕ੍ਯਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਦਾ ਯੁਯੰ ਧਨ੍ਯਾਃ|
Happy, are ye, whensoever they may reproach you and persecute you, and say every evil thing against you, falsely, for my sake:
12 ਤਦਾ ਆਨਨ੍ਦਤ, ਤਥਾ ਭ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਹ੍ਲਾਦਧ੍ਵਞ੍ਚ, ਯਤਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗੇ ਭੂਯਾਂਸਿ ਫਲਾਨਿ ਲਪ੍ਸ੍ਯਧ੍ਵੇ; ਤੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਪੁਰਾਤਨਾਨ੍ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਦ੍ਵਾਦਿਨੋ(ਅ)ਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਗ੍ ਅਤਾਡਯਨ੍|
Rejoice and exult, because, your reward, is great in the heavens; for, so, persecuted they the prophets who were before you.
13 ਯੁਯੰ ਮੇਦਿਨ੍ਯਾਂ ਲਵਣਰੂਪਾਃ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਯਦਿ ਲਵਣਸ੍ਯ ਲਵਣਤ੍ਵਮ੍ ਅਪਯਾਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਤਤ੍ ਕੇਨ ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਸ੍ਵਾਦੁਯੁਕ੍ਤੰ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ? ਤਤ੍ ਕਸ੍ਯਾਪਿ ਕਾਰ੍ੱਯਸ੍ਯਾਯੋਗ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਕੇਵਲੰ ਬਹਿਃ ਪ੍ਰਕ੍ਸ਼਼ੇਪ੍ਤੁੰ ਨਰਾਣਾਂ ਪਦਤਲੇਨ ਦਲਯਿਤੁਞ੍ਚ ਯੋਗ੍ਯੰ ਭਵਤਿ|
Ye, are the salt of the earth; but, if the salt become tasteless, wherewith shall it be salted? it is good, for nothing, any more, save, being cast out, to be trampled on by men.
14 ਯੂਯੰ ਜਗਤਿ ਦੀਪ੍ਤਿਰੂਪਾਃ, ਭੂਧਰੋਪਰਿ ਸ੍ਥਿਤੰ ਨਗਰੰ ਗੁਪ੍ਤੰ ਭਵਿਤੁੰ ਨਹਿ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਤਿ|
Ye, are the light of the world: it is impossible for a city to be hid, on the top of a mountain, lying.
15 ਅਪਰੰ ਮਨੁਜਾਃ ਪ੍ਰਦੀਪਾਨ੍ ਪ੍ਰਜ੍ਵਾਲ੍ਯ ਦ੍ਰੋਣਾਧੋ ਨ ਸ੍ਥਾਪਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਦੀਪਾਧਾਰੋਪਰ੍ੱਯੇਵ ਸ੍ਥਾਪਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਦੀਪਾ ਗੇਹਸ੍ਥਿਤਾਨ੍ ਸਕਲਾਨ੍ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਨ੍ਤਿ|
Neither light they a lamp, and place it under the measure; but upon the lampstand, and it giveth light to all that are in the house.
16 ਯੇਨ ਮਾਨਵਾ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸਤ੍ਕਰ੍ੰਮਾਣਿ ਵਿਲੋਕ੍ਯ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥੰ ਪਿਤਰੰ ਧਨ੍ਯੰ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਸਮਕ੍ਸ਼਼ੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਦੀਪ੍ਤਿਸ੍ਤਾਦ੍ਰੁʼਕ੍ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾਮ੍|
In like manner, let your light shine before men, —that they may see your good works, —and glorify your Father who is in the heavens.
17 ਅਹੰ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾਂ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਦ੍ਵਾਕ੍ਯਞ੍ਚ ਲੋਪ੍ਤੁਮ੍ ਆਗਤਵਾਨ੍, ਇੱਥੰ ਮਾਨੁਭਵਤ, ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਲੋਪ੍ਤੁੰ ਨਾਗਤਵਾਨ੍, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਫਲੇ ਕਰ੍ੱਤੁਮ੍ ਆਗਤੋਸ੍ਮਿ|
Do not think, that I came to pull down the law, or the prophets, —I came not to pull down, but to fulfil.
18 ਅਪਰੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਅਹੰ ਤਥ੍ਯੰ ਵਦਾਮਿ ਯਾਵਤ੍ ਵ੍ਯੋਮਮੇਦਿਨ੍ਯੋ ਰ੍ਧ੍ਵੰਸੋ ਨ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ, ਤਾਵਤ੍ ਸਰ੍ੱਵਸ੍ਮਿਨ੍ ਸਫਲੇ ਨ ਜਾਤੇ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾਯਾ ਏਕਾ ਮਾਤ੍ਰਾ ਬਿਨ੍ਦੁਰੇਕੋਪਿ ਵਾ ਨ ਲੋਪ੍ਸ੍ਯਤੇ|
For, verily, I say unto you, until the heaven and the earth shall pass away, one least letter, or one point, may in nowise pass away from the law, till all be accomplished.
19 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੋ ਜਨ ਏਤਾਸਾਮ੍ ਆਜ੍ਞਾਨਾਮ੍ ਅਤਿਕ੍ਸ਼਼ੁਦ੍ਰਾਮ੍ ਏਕਾਜ੍ਞਾਮਪੀ ਲੰਘਤੇ ਮਨੁਜਾਂਞ੍ਚ ਤਥੈਵ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼਼ਯਤਿ, ਸ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਸਰ੍ੱਵੇਭ੍ਯਃ ਕ੍ਸ਼਼ੁਦ੍ਰਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਤੇ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਯੋ ਜਨਸ੍ਤਾਂ ਪਾਲਯਤਿ, ਤਥੈਵ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼਼ਯਤਿ ਚ, ਸ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਪ੍ਰਧਾਨਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਤੇ|
Whosoever, therefore, shall relax one of these commandments, the least, and teach men so, shall be called, least, in the kingdom of the heavens; but, whosoever shall do and teach, the same, shall be called, great, in the kingdom of the heavens.
20 ਅਪਰੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਅਹੰ ਵਦਾਮਿ, ਅਧ੍ਯਾਪਕਫਿਰੂਸ਼ਿਮਾਨਵਾਨਾਂ ਧਰ੍ੰਮਾਨੁਸ਼਼੍ਠਾਨਾਤ੍ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਧਰ੍ੰਮਾਨੁਸ਼਼੍ਠਾਨੇ ਨੋੱਤਮੇ ਜਾਤੇ ਯੂਯਮ੍ ਈਸ਼੍ਵਰੀਯਰਾਜ੍ਯੰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼਼੍ਟੁੰ ਨ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਥ|
For I say unto you, that, unless your righteousness exceed that of the Scribes and Pharisees, in nowise, may ye enter into the kingdom of the heavens.
21 ਅਪਰਞ੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਨਰੰ ਮਾ ਵਧੀਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੋ ਨਰੰ ਹਨ੍ਤਿ, ਸ ਵਿਚਾਰਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ, ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਜਨੇਭ੍ਯ ਇਤਿ ਕਥਿਤਮਾਸੀਤ੍, ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਭਿਰਸ਼੍ਰਾਵਿ|
Ye have heard, that it was said, to them of olden time, —Thou shalt not commit murder, and, whosoever shall commit murder, shall be, liable, to judgment.
22 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯਃ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਕਾਰਣੰ ਵਿਨਾ ਨਿਜਭ੍ਰਾਤ੍ਰੇ ਕੁਪ੍ਯਤਿ, ਸ ਵਿਚਾਰਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ; ਯਃ ਕਸ਼੍ਚਿੱਚ ਸ੍ਵੀਯਸਹਜੰ ਨਿਰ੍ੱਬੋਧੰ ਵਦਤਿ, ਸ ਮਹਾਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ; ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਮੂਢ ਇਤਿ ਵਾਕ੍ਯੰ ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਸ੍ਵੀਯਭ੍ਰਾਤਰੰ ਵਕ੍ਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਨਰਕਾਗ੍ਨੌ ਸ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ| (Geenna g1067)
But, I, say unto you, that, every one who is angry with his brother, shall be, liable, to judgment, —and, whosoever shall say to his brother, Worthless one!, shall be, liable, to the high council; and, whosoever shall say, Rebel!, shall be, liable, unto the fiery gehenna. (Geenna g1067)
23 ਅਤੋ ਵੇਦ੍ਯਾਃ ਸਮੀਪੰ ਨਿਜਨੈਵੇਦ੍ਯੇ ਸਮਾਨੀਤੇ(ਅ)ਪਿ ਨਿਜਭ੍ਰਾਤਰੰ ਪ੍ਰਤਿ ਕਸ੍ਮਾੱਚਿਤ੍ ਕਾਰਣਾਤ੍ ਤ੍ਵੰ ਯਦਿ ਦੋਸ਼਼ੀ ਵਿਦ੍ਯਸੇ, ਤਦਾਨੀਂ ਤਵ ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਮ੍ਰੁʼਤਿ ਰ੍ਜਾਯਤੇ ਚ,
If, therefore, thou be bearing thy gift towards the altar, and, there, shouldst remember that, thy brother, hath aught against thee,
24 ਤਰ੍ਹਿ ਤਸ੍ਯਾ ਵੇਦ੍ਯਾਃ ਸਮੀਪੇ ਨਿਜਨੈਵੈਦ੍ਯੰ ਨਿਧਾਯ ਤਦੈਵ ਗਤ੍ਵਾ ਪੂਰ੍ੱਵੰ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਮਿਲ, ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਆਗਤ੍ਯ ਨਿਜਨੈਵੇਦ੍ਯੰ ਨਿਵੇਦਯ|
leave, there, thy gift before the altar, and withdraw, —first, be reconciled unto thy brother, and, then, coming, be offering thy gift.
25 ਅਨ੍ਯਞ੍ਚ ਯਾਵਤ੍ ਵਿਵਾਦਿਨਾ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਵਰ੍ਤ੍ਮਨਿ ਤਿਸ਼਼੍ਠਸਿ, ਤਾਵਤ੍ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਮੇਲਨੰ ਕੁਰੁ; ਨੋ ਚੇਤ੍ ਵਿਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਯਿਤੁਃ ਸਮੀਪੇ ਤ੍ਵਾਂ ਸਮਰ੍ਪਯਤਿ ਵਿਚਾਰਯਿਤਾ ਚ ਰਕ੍ਸ਼਼ਿਣਃ ਸੰਨਿਧੌ ਸਮਰ੍ਪਯਤਿ ਤਦਾ ਤ੍ਵੰ ਕਾਰਾਯਾਂ ਬਧ੍ਯੇਥਾਃ|
Be making agreement with thine adversary, quickly, while thou art with him, in the way, —lest once thine adversary deliver thee up unto the judge, and the judge, unto the officer, and, into prison, thou be cast.
26 ਤਰ੍ਹਿ ਤ੍ਵਾਮਹੰ ਤਥ੍ਥੰ ਬ੍ਰਵੀਮਿ, ਸ਼ੇਸ਼਼ਕਪਰ੍ਦਕੇ(ਅ)ਪਿ ਨ ਪਰਿਸ਼ੋਧਿਤੇ ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਸ੍ਥਾਨਾਤ੍ ਕਦਾਪਿ ਬਹਿਰਾਗਨ੍ਤੁੰ ਨ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਸਿ|
Verily, I say unto thee, In nowise, mayest thou come out from thence, until thou pay the last halfpenny.
27 ਅਪਰੰ ਤ੍ਵੰ ਮਾ ਵ੍ਯਭਿਚਰ, ਯਦੇਤਦ੍ ਵਚਨੰ ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਲੋਕੇਭ੍ਯਃ ਕਥਿਤਮਾਸੀਤ੍, ਤਦ੍ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ;
Ye have heard, that it was said, Thou shalt not commit adultery:
28 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਕਾਮਤਃ ਕਾਞ੍ਚਨ ਯੋਸ਼਼ਿਤੰ ਪਸ਼੍ਯਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਮਨਸਾ ਤਦੈਵ ਵ੍ਯਭਿਚਰਿਤਵਾਨ੍|
But, I, say unto you, that, Every one who looketh on a woman so as to covet her, already, hath committed adultery with her, in his heart.
29 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣੰ ਨੇਤ੍ਰੰ ਯਦਿ ਤ੍ਵਾਂ ਬਾਧਤੇ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰਨੇਤ੍ਰਮ੍ ਉਤ੍ਪਾਟ੍ਯ ਦੂਰੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ਿਪ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਵ ਸਰ੍ੱਵਵਪੁਸ਼਼ੋ ਨਰਕੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ੇਪਾਤ੍ ਤਵੈਕਾਙ੍ਗਸ੍ਯ ਨਾਸ਼ੋ ਵਰੰ| (Geenna g1067)
And, if, thy right eye, is causing thee to stumble, pluck it out, and cast it from thee, —for it profiteth thee, that, one of thy members, should perish, and not, thy whole body, be cast into gehenna. (Geenna g1067)
30 ਯਦ੍ਵਾ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣਃ ਕਰੋ ਯਦਿ ਤ੍ਵਾਂ ਬਾਧਤੇ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰ ਕਰੰ ਛਿੱਤ੍ਵਾ ਦੂਰੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ਿਪ, ਯਤਃ ਸਰ੍ੱਵਵਪੁਸ਼਼ੋ ਨਰਕੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ੇਪਾਤ੍ ਏਕਾਙ੍ਗਸ੍ਯ ਨਾਸ਼ੋ ਵਰੰ| (Geenna g1067)
And, if, thy right hand, is causing thee to stumble, cut it off, and cast it from thee, —for it profiteth thee, that, one of thy members, should perish, and not, thy whole body, into gehenna, depart. (Geenna g1067)
31 ਉਕ੍ਤਮਾਸ੍ਤੇ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਨ੍ ਨਿਜਜਾਯਾਂ ਪਰਿਤ੍ਯਕ੍ੱਤੁਮ੍ ਇੱਛਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਤਸ੍ਯੈ ਤ੍ਯਾਗਪਤ੍ਰੰ ਦਦਾਤੁ|
It was said, moreover, Whosoever shall divorce his wife, let him give her a writing of divorcement;
32 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵ੍ਯਾਹਰਾਮਿ, ਵ੍ਯਭਿਚਾਰਦੋਸ਼਼ੇ ਨ ਜਾਤੇ ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਨ੍ ਨਿਜਜਾਯਾਂ ਪਰਿਤ੍ਯਜਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਤਾਂ ਵ੍ਯਭਿਚਾਰਯਤਿ; ਯਸ਼੍ਚ ਤਾਂ ਤ੍ਯਕ੍ਤਾਂ ਸ੍ਤ੍ਰਿਯੰ ਵਿਵਹਤਿ, ਸੋਪਿ ਵ੍ਯਭਿਚਰਤਿ|
But, I, say unto you, that, Everyone who divorceth his wife—saving for unfaithfulness, causeth her to be made an adulteress, —[and, whosoever shall marry a divorced woman, committeth adultery].
33 ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਮ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾ ਸ਼ਪਥਮ੍ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ ਈਸ਼੍ਚਰਾਯ ਨਿਜਸ਼ਪਥੰ ਪਾਲਯ, ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਲੋਕੇਭ੍ਯੋ ਯੈਸ਼਼ਾ ਕਥਾ ਕਥਿਤਾ, ਤਾਮਪਿ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ|
Again, ye have heard that it was said, to them of olden time, Thou shalt not swear falsely, —but shalt render unto the Lord, thine oaths.
34 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਕਮਪਿ ਸ਼ਪਥੰ ਮਾ ਕਾਰ੍ਸ਼਼੍ਟ, ਅਰ੍ਥਤਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗਨਾਮ੍ਨਾ ਨ, ਯਤਃ ਸ ਈਸ਼੍ਵਰਸ੍ਯ ਸਿੰਹਾਸਨੰ;
But, I, tell you—not to swear, at all: Neither by heaven, because it is the, throne of God, —
35 ਪ੍ਰੁʼਥਿਵ੍ਯਾ ਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਤਃ ਸਾ ਤਸ੍ਯ ਪਾਦਪੀਠੰ; ਯਿਰੂਸ਼ਾਲਮੋ ਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਤਃ ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਯ ਪੁਰੀ;
Nor by the earth, because it is his, footstool; nor by Jerusalem, because, it is the, city, of the Great King;
36 ਨਿਜਸ਼ਿਰੋਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਸ੍ਯੈਕੰ ਕਚਮਪਿ ਸਿਤਮ੍ ਅਸਿਤੰ ਵਾ ਕਰ੍ੱਤੁੰ ਤ੍ਵਯਾ ਨ ਸ਼ਕ੍ਯਤੇ|
Nor, by thine own head, mayest thou swear, because thou art not able to make, one hair, white or black.
37 ਅਪਰੰ ਯੂਯੰ ਸੰਲਾਪਸਮਯੇ ਕੇਵਲੰ ਭਵਤੀਤਿ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਚ ਵਦਤ ਯਤ ਇਤੋ(ਅ)ਧਿਕੰ ਯਤ੍ ਤਤ੍ ਪਾਪਾਤ੍ਮਨੋ ਜਾਯਤੇ|
But let your word be, Yea, yea, —Nay, nay; and, what goeth beyond these, is, of evil.
38 ਅਪਰੰ ਲੋਚਨਸ੍ਯ ਵਿਨਿਮਯੇਨ ਲੋਚਨੰ ਦਨ੍ਤਸ੍ਯ ਵਿਨਿਮਯੇਨ ਦਨ੍ਤਃ ਪੂਰ੍ੱਵਕ੍ਤਮਿਦੰ ਵਚਨਞ੍ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਭਿਰਸ਼੍ਰੂਯਤ|
Ye have heard, that it was said, —Eye for eye, and tooth for tooth.
39 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ ਯੂਯੰ ਹਿੰਸਕੰ ਨਰੰ ਮਾ ਵ੍ਯਾਘਾਤਯਤ| ਕਿਨ੍ਤੁ ਕੇਨਚਿਤ੍ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣਕਪੋਲੇ ਚਪੇਟਾਘਾਤੇ ਕ੍ਰੁʼਤੇ ਤੰ ਪ੍ਰਤਿ ਵਾਮੰ ਕਪੋਲਞ੍ਚ ਵ੍ਯਾਘੋਟਯ|
But, I, tell you, not to resist evil, —Nay, whoever is smiting thee on the right cheek, turn to him, the other also;
40 ਅਪਰੰ ਕੇਨਚਿਤ੍ ਤ੍ਵਯਾ ਸਾਰ੍ਧ੍ਦੰ ਵਿਵਾਦੰ ਕ੍ਰੁʼਤ੍ਵਾ ਤਵ ਪਰਿਧੇਯਵਸਨੇ ਜਿਘ੍ਰੁʼਤਿਤੇ ਤਸ੍ਮਾਯੁੱਤਰੀਯਵਸਨਮਪਿ ਦੇਹਿ|
And, him who is desiring thee to be judged, and to take, thy tunic, let him have, thy mantle also.
41 ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਤ੍ਵਾਂ ਕ੍ਰੋਸ਼ਮੇਕੰ ਨਯਨਾਰ੍ਥੰ ਅਨ੍ਯਾਯਤੋ ਧਰਤਿ, ਤਦਾ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ਧ੍ਦੰ ਕ੍ਰੋਸ਼ਦ੍ਵਯੰ ਯਾਹਿ|
And, whoever shall impress thee one mile, go with him two:
42 ਯਸ਼੍ਚ ਮਾਨਵਸ੍ਤ੍ਵਾਂ ਯਾਚਤੇ, ਤਸ੍ਮੈ ਦੇਹਿ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਤੁਭ੍ਯੰ ਧਾਰਯਿਤੁਮ੍ ਇੱਛਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰ ਪ੍ਰਤਿ ਪਰਾਂਮੁਖੋ ਮਾ ਭੂਃ|
To him who is asking thee, give; and, him who is desiring from thee to borrow, do not thou turn away.
43 ਨਿਜਸਮੀਪਵਸਿਨਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸ਼ਤ੍ਰੁੰ ਪ੍ਰਤਿ ਦ੍ਵੇਸ਼਼ੰ ਕੁਰੁ, ਯਦੇਤਤ੍ ਪੁਰੋਕ੍ਤੰ ਵਚਨੰ ਏਤਦਪਿ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ|
Ye have heard, that it was said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy.
44 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯੂਯੰ ਰਿਪੁੱਵਪਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਸ਼ਪਨ੍ਤੇ, ਤਾਨ, ਆਸ਼ਿਸ਼਼ੰ ਵਦਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਰੁʼਤੀਯਨ੍ਤੇ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਮਙ੍ਗਲੰ ਕੁਰੁਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਡਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਕ੍ਰੁʼਤੇ ਪ੍ਰਾਰ੍ਥਯਧ੍ਵੰ|
But, I, say unto you, Be loving your enemies, and praying for them who are persecuting you:
45 ਤਤ੍ਰ ਯਃ ਸਤਾਮਸਤਾਞ੍ਚੋਪਰਿ ਪ੍ਰਭਾਕਰਮ੍ ਉਦਾਯਯਤਿ, ਤਥਾ ਧਾਰ੍ੰਮਿਕਾਨਾਮਧਾਰ੍ੰਮਿਕਾਨਾਞ੍ਚੋਪਰਿ ਨੀਰੰ ਵਰ੍ਸ਼਼ਯਤਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੋ ਯੋ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥਃ ਪਿਤਾ, ਯੂਯੰ ਤਸ੍ਯੈਵ ਸਨ੍ਤਾਨਾ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਥ|
That ye may become sons of your Father who is in the heavens: because, his sun, he maketh arise on evil and good, and sendeth rain, on just and unjust.
46 ਯੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਸੁ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ, ਯੂਯੰ ਯਦਿ ਕੇਵਲੰ ਤੇੱਵੇਵ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁਥ, ਤਰ੍ਹਿ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਕਿੰ ਫਲੰ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ? ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਅਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਕਿੰ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ?
For, if ye love them that love you, what reward have ye? are not, even the tax-collectors, the same thing, doing?
47 ਅਪਰੰ ਯੂਯੰ ਯਦਿ ਕੇਵਲੰ ਸ੍ਵੀਯਭ੍ਰਾਤ੍ਰੁʼਤ੍ਵੇਨ ਨਮਤ, ਤਰ੍ਹਿ ਕਿੰ ਮਹਤ੍ ਕਰ੍ੰਮ ਕੁਰੁਥ? ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਅਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਕਿੰ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ?
And, if ye salute your brethren only, what, more than common, are ye doing? are not, even the nations, the same thing, doing?
48 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥਃ ਪਿਤਾ ਯਥਾ ਪੂਰ੍ਣੋ ਭਵਤਿ, ਯੂਯਮਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ਾ ਭਵਤ|
Ye, therefore, shall become, perfect: as, your heavenly Father, is perfect.
