មថិះ 5
1 អនន្តរំ ស ជននិវហំ និរីក្ឞ្យ ភូធរោបរិ វ្រជិត្វា សមុបវិវេឝ។
Seeing the multitude of people, Jesus went up the Hill. There He seated Himself, and when His disciples came to Him,
2 តទានីំ ឝិឞ្យេឞុ តស្យ សមីបមាគតេឞុ តេន តេភ្យ ឯឞា កថា កថ្យាញ្ចក្រេ។
He proceeded to teach them, and said:
3 អភិមានហីនា ជនា ធន្យាះ, យតស្តេ ស្វគ៌ីយរាជ្យម៑ អធិករិឞ្យន្តិ។
"Blessed are the poor in spirit, for to them belongs the Kingdom of the Heavens.
4 ខិទ្យមានា មនុជា ធន្យាះ, យស្មាត៑ តេ សាន្ត្វនាំ ប្រាប្សន្តិ។
"Blessed are the mourners, for they shall be comforted.
5 នម្រា មានវាឝ្ច ធន្យាះ, យស្មាត៑ តេ មេទិនីម៑ អធិករិឞ្យន្តិ។
"Blessed are the meek, for they as heirs shall obtain possession of the earth.
6 ធម៌្មាយ ពុភុក្ឞិតាះ ត្ឫឞាត៌្តាឝ្ច មនុជា ធន្យាះ, យស្មាត៑ តេ បរិតប៌្ស្យន្តិ។
"Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they shall be completely satisfied.
7 ក្ឫបាលវោ មានវា ធន្យាះ, យស្មាត៑ តេ ក្ឫបាំ ប្រាប្ស្យន្តិ។
"Blessed are the compassionate, for they shall receive compassion.
8 និម៌្មលហ្ឫទយា មនុជាឝ្ច ធន្យាះ, យស្មាត៑ ត ឦឝ្ចរំ ទ្រក្ឞ្យន្តិ។
"Blessed are the pure in heart, for they shall see God.
9 មេលយិតារោ មានវា ធន្យាះ, យស្មាត៑ ត ឦឝ្ចរស្យ សន្តានត្វេន វិខ្យាស្យន្តិ។
"Blessed are the peacemakers, for it is they who will be recognized as sons of God.
10 ធម៌្មការណាត៑ តាឌិតា មនុជា ធន្យា, យស្មាត៑ ស្វគ៌ីយរាជ្យេ តេឞាមធិករោ វិទ្យតេ។
"Blessed are those who have borne persecution in the cause of Righteousness, for to them belongs the Kingdom of the Heavens.
11 យទា មនុជា មម នាមក្ឫតេ យុឞ្មាន៑ និន្ទន្តិ តាឌយន្តិ ម្ឫឞា នានាទុវ៌្វាក្យានិ វទន្តិ ច, តទា យុយំ ធន្យាះ។
"Blessed are you when they have insulted and persecuted you, and have said every cruel thing about you falsely for my sake.
12 តទា អានន្ទត, តថា ភ្ឫឝំ ហ្លាទធ្វញ្ច, យតះ ស្វគ៌េ ភូយាំសិ ផលានិ លប្ស្យធ្វេ; តេ យុឞ្មាកំ បុរាតនាន៑ ភវិឞ្យទ្វាទិនោៜបិ តាទ្ឫគ៑ អតាឌយន៑។
Be joyful and triumphant, because your reward is great in the Heavens; for so were the Prophets before you persecuted.
13 យុយំ មេទិន្យាំ លវណរូបាះ, កិន្តុ យទិ លវណស្យ លវណត្វម៑ អបយាតិ, តហ៌ិ តត៑ កេន ប្រការេណ ស្វាទុយុក្តំ ភវិឞ្យតិ? តត៑ កស្យាបិ កាយ៌្យស្យាយោគ្យត្វាត៑ កេវលំ ពហិះ ប្រក្ឞេប្តុំ នរាណាំ បទតលេន ទលយិតុញ្ច យោគ្យំ ភវតិ។
"You are the salt of the earth; but if salt has become tasteless, in what way can it regain its saltness? It is no longer good for anything but to be thrown away and trodden on by the passers by.
14 យូយំ ជគតិ ទីប្តិរូបាះ, ភូធរោបរិ ស្ថិតំ នគរំ គុប្តំ ភវិតុំ នហិ ឝក្ឞ្យតិ។
You are the light of the world; a town cannot be hid if built on a hill-top.
15 អបរំ មនុជាះ ប្រទីបាន៑ ប្រជ្វាល្យ ទ្រោណាធោ ន ស្ថាបយន្តិ, កិន្តុ ទីបាធារោបយ៌្យេវ ស្ថាបយន្តិ, តេន តេ ទីបា គេហស្ថិតាន៑ សកលាន៑ ប្រកាឝយន្តិ។
Nor is a lamp lighted to be put under a bushel, but on the lampstand; and then it gives light to all in the house.
16 យេន មានវា យុឞ្មាកំ សត្កម៌្មាណិ វិលោក្យ យុឞ្មាកំ ស្វគ៌ស្ថំ បិតរំ ធន្យំ វទន្តិ, តេឞាំ សមក្ឞំ យុឞ្មាកំ ទីប្តិស្តាទ្ឫក៑ ប្រកាឝតាម៑។
Just so let your light shine before all men, in order that they may see your holy lives and may give glory to your Father who is in Heaven.
17 អហំ វ្យវស្ថាំ ភវិឞ្យទ្វាក្យញ្ច លោប្តុម៑ អាគតវាន៑, ឥត្ថំ មានុភវត, តេ ទ្វេ លោប្តុំ នាគតវាន៑, កិន្តុ សផលេ កត៌្តុម៑ អាគតោស្មិ។
"Do not for a moment suppose that I have come to abrogate the Law or the Prophets: I have not come to abrogate them but to give them their completion.
18 អបរំ យុឞ្មាន៑ អហំ តថ្យំ វទាមិ យាវត៑ វ្យោមមេទិន្យោ រ្ធ្វំសោ ន ភវិឞ្យតិ, តាវត៑ សវ៌្វស្មិន៑ សផលេ ន ជាតេ វ្យវស្ថាយា ឯកា មាត្រា ពិន្ទុរេកោបិ វា ន លោប្ស្យតេ។
Solemnly I tell you that until Heaven and earth pass away, not one iota or smallest detail will pass away from the Law until all has taken place.
19 តស្មាត៑ យោ ជន ឯតាសាម៑ អាជ្ញានាម៑ អតិក្ឞុទ្រាម៑ ឯកាជ្ញាមបី លំឃតេ មនុជាំញ្ច តថៃវ ឝិក្ឞយតិ, ស ស្វគ៌ីយរាជ្យេ សវ៌្វេភ្យះ ក្ឞុទ្រត្វេន វិខ្យាស្យតេ, កិន្តុ យោ ជនស្តាំ បាលយតិ, តថៃវ ឝិក្ឞយតិ ច, ស ស្វគ៌ីយរាជ្យេ ប្រធានត្វេន វិខ្យាស្យតេ។
Whoever therefore breaks one of these least commandments and teaches others to break them, will be called the least in the Kingdom of the Heavens; but whoever practises them and teaches them, he will be acknowledged as great in the Kingdom of the Heavens.
20 អបរំ យុឞ្មាន៑ អហំ វទាមិ, អធ្យាបកផិរូឝិមានវានាំ ធម៌្មានុឞ្ឋានាត៑ យុឞ្មាកំ ធម៌្មានុឞ្ឋានេ នោត្តមេ ជាតេ យូយម៑ ឦឝ្វរីយរាជ្យំ ប្រវេឞ្ដុំ ន ឝក្ឞ្យថ។
For I assure you that unless your righteousness greatly surpasses that of the Scribes and the Pharisees, you will certainly not find entrance into the Kingdom of the Heavens.
21 អបរញ្ច ត្វំ នរំ មា វធីះ, យស្មាត៑ យោ នរំ ហន្តិ, ស វិចារសភាយាំ ទណ្ឌាហ៌ោ ភវិឞ្យតិ, បូវ៌្វកាលីនជនេភ្យ ឥតិ កថិតមាសីត៑, យុឞ្មាភិរឝ្រាវិ។
"You have heard that it was said to the ancients, 'Thou shalt not commit murder', and whoever commits murder will be answerable to the magistrate.
22 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វទាមិ, យះ កឝ្ចិត៑ ការណំ វិនា និជភ្រាត្រេ កុប្យតិ, ស វិចារសភាយាំ ទណ្ឌាហ៌ោ ភវិឞ្យតិ; យះ កឝ្ចិច្ច ស្វីយសហជំ និព៌្ពោធំ វទតិ, ស មហាសភាយាំ ទណ្ឌាហ៌ោ ភវិឞ្យតិ; បុនឝ្ច ត្វំ មូឍ ឥតិ វាក្យំ យទិ កឝ្ចិត៑ ស្វីយភ្រាតរំ វក្តិ, តហ៌ិ នរកាគ្នៅ ស ទណ្ឌាហ៌ោ ភវិឞ្យតិ។ (Geenna g1067)
But I say to you that every one who becomes angry with his brother shall be answerable to the magistrate; that whoever says to his brother 'Raca,' shall be answerable to the Sanhedrin; and that whoever says, 'You fool!' shall be liable to the Gehenna of Fire. (Geenna g1067)
23 អតោ វេទ្យាះ សមីបំ និជនៃវេទ្យេ សមានីតេៜបិ និជភ្រាតរំ ប្រតិ កស្មាច្ចិត៑ ការណាត៑ ត្វំ យទិ ទោឞី វិទ្យសេ, តទានីំ តវ តស្យ ស្ម្ឫតិ រ្ជាយតេ ច,
If therefore when you are offering your gift upon the altar, you remember that your brother has a grievance against you,
24 តហ៌ិ តស្យា វេទ្យាះ សមីបេ និជនៃវៃទ្យំ និធាយ តទៃវ គត្វា បូវ៌្វំ តេន សាទ៌្ធំ មិល, បឝ្ចាត៑ អាគត្យ និជនៃវេទ្យំ និវេទយ។
leave your gift there before the altar, and go and make friends with your brother first, and then return and proceed to offer your gift.
25 អន្យញ្ច យាវត៑ វិវាទិនា សាទ៌្ធំ វត៌្មនិ តិឞ្ឋសិ, តាវត៑ តេន សាទ៌្ធំ មេលនំ កុរុ; នោ ចេត៑ វិវាទី វិចារយិតុះ សមីបេ ត្វាំ សមប៌យតិ វិចារយិតា ច រក្ឞិណះ សន្និធៅ សមប៌យតិ តទា ត្វំ ការាយាំ ពធ្យេថាះ។
Come to terms without delay with your opponent while you are yet with him on the way to the court; for fear he should obtain judgement from the magistrate against you, and the magistrate should give you in custody to the officer and you be thrown into prison.
26 តហ៌ិ ត្វាមហំ តថ្ថំ ព្រវីមិ, ឝេឞកបទ៌កេៜបិ ន បរិឝោធិតេ តស្មាត៑ ស្ថានាត៑ កទាបិ ពហិរាគន្តុំ ន ឝក្ឞ្យសិ។
I solemnly tell you that you will certainly not be released till you have paid the very last farthing.
27 អបរំ ត្វំ មា វ្យភិចរ, យទេតទ៑ វចនំ បូវ៌្វកាលីនលោកេភ្យះ កថិតមាសីត៑, តទ៑ យូយំ ឝ្រុតវន្តះ;
"You have heard that it was said, 'Thou shalt not commit adultery.'
28 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វទាមិ, យទិ កឝ្ចិត៑ កាមតះ កាញ្ចន យោឞិតំ បឝ្យតិ, តហ៌ិ ស មនសា តទៃវ វ្យភិចរិតវាន៑។
But I tell you that whoever looks at a woman and cherishes lustful thoughts has already in his heart become guilty with regard to her.
29 តស្មាត៑ តវ ទក្ឞិណំ នេត្រំ យទិ ត្វាំ ពាធតេ, តហ៌ិ តន្នេត្រម៑ ឧត្បាដ្យ ទូរេ និក្ឞិប, យស្មាត៑ តវ សវ៌្វវបុឞោ នរកេ និក្ឞេបាត៑ តវៃកាង្គស្យ នាឝោ វរំ។ (Geenna g1067)
If therefore your eye, even the right eye, is a snare to you, tear it out and away with it; it is better for you that one member should be destroyed rather than that your whole body should be thrown into Gehenna. (Geenna g1067)
30 យទ្វា តវ ទក្ឞិណះ ករោ យទិ ត្វាំ ពាធតេ, តហ៌ិ តំ ករំ ឆិត្ត្វា ទូរេ និក្ឞិប, យតះ សវ៌្វវបុឞោ នរកេ និក្ឞេបាត៑ ឯកាង្គស្យ នាឝោ វរំ។ (Geenna g1067)
And if your right hand is a snare to you, cut it off and away with it; it is better for you that one member should be destroyed rather than that your whole body should go into Gehenna. (Geenna g1067)
31 ឧក្តមាស្តេ, យទិ កឝ្ចិន៑ និជជាយាំ បរិត្យក្ត្តុម៑ ឥច្ឆតិ, តហ៌ិ ស តស្យៃ ត្យាគបត្រំ ទទាតុ។
"It was also said, 'If any man puts away his wife, let him give her a written notice of divorce.'
32 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វ្យាហរាមិ, វ្យភិចារទោឞេ ន ជាតេ យទិ កឝ្ចិន៑ និជជាយាំ បរិត្យជតិ, តហ៌ិ ស តាំ វ្យភិចារយតិ; យឝ្ច តាំ ត្យក្តាំ ស្ត្រិយំ វិវហតិ, សោបិ វ្យភិចរតិ។
But I tell you that every man who puts away his wife except on the ground of unfaithfulness causes her to commit adultery, and whoever marries her when so divorced commits adultery.
33 បុនឝ្ច ត្វំ ម្ឫឞា ឝបថម៑ ន កុវ៌្វន៑ ឦឝ្ចរាយ និជឝបថំ បាលយ, បូវ៌្វកាលីនលោកេភ្យោ យៃឞា កថា កថិតា, តាមបិ យូយំ ឝ្រុតវន្តះ។
"Again, you have heard that it was said to the ancients, 'Thou shalt not swear falsely, but shalt perform thy vows to the Lord.'
34 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វទាមិ, កមបិ ឝបថំ មា កាឞ៌្ដ, អត៌្ហតះ ស្វគ៌នាម្នា ន, យតះ ស ឦឝ្វរស្យ សិំហាសនំ;
But I tell you not to swear at all; neither by Heaven, for it is God's throne;
35 ប្ឫថិវ្យា នាម្នាបិ ន, យតះ សា តស្យ បាទបីឋំ; យិរូឝាលមោ នាម្នាបិ ន, យតះ សា មហារាជស្យ បុរី;
nor by the earth, for it is the footstool under His feet; nor by Jerusalem, for it is the City of the Great King.
36 និជឝិរោនាម្នាបិ ន, យស្មាត៑ តស្យៃកំ កចមបិ សិតម៑ អសិតំ វា កត៌្តុំ ត្វយា ន ឝក្យតេ។
And do not swear by your head, for you cannot make one hair white or black.
37 អបរំ យូយំ សំលាបសមយេ កេវលំ ភវតីតិ ន ភវតីតិ ច វទត យត ឥតោៜធិកំ យត៑ តត៑ បាបាត្មនោ ជាយតេ។
But let your language be, 'Yes, yes,' or 'No, no.' Anything in excess of this comes from the Evil one.
38 អបរំ លោចនស្យ វិនិមយេន លោចនំ ទន្តស្យ វិនិមយេន ទន្តះ បូវ៌្វក្តមិទំ វចនញ្ច យុឞ្មាភិរឝ្រូយត។
"You have heard that it was said, 'Eye for eye, tooth for tooth.'
39 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វទាមិ យូយំ ហិំសកំ នរំ មា វ្យាឃាតយត។ កិន្តុ កេនចិត៑ តវ ទក្ឞិណកបោលេ ចបេដាឃាតេ ក្ឫតេ តំ ប្រតិ វាមំ កបោលញ្ច វ្យាឃោដយ។
But I tell you not to resist a wicked man, but if any one strikes you on the right cheek, turn the other to him as well.
40 អបរំ កេនចិត៑ ត្វយា សាទ៌្ហ្ទំ វិវាទំ ក្ឫត្វា តវ បរិធេយវសនេ ជិឃ្ឫតិតេ តស្មាយុត្តរីយវសនមបិ ទេហិ។
If any one wishes to go to law with you and to deprive you of your under garment, let him take your outer one also.
41 យទិ កឝ្ចិត៑ ត្វាំ ក្រោឝមេកំ នយនាត៌្ហំ អន្យាយតោ ធរតិ, តទា តេន សាទ៌្ហ្ទំ ក្រោឝទ្វយំ យាហិ។
And whoever shall compel you to convey his goods one mile, go with him two.
42 យឝ្ច មានវស្ត្វាំ យាចតេ, តស្មៃ ទេហិ, យទិ កឝ្ចិត៑ តុភ្យំ ធារយិតុម៑ ឥច្ឆតិ, តហ៌ិ តំ ប្រតិ បរាំមុខោ មា ភូះ។
To him who asks, give: from him who would borrow, turn not away.
43 និជសមីបវសិនិ ប្រេម កុរុ, កិន្តុ ឝត្រុំ ប្រតិ ទ្វេឞំ កុរុ, យទេតត៑ បុរោក្តំ វចនំ ឯតទបិ យូយំ ឝ្រុតវន្តះ។
"You have heard that it was said, 'Thou shalt love thy neighbour and hate thine enemy.'
44 កិន្ត្វហំ យុឞ្មាន៑ វទាមិ, យូយំ រិបុវ្វបិ ប្រេម កុរុត, យេ ច យុឞ្មាន៑ ឝបន្តេ, តាន, អាឝិឞំ វទត, យេ ច យុឞ្មាន៑ ឫតីយន្តេ, តេឞាំ មង្គលំ កុរុត, យេ ច យុឞ្មាន៑ និន្ទន្តិ, តាឌយន្តិ ច, តេឞាំ ក្ឫតេ ប្រាត៌្ហយធ្វំ។
But I command you all, love your enemies, and pray for your persecutors;
45 តត្រ យះ សតាមសតាញ្ចោបរិ ប្រភាករម៑ ឧទាយយតិ, តថា ធាម៌្មិកានាមធាម៌្មិកានាញ្ចោបរិ នីរំ វឞ៌យតិ តាទ្ឫឝោ យោ យុឞ្មាកំ ស្វគ៌ស្ថះ បិតា, យូយំ តស្យៃវ សន្តានា ភវិឞ្យថ។
that so you may become true sons of your Father in Heaven; for He causes His sun to rise on the wicked as well as the good, and sends rain upon those who do right and those who do wrong.
46 យេ យុឞ្មាសុ ប្រេម កុវ៌្វន្តិ, យូយំ យទិ កេវលំ តេវ្វេវ ប្រេម កុរុថ, តហ៌ិ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ ភវិឞ្យតិ? ចណ្ឌាលា អបិ តាទ្ឫឝំ កិំ ន កុវ៌្វន្តិ?
For if you love only those who love you, what reward have you earned? Do not even the tax-gatherers do that?
47 អបរំ យូយំ យទិ កេវលំ ស្វីយភ្រាត្ឫត្វេន នមត, តហ៌ិ កិំ មហត៑ កម៌្ម កុរុថ? ចណ្ឌាលា អបិ តាទ្ឫឝំ កិំ ន កុវ៌្វន្តិ?
And if you salute only your near relatives, what praise is due to you? Do not even the Gentiles do the same?
48 តស្មាត៑ យុឞ្មាកំ ស្វគ៌ស្ថះ បិតា យថា បូណ៌ោ ភវតិ, យូយមបិ តាទ្ឫឝា ភវត។
You however are to be complete in goodness, as your Heavenly Father is complete.
