ମାର୍କଃ 15
1 ଅଥ ପ୍ରଭାତେ ସତି ପ୍ରଧାନଯାଜକାଃ ପ୍ରାଞ୍ଚ ଉପାଧ୍ୟାଯାଃ ସର୍ୱ୍ୱେ ମନ୍ତ୍ରିଣଶ୍ଚ ସଭାଂ କୃତ୍ୱା ଯୀଶୁଂ ବନ୍ଧଯିତ୍ୱ ପୀଲାତାଖ୍ୟସ୍ୟ ଦେଶାଧିପତେଃ ସୱିଧଂ ନୀତ୍ୱା ସମର୍ପଯାମାସୁଃ|
Pawushiiti, watambika wakulu wa numba ya Mlungu watenditi lishawuli pamuhera na wazewi na wafunda wa malagaliru na wantu wa shiyotera motu woseri, wamtawa Yesu pingu wamjega pashiyotera motu pa Pilatu.
2 ତଦା ପୀଲାତସ୍ତଂ ପୃଷ୍ଟୱାନ୍ ତ୍ୱଂ କିଂ ଯିହୂଦୀଯଲୋକାନାଂ ରାଜା? ତତଃ ସ ପ୍ରତ୍ୟୁକ୍ତୱାନ୍ ସତ୍ୟଂ ୱଦସି|
Pilatu kamkosiya Yesu, “Hashi, gwenga gwa Mfalumi gwa Wayawudi?” Yesu kamwankula, “Yina, gwenga gutakula.”
3 ଅପରଂ ପ୍ରଧାନଯାଜକାସ୍ତସ୍ୟ ବହୁଷୁ ୱାକ୍ୟେଷୁ ଦୋଷମାରୋପଯାଞ୍ଚକ୍ରୁଃ କିନ୍ତୁ ସ କିମପି ନ ପ୍ରତ୍ୟୁୱାଚ|
Watambika wakulu wampayiliti Yesu vitwatira vivuwa.
4 ତଦାନୀଂ ପୀଲାତସ୍ତଂ ପୁନଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ତ୍ୱଂ କିଂ ନୋତ୍ତରଯସି? ପଶ୍ୟୈତେ ତ୍ୱଦ୍ୱିରୁଦ୍ଧଂ କତିଷୁ ସାଧ୍ୟେଷୁ ସାକ୍ଷଂ ଦଦତି|
Pilatu kamkosiya kayi Yesu, “Hashi gwankula ndiri shisoweru? Guloli ntambu yawalaviya masitaka gavuwa kwaku.”
5 କନ୍ତୁ ଯୀଶୁସ୍ତଦାପି ନୋତ୍ତରଂ ଦଦୌ ତତଃ ପୀଲାତ ଆଶ୍ଚର୍ୟ୍ୟଂ ଜଗାମ|
Kumbiti Yesu kankula ndiri shisoweru, ata Pilatu kalikangasha.
6 ଅପରଞ୍ଚ କାରାବଦ୍ଧେ କସ୍ତିଂଶ୍ଚିତ୍ ଜନେ ତନ୍ମହୋତ୍ସୱକାଲେ ଲୋକୈ ର୍ୟାଚିତେ ଦେଶାଧିପତିସ୍ତଂ ମୋଚଯତି|
Kila Shipindi sha msambu gwa Pasaka, Pilatu kaweriti na shitiba sha kuwavugulira mtatilwa yumu yawamfira.
7 ଯେ ଚ ପୂର୍ୱ୍ୱମୁପପ୍ଲୱମକାର୍ଷୁରୁପପ୍ଲୱେ ୱଧମପି କୃତୱନ୍ତସ୍ତେଷାଂ ମଧ୍ୟେ ତଦାନୋଂ ବରବ୍ବାନାମକ ଏକୋ ବଦ୍ଧ ଆସୀତ୍|
Su, kuweriti na muntu yumu yawamshema Baraba, yakaweriti wamtatira pamuhera na wamonga wawalagiti wantu pawaweriti wakusonguziya.
8 ଅତୋ ହେତୋଃ ପୂର୍ୱ୍ୱାପରୀଯାଂ ରୀତିକଥାଂ କଥଯିତ୍ୱା ଲୋକା ଉଚ୍ଚୈରୁୱନ୍ତଃ ପୀଲାତସ୍ୟ ସମକ୍ଷଂ ନିୱେଦଯାମାସୁଃ|
Wantu wavuwa wamgendera Pilatu wamluwa kawatenderi handa shitiba shakuwi.
9 ତଦା ପୀଲାତସ୍ତାନାଚଖ୍ୟୌ ତର୍ହି କିଂ ଯିହୂଦୀଯାନାଂ ରାଜାନଂ ମୋଚଯିଷ୍ୟାମି? ଯୁଷ୍ମାଭିଃ କିମିଷ୍ୟତେ?
Pilatu kawakosiya, “Hashi, mfira nuwavuguliri Mfalumi gwa Wayawudi?”
10 ଯତଃ ପ୍ରଧାନଯାଜକା ଈର୍ଷ୍ୟାତ ଏୱ ଯୀଶୁଂ ସମାର୍ପଯନ୍ନିତି ସ ୱିୱେଦ|
Katakula hangu toziya kavimaniti kala handa watambika wakulu wamjegeriti Yesu toziya ya weya.
11 କିନ୍ତୁ ଯଥା ବରବ୍ବାଂ ମୋଚଯତି ତଥା ପ୍ରାର୍ଥଯିତୁଂ ପ୍ରଧାନଯାଜକା ଲୋକାନ୍ ପ୍ରୱର୍ତ୍ତଯାମାସୁଃ|
Kumbiti Watambika wakulu wawasonguziyiti wantu wamluwi Pilatu kamvuguliri Baraba.
12 ଅଥ ପୀଲାତଃ ପୁନଃ ପୃଷ୍ଟୱାନ୍ ତର୍ହି ଯଂ ଯିହୂଦୀଯାନାଂ ରାଜେତି ୱଦଥ ତସ୍ୟ କିଂ କରିଷ୍ୟାମି ଯୁଷ୍ମାଭିଃ କିମିଷ୍ୟତେ?
Pilatu kawakosiya kayi, “Su, mfira ntendi hashi na muntu ayu yamumshema Mfalumi gwa Wayawudi?”
13 ତଦା ତେ ପୁନରପି ପ୍ରୋଚ୍ଚୈଃ ପ୍ରୋଚୁସ୍ତଂ କ୍ରୁଶେ ୱେଧଯ|
Wantu woseri washowangana kayi pawatakula, “Gumkong'onderi palupingika!”
14 ତସ୍ମାତ୍ ପୀଲାତଃ କଥିତୱାନ୍ କୁତଃ? ସ କିଂ କୁକର୍ମ୍ମ କୃତୱାନ୍? କିନ୍ତୁ ତେ ପୁନଶ୍ଚ ରୁୱନ୍ତୋ ୱ୍ୟାଜହ୍ରୁସ୍ତଂ କ୍ରୁଶେ ୱେଧଯ|
Kumbiti Pilatu kawakosiya, “gwa shishi! Katenda shidoda gaa?” Kumbiti womberi wongera kushowangana, “Gumkong'onderi misumali mulupingika!”
15 ତଦା ପୀଲାତଃ ସର୍ୱ୍ୱାଲ୍ଲୋକାନ୍ ତୋଷଯିତୁମିଚ୍ଛନ୍ ବରବ୍ବାଂ ମୋଚଯିତ୍ୱା ଯୀଶୁଂ କଶାଭିଃ ପ୍ରହୃତ୍ୟ କ୍ରୁଶେ ୱେଦ୍ଧୁଂ ତଂ ସମର୍ପଯାମ୍ବଭୂୱ|
Pilatu kafiriti kulifiliziya lipinga lya wantu awa, su, kamlekeziya Baraba kulawa mushibetubetu. Kawagambira wanjagila wamkomi ntomondu Yesu na wamkong'onderi misumali mulupingika!
16 ଅନନ୍ତରଂ ସୈନ୍ୟଗଣୋଽଟ୍ଟାଲିକାମ୍ ଅର୍ଥାଦ୍ ଅଧିପତେ ର୍ଗୃହଂ ଯୀଶୁଂ ନୀତ୍ୱା ସେନାନିୱହଂ ସମାହୁଯତ୍|
Shakapanu wanjagila wamjegiti Yesu muluwaga muliboma lya Pilati mkulu gwa isi, wawajojinira shipinga shakuwi shoseri.
17 ପଶ୍ଚାତ୍ ତେ ତଂ ଧୂମଲୱର୍ଣୱସ୍ତ୍ରଂ ପରିଧାପ୍ୟ କଣ୍ଟକମୁକୁଟଂ ରଚଯିତ୍ୱା ଶିରସି ସମାରୋପ୍ୟ
Wamvalisiya nguwu ya zambalawu, wapota lijenjeri lya misontu wamvalisiya mumtuwi.
18 ହେ ଯିହୂଦୀଯାନାଂ ରାଜନ୍ ନମସ୍କାର ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ତଂ ନମସ୍କର୍ତ୍ତାମାରେଭିରେ|
Wanja kumlamsiya, “Mwika Mfalumi gwa Wayawudi!”
19 ତସ୍ୟୋତ୍ତମାଙ୍ଗେ ୱେତ୍ରାଘାତଂ ଚକ୍ରୁସ୍ତଦ୍ଗାତ୍ରେ ନିଷ୍ଠୀୱଞ୍ଚ ନିଚିକ୍ଷିପୁଃ, ତଥା ତସ୍ୟ ସମ୍ମୁଖେ ଜାନୁପାତଂ ପ୍ରଣୋମୁଃ
Wamkoma mumtuwi kwa ludengi, wamtemera mata, wamsuntamalira na kumng'ong'onelera.
20 ଇତ୍ଥମୁପହସ୍ୟ ଧୂମ୍ରୱର୍ଣୱସ୍ତ୍ରମ୍ ଉତ୍ତାର୍ୟ୍ୟ ତସ୍ୟ ୱସ୍ତ୍ରଂ ତଂ ପର୍ୟ୍ୟଧାପଯନ୍ କ୍ରୁଶେ ୱେଦ୍ଧୁଂ ବହିର୍ନିନ୍ୟୁଶ୍ଚ|
Pawamshinigira kala wamvuliti lihabiti lilii, wamvalisiya nguwu zakuwi, shakapanu wamjega kumpingika.
21 ତତଃ ପରଂ ସେକନ୍ଦରସ୍ୟ ରୁଫସ୍ୟ ଚ ପିତା ଶିମୋନ୍ନାମା କୁରୀଣୀଯଲୋକ ଏକଃ କୁତଶ୍ଚିଦ୍ ଗ୍ରାମାଦେତ୍ୟ ପଥି ଯାତି ତଂ ତେ ଯୀଶୋଃ କ୍ରୁଶଂ ୱୋଢୁଂ ବଲାଦ୍ ଦଧ୍ନୁଃ|
Pawaweriti munjira, waliwoniti na muntu yumu yawamshema Simoni, muntu gwa lushi lwa Kureni. Yomberi kaweriti tati gwa Alekizanda na Rufu na Shipindi ashi kaweriti kankulawa kulirambu. Su, wamgambira katoli lupingika lwa Yesu.
22 ଅଥ ଗୁଲ୍ଗଲ୍ତା ଅର୍ଥାତ୍ ଶିରଃକପାଲନାମକଂ ସ୍ଥାନଂ ଯୀଶୁମାନୀଯ
Shakapanu wamjega Yesu mpaka pahali pawapashema Goligota, mana yakuwi, “Pahala pa Shipalakasa sha mtuwi.”
23 ତେ ଗନ୍ଧରସମିଶ୍ରିତଂ ଦ୍ରାକ୍ଷାରସଂ ପାତୁଂ ତସ୍ମୈ ଦଦୁଃ କିନ୍ତୁ ସ ନ ଜଗ୍ରାହ|
Wamupa divayi wahanganyikiti na mtera wagushema manimani, kumbiti yomberi kalemiti kulanda.
24 ତସ୍ମିନ୍ କ୍ରୁଶେ ୱିଦ୍ଧେ ସତି ତେଷାମେକୈକଶଃ କିଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ୟତୀତି ନିର୍ଣଯାଯ
Su wampingika, wagawana nguwu yakuwi kwa kuzigalambuziya simbi wamuwi gaa hakapati shipandi sha nguwu.
25 ତସ୍ୟ ପରିଧେଯାନାଂ ୱିଭାଗାର୍ଥଂ ଗୁଟିକାପାତଂ ଚକ୍ରୁଃ|
Iweriti saa tatu mandawira pawampingikiti.
26 ଅପରମ୍ ଏଷ ଯିହୂଦୀଯାନାଂ ରାଜେତି ଲିଖିତଂ ଦୋଷପତ୍ରଂ ତସ୍ୟ ଶିରଊର୍ଦ୍ୱ୍ୱମ୍ ଆରୋପଯାଞ୍ଚକ୍ରୁଃ|
Na masitaka gakuwi gaweriti galembwa, “Mfalumi gwa Mayawudi.”
27 ତସ୍ୟ ୱାମଦକ୍ଷିଣଯୋ ର୍ଦ୍ୱୌ ଚୌରୌ କ୍ରୁଶଯୋ ର୍ୱିୱିଧାତେ|
Pamuhera nayomberi wapingikitwi wakwapula wawili, yumu uwega wa kumshigi na yumonga uwega wakuwi wa kumliwu.
28 ତେନୈୱ "ଅପରାଧିଜନୈଃ ସାର୍ଦ୍ଧଂ ସ ଗଣିତୋ ଭୱିଷ୍ୟତି," ଇତି ଶାସ୍ତ୍ରୋକ୍ତଂ ୱଚନଂ ସିଦ୍ଧମଭୂତ|
Su lilembu litimii lyalitakula, “Wamwalangiti pamuhera na watenda vidoda.”
29 ଅନନ୍ତରଂ ମାର୍ଗେ ଯେ ଯେ ଲୋକା ଗମନାଗମନେ ଚକ୍ରୁସ୍ତେ ସର୍ୱ୍ୱ ଏୱ ଶିରାଂସ୍ୟାନ୍ଦୋଲ୍ୟ ନିନ୍ଦନ୍ତୋ ଜଗଦୁଃ, ରେ ମନ୍ଦିରନାଶକ ରେ ଦିନତ୍ରଯମଧ୍ୟେ ତନ୍ନିର୍ମ୍ମାଯକ,
Wantu waweriti wankupita pahala panu wamwigilangiti, pawatikiziya mituwi yawu na kutakula, “Aha! Gwenga gutakuliti gumweni guweza kubomola Numba nkulu ya Mlungu na kunyawa kwa mashaka matatu!
30 ଅଧୁନାତ୍ମାନମ୍ ଅୱିତ୍ୱା କ୍ରୁଶାଦୱରୋହ|
Vinu, gusuluki mlupingika gulilopozii gumweni!”
31 କିଞ୍ଚ ପ୍ରଧାନଯାଜକା ଅଧ୍ୟାପକାଶ୍ଚ ତଦ୍ୱତ୍ ତିରସ୍କୃତ୍ୟ ପରସ୍ପରଂ ଚଚକ୍ଷିରେ ଏଷ ପରାନାୱତ୍ କିନ୍ତୁ ସ୍ୱମୱିତୁଂ ନ ଶକ୍ନୋତି|
Nawomberi watambika wakulu pamuhera na wafunda wa malagaliru wamshinigiriti pawalitakuziana, “Kawalopoziya wamonga, kumbiti kulilopola mweni kasinda!
32 ଯଦୀସ୍ରାଯେଲୋ ରାଜାଭିଷିକ୍ତସ୍ତ୍ରାତା ଭୱତି ତର୍ହ୍ୟଧୁନୈନ କ୍ରୁଶାଦୱରୋହତୁ ୱଯଂ ତଦ୍ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ୱିଶ୍ୱସିଷ୍ୟାମଃ; କିଞ୍ଚ ଯୌ ଲୋକୌ ତେନ ସାର୍ଦ୍ଧଂ କ୍ରୁଶେ ଽୱିଧ୍ୟେତାଂ ତାୱପି ତଂ ନିର୍ଭର୍ତ୍ସଯାମାସତୁଃ|
Eti yomberi ndo Kristu, Mtuwa gwa Israeli! Kasuluki kulawa mlupingika su tuwoni na kujimira.” Ata wantu walii wawapingikitwi pamuhera nayomberi wamlongiti.
33 ଅଥ ଦ୍ୱିତୀଯଯାମାତ୍ ତୃତୀଯଯାମଂ ଯାୱତ୍ ସର୍ୱ୍ୱୋ ଦେଶଃ ସାନ୍ଧକାରୋଭୂତ୍|
Kwanjira saa sita pamusi mpaka saa tisa kuweriti liwindu isi yoseri.
34 ତତସ୍ତୃତୀଯପ୍ରହରେ ଯୀଶୁରୁଚ୍ଚୈରୱଦତ୍ ଏଲୀ ଏଲୀ ଲାମା ଶିୱକ୍ତନୀ ଅର୍ଥାଦ୍ "ହେ ମଦୀଶ ମଦୀଶ ତ୍ୱଂ ପର୍ୟ୍ୟତ୍ୟାକ୍ଷୀଃ କୁତୋ ହି ମାଂ?"
Saa tisa pamii Yesu kalila kwa liziwu likulu, pakalonga, “Eloyi, Eloyi, lema sabakitani?” Mana yakuwi, “Mlungu gwangu, Mlungu gwangu mbona gundeka?”
35 ତଦା ସମୀପସ୍ଥଲୋକାନାଂ କେଚିତ୍ ତଦ୍ୱାକ୍ୟଂ ନିଶମ୍ୟାଚଖ୍ୟୁଃ ପଶ୍ୟୈଷ ଏଲିଯମ୍ ଆହୂଯତି|
Wantu wamonga wawagolokiti paliya pawapikaniriti hangu, watakuliti, “Gupikiniri! Kankumshema Eliya.”
36 ତତ ଏକୋ ଜନୋ ଧାୱିତ୍ୱାଗତ୍ୟ ସ୍ପଞ୍ଜେ ଽମ୍ଲରସଂ ପୂରଯିତ୍ୱା ତଂ ନଡାଗ୍ରେ ନିଧାଯ ପାତୁଂ ତସ୍ମୈ ଦତ୍ତ୍ୱାୱଦତ୍ ତିଷ୍ଠ ଏଲିଯ ଏନମୱରୋହଯିତୁମ୍ ଏତି ନ ୱେତି ପଶ୍ୟାମି|
Muntu yumu katuga, katola lidodoki kalitawa mulupeleru lwa ludenki katota mudivayi isheshema, kamupa kalandi pakatakula, “Ebu tuloli handa Eliya hakizi kumsulusiya palupingika!”
37 ଅଥ ଯୀଶୁରୁଚ୍ଚୈଃ ସମାହୂଯ ପ୍ରାଣାନ୍ ଜହୌ|
Yesu kabota, shakapanu kahowa.
38 ତଦା ମନ୍ଦିରସ୍ୟ ଜୱନିକୋର୍ଦ୍ୱ୍ୱାଦଧଃର୍ୟ୍ୟନ୍ତା ୱିଦୀର୍ଣା ଦ୍ୱିଖଣ୍ଡାଭୂତ୍|
Su, lipaziya lya Numba nkulu ya Mlungu lidegeka vipandi viwili kulawa kumpindi mpaka pasi.
39 କିଞ୍ଚ ଇତ୍ଥମୁଚ୍ଚୈରାହୂଯ ପ୍ରାଣାନ୍ ତ୍ୟଜନ୍ତଂ ତଂ ଦୃଷ୍ଦ୍ୱା ତଦ୍ରକ୍ଷଣାଯ ନିଯୁକ୍ତୋ ଯଃ ସେନାପତିରାସୀତ୍ ସୋୱଦତ୍ ନରୋଯମ୍ ଈଶ୍ୱରପୁତ୍ର ଇତି ସତ୍ୟମ୍|
Mkulu yumu gwa wanjagila yakaweriti kagoloka kulongolu kwa lupingika kawoniti Yesu ntambu yakahowiti, kalonga, “Nakaka muntu ayu kaweriti Mwana gwa Mlungu!”
40 ତଦାନୀଂ ମଗ୍ଦଲୀନୀ ମରିସମ୍ କନିଷ୍ଠଯାକୂବୋ ଯୋସେଶ୍ଚ ମାତାନ୍ୟମରିଯମ୍ ଶାଲୋମୀ ଚ ଯାଃ ସ୍ତ୍ରିଯୋ
Wadala wamu waloliti kwa kutali, muwamu mwawu kaweriti Maliya Magidalena na Salomi na Mariya mawu gwa ashina Yakobu mpusu na Yosefu.
41 ଗାଲୀଲ୍ପ୍ରଦେଶେ ଯୀଶୁଂ ସେୱିତ୍ୱା ତଦନୁଗାମିନ୍ୟୋ ଜାତା ଇମାସ୍ତଦନ୍ୟାଶ୍ଚ ଯା ଅନେକା ନାର୍ୟୋ ଯୀଶୁନା ସାର୍ଦ୍ଧଂ ଯିରୂଶାଲମମାଯାତାସ୍ତାଶ୍ଚ ଦୂରାତ୍ ତାନି ଦଦୃଶୁଃ|
Awa ndo wawamfatiti Yesu pakaweriti Galilaya na kumtendera. Kuweriti na wadala wamonga wavuwa wiziti Yerusalemu pamuhera na yomberi.
42 ଅଥାସାଦନଦିନସ୍ୟାର୍ଥାଦ୍ ୱିଶ୍ରାମୱାରାତ୍ ପୂର୍ୱ୍ୱଦିନସ୍ୟ ସାଯଂକାଲ ଆଗତ
Shipindi sha pamii shisokiti kala. Ali liweriti Lishaka lya Matandiru, yani lishaka lyalilonguleriti Lishaka lya Kwoyera.
43 ଈଶ୍ୱରରାଜ୍ୟାପେକ୍ଷ୍ୟରିମଥୀଯଯୂଷଫନାମା ମାନ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସମେତ୍ୟ ପୀଲାତସୱିଧଂ ନିର୍ଭଯୋ ଗତ୍ୱା ଯୀଶୋର୍ଦେହଂ ଯଯାଚେ|
Panu kiza Yosefu mwenikaya gwa Arimatayu, mjagira gwa Shiyotera motu mkulu, yawampananiti ligoya nentu. Yomberi viraa kaweriti kankulolera kwiza kwa Ufalumi wa Mlungu. Su, kamgenderiti Pilatu pota na lyoga, kaluwa wamupi nshimba ya Yesu.
44 କିନ୍ତୁ ସ ଇଦାନୀଂ ମୃତଃ ପୀଲାତ ଇତ୍ୟସମ୍ଭୱଂ ମତ୍ୱା ଶତସେନାପତିମାହୂଯ ସ କଦା ମୃତ ଇତି ପପ୍ରଚ୍ଛ|
Pilatu kalikangasha kupikinira handa Yesu kahowiti kala. Su, kamshema Mkulu gwa wanjagila, kamkosiya handa Yesu kaweriti kahowa shipindi shivuwa.
45 ଶତସେମନାପତିମୁଖାତ୍ ତଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ଯୂଷଫେ ଯୀଶୋର୍ଦେହଂ ଦଦୌ|
Pilatu pawamgambiriti kala, kamgambiriti Yosefu katoli nshimba ya Yesu.
46 ପଶ୍ଚାତ୍ ସ ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ୱାସଃ କ୍ରୀତ୍ୱା ଯୀଶୋଃ କାଯମୱରୋହ୍ୟ ତେନ ୱାସସା ୱେଷ୍ଟାଯିତ୍ୱା ଗିରୌ ଖାତଶ୍ମଶାନେ ସ୍ଥାପିତୱାନ୍ ପାଷାଣଂ ଲୋଠଯିତ୍ୱା ଦ୍ୱାରି ନିଦଧେ|
Panu Yosefu kuhemera sanda ya shitani, kasulusiya pasi mauti galiya, kaviliga sanda. Kagatula mulipumba lyaliweriti walisongola mulitalawu, shakapanu kabilingisiya libuwi likulu kumlyangu.
47 କିନ୍ତୁ ଯତ୍ର ସୋସ୍ଥାପ୍ୟତ ତତ ମଗ୍ଦଲୀନୀ ମରିଯମ୍ ଯୋସିମାତୃମରିଯମ୍ ଚ ଦଦୃଶତୃଃ|
Nawomberi Mariya Magidalena na Mariya mawu gwakuwi Yosefu wapawoniti pawagonjikiti nshimba ya Yesu.
