មថិះ 27
1 ប្រភាតេ ជាតេ ប្រធានយាជកលោកប្រាចីនា យីឝុំ ហន្តុំ តត្ប្រតិកូលំ មន្ត្រយិត្វា
Puis quand le matin fut venu, tous les principaux Sacrificateurs et les Anciens du peuple tinrent conseil contre Jésus pour le faire mourir.
2 តំ ពទ្វ្វា នីត្វា បន្តីយបីលាតាខ្យាធិបេ សមប៌យាមាសុះ។
Et l'ayant lié, ils l'amenèrent et le livrèrent à Ponce Pilate, qui était le Gouverneur.
3 តតោ យីឝោះ បរករេវ្វប៌យិតា យិហូទាស្តត្ប្រាណាទណ្ឌាជ្ញាំ វិទិត្វា សន្តប្តមនាះ ប្រធានយាជកលោកប្រាចីនានាំ សមក្ឞំ តាស្ត្រីំឝន្មុទ្រាះ ប្រតិទាយាវាទីត៑,
Alors Judas qui l'avait trahi, voyant qu'il était condamné, se repentit, et reporta les trente pièces d'argent aux principaux Sacrificateurs et aux Anciens,
4 ឯតន្និរាគោនរប្រាណបរករាប៌ណាត៑ កលុឞំ ក្ឫតវានហំ។ តទា ត ឧទិតវន្តះ, តេនាស្មាកំ កិំ? ត្វយា តទ៑ ពុធ្យតាម៑។
En leur disant: j'ai péché en trahissant le sang innocent; mais ils lui dirent: que nous importe? tu y aviseras.
5 តតោ យិហូទា មន្ទិរមធ្យេ តា មុទ្រា និក្ឞិប្យ ប្រស្ថិតវាន៑ ឥត្វា ច ស្វយមាត្មានមុទ្ពពន្ធ។
Et après avoir jeté les pièces d'argent dans le Temple, il se retira, et s'en étant allé il s'étrangla.
6 បឝ្ចាត៑ ប្រធានយាជកាស្តា មុទ្រា អាទាយ កថិតវន្តះ, ឯតា មុទ្រាះ ឝោណិតមូល្យំ តស្មាទ៑ ភាណ្ឌាគារេ ន និធាតវ្យាះ។
Mais les principaux Sacrificateurs ayant pris les pièces d'argent, dirent: il n'est pas permis de les mettre dans le trésor; car c'est un prix de sang.
7 អនន្តរំ តេ មន្ត្រយិត្វា វិទេឝិនាំ ឝ្មឝានស្ថានាយ តាភិះ កុលាលស្យ ក្ឞេត្រមក្រីណន៑។
Et après qu'ils eurent consulté entre eux, ils en achetèrent le champ d'un potier, pour la sépulture des étrangers.
8 អតោៜទ្យាបិ តត្ស្ថានំ រក្តក្ឞេត្រំ វទន្តិ។
C'est pourquoi ce champ-là a été appelé jusqu'à aujourd'hui, le champ du sang.
9 ឥត្ថំ សតិ ឥស្រាយេលីយសន្តានៃ រ្យស្យ មូល្យំ និរុបិតំ, តស្យ ត្រិំឝន្មុទ្រាមានំ មូល្យំ
Alors fut accompli ce dont il avait été parlé par Jérémie le Prophète, disant: et ils ont pris trente pièces d'argent, le prix de celui qui a été apprécié, lequel ceux d'entre les enfants d'Israël ont apprécié;
10 មាំ ប្រតិ បរមេឝ្វរស្យាទេឝាត៑ តេភ្យ អាទីយត, តេន ច កុលាលស្យ ក្ឞេត្រំ ក្រីតមិតិ យទ្វចនំ យិរិមិយភវិឞ្យទ្វាទិនា ប្រោក្តំ តត៑ តទាសិធ្យត៑។
Et ils les ont données pour en acheter le champ d'un potier, selon ce que le Seigneur m'avait ordonné.
11 អនន្តរំ យីឝៅ តទធិបតេះ សម្មុខ ឧបតិឞ្ឋតិ ស តំ បប្រច្ឆ, ត្វំ កិំ យិហូទីយានាំ រាជា? តទា យីឝុស្តមវទត៑, ត្វំ សត្យមុក្តវាន៑។
Or Jésus fut présenté devant le Gouverneur, et le Gouverneur l'interrogea, disant: es-tu le Roi des Juifs? Jésus lui répondit: tu le dis.
12 កិន្តុ ប្រធានយាជកប្រាចីនៃរភិយុក្តេន តេន កិមបិ ន ប្រត្យវាទិ។
Et étant accusé par les principaux Sacrificateurs et les Anciens, il ne répondait rien.
13 តតះ បីលាតេន ស ឧទិតះ, ឥមេ ត្វត្ប្រតិកូលតះ កតិ កតិ សាក្ឞ្យំ ទទតិ, តត៑ ត្វំ ន ឝ្ឫណោឞិ?
Alors Pilate lui dit: n'entends-tu pas combien ils portent de témoignages contre toi?
14 តថាបិ ស តេឞាមេកស្យាបិ វចស ឧត្តរំ នោទិតវាន៑; តេន សោៜធិបតិ រ្មហាចិត្រំ វិទាមាស។
Mais il ne lui répondit pas un mot sur quoi que ce fût; de sorte que le Gouverneur s'en étonnait extrêmement.
15 អន្យច្ច តន្មហកាលេៜធិបតេរេតាទ្ឫឝី រាតិរាសីត៑, ប្រជា យំ កញ្ចន ពន្ធិនំ យាចន្តេ, តមេវ ស មោចយតីតិ។
Or le Gouverneur avait accoutumé de relâcher au peuple [le jour de] la Fête un prisonnier, quel que ce fût qu'on demandât.
16 តទានីំ ពរព្ពានាមា កឝ្ចិត៑ ខ្យាតពន្ធ្យាសីត៑។
Et il y avait alors un prisonnier fameux, nommé Barabbas.
17 តតះ បីលាតស្តត្រ មិលិតាន៑ លោកាន៑ អប្ឫច្ឆត៑, ឯឞ ពរព្ពា ពន្ធី ខ្រីឞ្ដវិខ្យាតោ យីឝុឝ្ចៃតយោះ កំ មោចយិឞ្យាមិ? យុឞ្មាកំ កិមីប្សិតំ?
Quand donc ils furent assemblés, Pilate leur dit: lequel voulez-vous que je vous relâche? Barabbas, ou Jésus qu'on appelle Christ?
18 តៃរីឞ៌្យយា ស សមប៌ិត ឥតិ ស ជ្ញាតវាន៑។
Car il savait bien qu'ils l'avaient livré par envie.
19 អបរំ វិចារាសនោបវេឝនកាលេ បីលាតស្យ បត្នី ភ្ឫត្យំ ប្រហិត្យ តស្មៃ កថយាមាស, តំ ធាម៌្មិកមនុជំ ប្រតិ ត្វយា កិមបិ ន កត៌្តវ្យំ; យស្មាត៑ តត្ក្ឫតេៜទ្យាហំ ស្វប្នេ ប្រភូតកឞ្ដមលភេ។
Et comme il était assis au siége judicial, sa femme envoya lui dire: n'entre point dans l'affaire de ce juste, car j'ai aujourd'hui beaucoup souffert à son sujet en songeant.
20 អនន្តរំ ប្រធានយាជកប្រាចីនា ពរព្ពាំ យាចិត្វាទាតុំ យីឝុញ្ច ហន្តុំ សកលលោកាន៑ ប្រាវត៌្តយន៑។
Et les principaux Sacrificateurs et les Anciens persuadèrent à la multitude du peuple de demander Barabbas, et de faire périr Jésus.
21 តតោៜធិបតិស្តាន៑ ប្ឫឞ្ដវាន៑, ឯតយោះ កមហំ មោចយិឞ្យាមិ? យុឞ្មាកំ កេច្ឆា? តេ ប្រោចុ រ្ពរព្ពាំ។
Et le Gouverneur prenant la parole leur dit: Lequel des deux voulez-vous que je vous relâche? Ils dirent: Barabbas.
22 តទា បីលាតះ បប្រច្ឆ, តហ៌ិ យំ ខ្រីឞ្ដំ វទន្តិ, តំ យីឝុំ កិំ ករិឞ្យាមិ? សវ៌្វេ កថយាមាសុះ, ស ក្រុឝេន វិធ្យតាំ។
Pilate leur dit: que ferai-je donc de Jésus qu'on appelle Christ? Ils lui dirent tous: qu 'il soit crucifié!
23 តតោៜធិបតិរវាទីត៑, កុតះ? កិំ តេនាបរាទ្ធំ? កិន្តុ តេ បុនរុចៃ រ្ជគទុះ, ស ក្រុឝេន វិធ្យតាំ។
Et le Gouverneur leur dit: mais quel mal a-t-il fait? et ils crièrent encore plus fort, en disant: qu'il soit crucifié!
24 តទា និជវាក្យមគ្រាហ្យមភូត៑, កលហឝ្ចាប្យភូត៑, បីលាត ឥតិ វិលោក្យ លោកានាំ សមក្ឞំ តោយមាទាយ ករៅ ប្រក្ឞាល្យាវោចត៑, ឯតស្យ ធាម៌្មិកមនុឞ្យស្យ ឝោណិតបាតេ និទ៌ោឞោៜហំ, យុឞ្មាភិរេវ តទ៑ ពុធ្យតាំ។
Alors Pilate voyant qu'il ne gagnait rien, mais que le tumulte s'augmentait, prit de l'eau, et lava ses mains devant le peuple, en disant: je suis innocent du sang de ce juste, vous y penserez.
25 តទា សវ៌្វាះ ប្រជាះ ប្រត្យវោចន៑, តស្យ ឝោណិតបាតាបរាធោៜស្មាកម៑ អស្មត្សន្តានានាញ្ចោបរិ ភវតុ។
Et tout le peuple répondant, dit: Que son sang soit sur nous, et sur nos enfants!
26 តតះ ស តេឞាំ សមីបេ ពរព្ពាំ មោចយាមាស យីឝុន្តុ កឞាភិរាហត្យ ក្រុឝេន វេធិតុំ សមប៌យាមាស។
Alors il leur relâcha Barabbas; et après avoir fait fouetter Jésus, il le leur livra pour être crucifié.
27 អនន្តរម៑ អធិបតេះ សេនា អធិបតេ រ្គ្ឫហំ យីឝុមានីយ តស្យ សមីបេ សេនាសមូហំ សំជគ្ឫហុះ។
Et les soldats du Gouverneur amenèrent Jésus au Prétoire, et assemblèrent devant lui toute la cohorte.
28 តតស្តេ តស្យ វសនំ មោចយិត្វា ក្ឫឞ្ណលោហិតវណ៌វសនំ បរិធាបយាមាសុះ
Et après l'avoir dépouillé, ils mirent sur lui un manteau d'écarlate.
29 កណ្ដកានាំ មុកុដំ និម៌្មាយ តច្ឆិរសិ ទទុះ, តស្យ ទក្ឞិណករេ វេត្រមេកំ ទត្ត្វា តស្យ សម្មុខេ ជានូនិ បាតយិត្វា, ហេ យិហូទីយានាំ រាជន៑, តុភ្យំ នម ឥត្យុក្ត្វា តំ តិរឝ្ចក្រុះ,
Et ayant fait une couronne d'épines entrelacées, ils la mirent sur sa tête, avec un roseau dans sa main droite; puis s'agenouillant devant lui, ils se moquaient de lui, en disant: nous te saluons, Roi des Juifs!
30 តតស្តស្យ គាត្រេ និឞ្ឋីវំ ទត្វា តេន វេត្រេណ ឝិរ អាជឃ្នុះ។
Et après avoir craché contre lui, ils prirent le roseau, et ils en frappaient sa tête.
31 ឥត្ថំ តំ តិរស្ក្ឫត្យ តទ៑ វសនំ មោចយិត្វា បុនន៌ិជវសនំ បរិធាបយាញ្ចក្រុះ, តំ ក្រុឝេន វេធិតុំ នីតវន្តះ។
Et après s'être moqués de lui, ils lui ôtèrent le manteau, et le vêtirent de ses vêtements, et l'amenèrent pour le crucifier.
32 បឝ្ចាត្តេ ពហិព៌្ហូយ កុរីណីយំ ឝិមោន្នាមកមេកំ វិលោក្យ ក្រុឝំ វោឍុំ តមាទទិរេ។
Et comme ils sortaient, ils rencontrèrent un Cyrénéen, nommé Simon, lequel ils contraignirent de porter la croix de Jésus.
33 អនន្តរំ គុល្គល្តាម៑ អត៌្ហាត៑ ឝិរស្កបាលនាមកស្ថានមុ បស្ថាយ តេ យីឝវេ បិត្តមិឝ្រិតាម្លរសំ បាតុំ ទទុះ,
Et étant arrivés au lieu appelé Golgotha, c'est-à-dire, le lieu du Crâne,
34 កិន្តុ ស តមាស្វាទ្យ ន បបៅ។
Ils lui donnèrent à boire du vinaigre mêlé avec du fiel; mais quand il en eut goûté, il n'en voulut point boire.
35 តទានីំ តេ តំ ក្រុឝេន សំវិធ្យ តស្យ វសនានិ គុដិកាបាតេន វិភជ្យ ជគ្ឫហុះ, តស្មាត៑, វិភជន្តេៜធរីយំ មេ តេ មនុឞ្យាះ បរស្បរំ។ មទុត្តរីយវស្ត្រាត៌្ហំ គុដិកាំ បាតយន្តិ ច៕ យទេតទ្វចនំ ភវិឞ្យទ្វាទិភិរុក្តមាសីត៑, តទា តទ៑ អសិធ្យត៑,
Et après l'avoir crucifié, ils partagèrent ses vêtements, en les jetant au sort, afin que ce qui avait été dit par un Prophète, fût accompli: ils ont partagé entre eux mes vêtements, et ont jeté ma robe au sort.
36 បឝ្ចាត៑ តេ តត្រោបវិឝ្យ តទ្រក្ឞណកវ៌្វណិ និយុក្តាស្តស្ថុះ។
Puis s'étant assis, ils le gardaient là.
37 អបរម៑ ឯឞ យិហូទីយានាំ រាជា យីឝុរិត្យបវាទលិបិបត្រំ តច្ឆិរស ឩទ៌្វ្វេ យោជយាមាសុះ។
Ils mirent aussi au-dessus de sa tête un écriteau, où la cause [de sa condamnation] était marquée en ces mots: CELUI-CI EST JÉSUS LE ROI DES JUIFS.
38 តតស្តស្យ វាមេ ទក្ឞិណេ ច ទ្វៅ ចៃរៅ តេន សាកំ ក្រុឝេន វិវិធុះ។
Et deux brigands furent crucifiés avec lui, l'un à sa droite, et l'autre à sa gauche.
39 តទា បាន្ថា និជឝិរោ លាឌយិត្វា តំ និន្ទន្តោ ជគទុះ,
Et ceux qui passaient par là, lui disaient des outrages, en branlant la tête,
40 ហេ ឦឝ្វរមន្ទិរភញ្ជក ទិនត្រយេ តន្និម៌្មាតះ ស្វំ រក្ឞ, ចេត្ត្វមីឝ្វរសុតស្តហ៌ិ ក្រុឝាទវរោហ។
Et disant: toi qui détruis le Temple, et qui le rebâtis en trois jours, sauve-toi toi-même; si tu es le Fils de Dieu, descends de la croix.
41 ប្រធានយាជកាធ្យាបកប្រាចីនាឝ្ច តថា តិរស្ក្ឫត្យ ជគទុះ,
Pareillement aussi les principaux Sacrificateurs avec les Scribes et les Anciens, se moquant, disaient:
42 សោៜន្យជនានាវត៑, កិន្តុ ស្វមវិតុំ ន ឝក្នោតិ។ យទីស្រាយេលោ រាជា ភវេត៑, តហ៌ីទានីមេវ ក្រុឝាទវរោហតុ, តេន តំ វយំ ប្រត្យេឞ្យាមះ។
Il a sauvé les autres, il ne se peut sauver lui-même: s'il est le Roi d'Israël, qu'il descende maintenant de la croix, et nous croirons en lui.
43 ស ឦឝ្វរេ ប្រត្យាឝាមករោត៑, យទីឝ្វរស្តស្មិន៑ សន្តុឞ្ដស្តហ៌ីទានីមេវ តមវេត៑, យតះ ស ឧក្តវាន៑ អហមីឝ្វរសុតះ។
Il se confie en Dieu; [mais] si [Dieu] l'aime, qu'il le délivre maintenant, car il a dit: je suis le Fils de Dieu.
44 យៅ ស្តេនៅ សាកំ តេន ក្រុឝេន វិទ្ធៅ តៅ តទ្វទេវ តំ និនិន្ទតុះ។
Les brigands aussi qui étaient crucifiés avec lui, lui reprochaient la même chose.
45 តទា ទ្វិតីយយាមាត៑ ត្ឫតីយយាមំ យាវត៑ សវ៌្វទេឝេ តមិរំ ពភូវ,
Or depuis six heures il y eut des ténèbres sur tout le pays, jusqu'à neuf heures.
46 ត្ឫតីយយាមេ "ឯលី ឯលី លាមា ឝិវក្តនី", អត៌្ហាត៑ មទីឝ្វរ មទីឝ្វរ កុតោ មាមត្យាក្ឞីះ? យីឝុរុច្ចៃរិតិ ជគាទ។
Et environ les neuf heures Jésus s'écria à haute voix, en disant: Eli, Eli, lamma sabachthani? c'est-à-dire, Mon Dieu! mon Dieu! pourquoi m'as-tu abandonné?
47 តទា តត្រ ស្ថិតាះ កេចិត៑ តត៑ ឝ្រុត្វា ពភាឞិរេ, អយម៑ ឯលិយមាហូយតិ។
Et quelques-uns de ceux qui étaient là présents, ayant entendu cela, disaient: il appelle Elie.
48 តេឞាំ មធ្យាទ៑ ឯកះ ឝីឃ្រំ គត្វា ស្បញ្ជំ គ្ឫហីត្វា តត្រាម្លរសំ ទត្ត្វា នលេន បាតុំ តស្មៃ ទទៅ។
Et aussitôt un d'entre eux courut, et prit une éponge, et l'ayant remplie de vinaigre, la mit au bout d'un roseau, et lui en donna à boire.
49 ឥតរេៜកថយន៑ តិឞ្ឋត, តំ រក្ឞិតុម៑ ឯលិយ អាយាតិ នវេតិ បឝ្យាមះ។
Mais les autres disaient: laisse, voyons si Elie viendra le sauver.
50 យីឝុះ បុនរុចៃរាហូយ ប្រាណាន៑ ជហៅ។
Alors Jésus ayant crié encore à haute voix, rendit l'esprit.
51 តតោ មន្ទិរស្យ វិច្ឆេទវសនម៑ ឩទ៌្វ្វាទធោ យាវត៑ ឆិទ្យមានំ ទ្វិធាភវត៑,
Et voici, le voile du Temple se déchira en deux, depuis le haut jusqu'en bas; et la terre trembla, et les pierres se fendirent.
52 ភូមិឝ្ចកម្បេ ភូធរោវ្យទីយ៌្យត ច។ ឝ្មឝានេ មុក្តេ ភូរិបុណ្យវតាំ សុប្តទេហា ឧទតិឞ្ឋន៑,
Et les sépulcres s'ouvrirent, et plusieurs corps des Saints, qui étaient morts ressuscitèrent.
53 ឝ្មឝានាទ៑ វហិព៌្ហូយ តទុត្ថានាត៑ បរំ បុណ្យបុរំ គត្វា ពហុជនាន៑ ទឝ៌យាមាសុះ។
Et étant sortis des sépulcres après sa résurrection, ils entrèrent dans la sainte Citée, et se montrèrent à plusieurs.
54 យីឝុរក្ឞណាយ និយុក្តះ ឝតសេនាបតិស្តត្សង្គិនឝ្ច តាទ្ឫឝីំ ភូកម្បាទិឃដនាំ ទ្ឫឞ្ដ្វា ភីតា អវទន៑, ឯឞ ឦឝ្វរបុត្រោ ភវតិ។
Or le Centenier, et ceux qui avec lui gardaient Jésus, ayant vu le tremblement de terre, et tout ce qui venait d'arriver, eurent une fort grande peur, et dirent: certainement celui-ci était le Fils de Dieu.
55 យា ពហុយោឞិតោ យីឝុំ សេវមានា គាលីលស្តត្បឝ្ចាទាគតាស្តាសាំ មធ្យេ
Il y avait là aussi plusieurs femmes qui regardaient de loin, et qui avaient suivi Jésus depuis la Galilée, en le servant.
56 មគ្ទលីនី មរិយម៑ យាកូព្យោឝ្យោ រ្មាតា យា មរិយម៑ សិពទិយបុត្រយោ រ្មាតា ច យោឞិត ឯតា ទូរេ តិឞ្ឋន្ត្យោ ទទ្ឫឝុះ។
Entre lesquelles étaient Marie-Magdeleine; et Marie mère de Jacques et de Joses; et la mère des fils de Zébédée.
57 សន្ធ្យាយាំ សត្យម៑ អរិមថិយានគរស្យ យូឞផ្នាមា ធនី មនុជោ យីឝោះ ឝិឞ្យត្វាត្
Et le soir étant venu, un homme riche d'Arimathée, nommé Joseph, qui même avait été Disciple de Jésus,
58 បីលាតស្យ សមីបំ គត្វា យីឝោះ កាយំ យយាចេ, តេន បីលាតះ កាយំ ទាតុម៑ អាទិទេឝ។
Vint à Pilate, et demanda le corps de Jésus; et en même temps Pilate commanda que le corps fût rendu.
59 យូឞផ៑ តត្កាយំ នីត្វា ឝុចិវស្ត្រេណាច្ឆាទ្យ
Ainsi Joseph prit le corps, et l'enveloppa d'un linceul net;
60 ស្វាត៌្ហំ ឝៃលេ យត៑ ឝ្មឝានំ ចខាន, តន្មធ្យេ តត្កាយំ និធាយ តស្យ ទ្វារិ វ្ឫហត្បាឞាណំ ទទៅ។
Et le mit dans son sépulcre neuf, qu'il avait taillé dans le roc; et après avoir roulé une grande pierre à l'entrée du sépulcre, il s'en alla.
61 កិន្តុ មគ្ទលីនី មរិយម៑ អន្យមរិយម៑ ឯតេ ស្ត្រិយៅ តត្រ ឝ្មឝានសម្មុខ ឧបវិវិឝតុះ។
Et là étaient Marie-Magdeleine et l'autre Marie, assises vis-à-vis du sépulcre.
62 តទនន្តរំ និស្តារោត្សវស្យាយោជនទិនាត៑ បរេៜហនិ ប្រធានយាជកាះ ផិរូឝិនឝ្ច មិលិត្វា បីលាតមុបាគត្យាកថយន៑,
Or le lendemain, qui est après la préparation [du Sabbat], les principaux Sacrificateurs et les Pharisiens s'assemblèrent vers Pilate,
63 ហេ មហេច្ឆ ស ប្រតារកោ ជីវន អកថយត៑, ទិនត្រយាត៑ បរំ ឝ្មឝានាទុត្ថាស្យាមិ តទ្វាក្យំ ស្មរាមោ វយំ;
Et lui dirent: Seigneur! il nous souvient que ce séducteur disait, quand il était encore en vie: dans trois jours je ressusciterai.
64 តស្មាត៑ ត្ឫតីយទិនំ យាវត៑ តត៑ ឝ្មឝានំ រក្ឞិតុមាទិឝតុ, នោចេត៑ តច្ឆិឞ្យា យាមិន្យាមាគត្យ តំ ហ្ឫត្វា លោកាន៑ វទិឞ្យន្តិ, ស ឝ្មឝានាទុទតិឞ្ឋត៑, តថា សតិ ប្រថមភ្រាន្តេះ ឝេឞីយភ្រាន្តិ រ្មហតី ភវិឞ្យតិ។
Commande donc que le sépulcre soit gardé sûrement jusques au troisième jour; de peur que ses Disciples ne viennent de nuit, et ne le dérobent, et qu'ils ne disent au peuple: il est ressuscité des morts; car cette dernière imposture serait pire que la première.
65 តទា បីលាត អវាទីត៑, យុឞ្មាកំ សមីបេ រក្ឞិគណ អាស្តេ, យូយំ គត្វា យថា សាធ្យំ រក្ឞយត។
Mais Pilate leur dit: vous avez la garde; allez, et assurez-le comme vous l'entendrez.
66 តតស្តេ គត្វា តទ្ទូរបាឞាណំ មុទ្រាង្កិតំ ក្ឫត្វា រក្ឞិគណំ និយោជ្យ ឝ្មឝានំ រក្ឞយាមាសុះ។
Ils s'en allèrent donc, et assurèrent le sépulcre, scellant la pierre, et y mettant des gardes.
